Του Δρ. Νικολάου Κ. Ευαγγελίου – χημικού, MSc, PhD
1. Με τα κρεμμυδάκια
Τα κρεμμύδια, όπως και το σκόρδο, απορροφούν μεγάλη ποσότητα θείου από το έδαφος. Όταν ψιλοκόβουμε τα κρεμμύδια, απελευθερώνονται μερικά ένζυμα, τα οποία στη συνέχεια αντιδρούν με το θείο και δημιουργούν αμινο-σουλφοξείδια. Αυτά με τη σειρά τους, δημιουργούν ασταθές οξείδιο (propanethiol S-oxide), το οποίο είναι ένας συνδυασμός του θειικού οξέος, το διοξείδιο του θείου, και υδροθείου. Όταν η ουσία αυτή, σε αέρια κατάσταση, έρχεται σε επαφή με την υγρασία στο μάτι σας, ενεργοποιεί μια αίσθηση καψίματος, μέσω του ακτινωτού νεύρου.
Τα μαγειρεμένα κρεμμύδια δεν σας κάνουν να κλαίτε επειδή η διαδικασία του μαγειρέματος αδρανοποιεί τα ένζυμα που απαιτούνται για να κάνουν οξείδιο που προκαλεί το κλάμα. Έτσι, μπορείτε να μασάτε με ασφάλεια τα μαγειρεμένα κρεμμύδια χωρίς να αρχίσετε το κλάμα! Οι καλύτεροι τρόποι για να μην κλαίτε όταν κόβετε κρεμμύδια είναι (i)Βάζετε στο ψυγείο το κρεμμύδι τουλάχιστον 30 λεπτά πριν το κόψετε. Εναλλακτικά, βάλτε το κρεμμύδι σε παγωμένο νερό λίγα λεπτά πριν το κόψετε. Η ψύξη μειώνει την τάση ατμών του propanethiol S-oxide και έτσι γίνεται λιγότερο πτητικό. (ii) Βάλτε έναν ανεμιστήρα να φυσά τα κρεμμύδια όταν τα κόβετε, (iii) να κόψετε τα κρεμμύδια ενώ τα πλένετε. Το οξείδιο που σας κάνει να κλαίτε είναι υδατοδιαλυτό.
2. Το μυστικό του πιο διάσημου χαμόγελου
Το μυστικό για το αινιγματικό χαμόγελο της Μόνα Λίζα φαίνεται πως είναι σαράντα πάρα πολύ λεπτές στρώσεις σμάλτου που είχε πιθανότατα επιστρώσει με τα χέρια του ο Λεονάρντο Nτα Βίντσι. Οι επιστήμονες στο Εργαστήριο του Κέντρου Έρευνας και Αποκατάστασης των Μουσείων της Γαλλίας κατέληξαν σε αυτό το συμπέρασμα αφού χρησιμοποίησαν την τεχνική της φασματοσκοπίας φθορισμού ακτίνων Χ και εξέτασαν με αυτό τον τρόπο τον πίνακα χωρίς να χρειαστεί να αφαιρέσουν κάποιο μικροσκοπικό κομμάτι δείγματος, προξενώντας φθορά στο έργο. Από την έρευνα διαπιστώθηκε πως ο Λεονάρντο Ντα Βίντσι χρησιμοποίησε σμάλτο που το είχε εμπλουτίσει με διάφορες χρωστικές ουσίες για να πετύχει το ελαφρύ θόλωμα και τις σκιές γύρω από το στόμα της Μόνα Λίζα. Αυτό είναι άλλωστε που δημιουργεί την εντύπωση ότι το χαμόγελο εξαφανίζεται αν το κοιτά κανείς απευθείας. Με τον τρόπο αυτό πέτυχε την τεχνική σήμα κατατεθέν της δουλειάς του, το σφουμάτο. Το εκπληκτικό είναι πως κάθε στρώση του σμάλτου είναι μόλις 2 μικρόμετρα, 50 φορές πιο λεπτή από τα μαλλιά του ανθρώπου. Σε αυτό ανιχνεύτηκαν ψήγματα μαύρης και κόκκινης χρωστικής ουσίας, σε τόσο μικρό μάλιστα μέγεθος που διαφορετικά θα ήταν αδύνατος ο εντοπισμός τους με τις συμβατικές τεχνικές ανάλυσης.
3. Η κότα έκανε το αυγό ή το αυγό την κότα;;;
Πρόκειται για ένα ερώτημα που έχει απασχολήσει τα πιο λαμπρά επιστημονικά μυαλά από την αυγή του πολιτισμού ως σήμερα: η κότα έκανε το αβγό ή το αβγό την κότα; Τώρα ερευνητές από τα Πανεπιστήμια του Σέφιλντ και του Γουόρικ πιστεύουν ότι βρήκαν τη λύση στον προαιώνιο γρίφο. Οπως αναφέρουν, η κότα είναι αυτή που κάνει το αβγό: και τούτο διότι προκειμένου να σχηματιστεί το κέλυφος του αβγού, είναι απαραίτητη μια πρωτεΐνη που εντοπίζεται μόνο στις ωοθήκες της κότας. Σύμφωνα με τους ερευνητές, η ύπαρξη αυτής της πρωτεΐνης, που ονομάζεται ovocledidin-17 (ΟC-17), δείχνει πέρα από κάθε αμφιβολία ότι το αβγό μπορεί να υπάρξει μόνο αν προηγουμένως βρεθεί εντός της κόταςάρα η κότα είναι εκείνη που προϋπάρχει. Η συγκεκριμένη πρωτεΐνη δρα ως καταλύτης ο οποίος επιταχύνει την ανάπτυξη του κελύφους, χωρίς το οποίο δεν είναι δυνατόν να αναπτυχθεί το κλωσόπουλο. Προκειμένου να δοθεί η απάντηση στο «καυτό» ερώτημα, οι ερευνητές χρησιμοποίησαν έναν πολύ ισχυρό υπολογιστή ώστε να «ζουμάρουν» στον σχηματισμό του αβγού. Ο υπολογιστής, ο οποίος ονομάζεται ΗΕCΤoR και βρίσκεται στο Εδιμβούργο, αποκάλυψε ότι η ΟC-17 είναι απολύτως απαραίτητη για να ξεκινήσει η κρυστάλλωση, το πρώτο στάδιο δημιουργίας του κελύφους. Οπως ανέφερε ο δρ Κόλιν Φρίμαν από το Τμήμα Μηχανικής Υλικών του Πανεπιστημίου Σέφιλντ που συμμετείχε στη μελέτη, «επί μακρόν επικρατούσε η άποψη ότι το το αβγό προηγήθηκε, ωστόσο έχουμε πλέον τις επιστημονικές αποδείξεις στα χέρια μας που δείχνουν περά από κάθε αμφιβολία ότι χωρίς την κότα αβγό δεν θα υπήρχε».
4. Είναι χρυσό το κύπελλο του μουντιάλ;;;
Η FIFA ισχυρίζεται ότι το επίζηλο χρυσό κύπελλο που απονεμήθηκε στη νικήτρια ομάδα του Παγκοσμίου Κυπέλλου Ποδοσφαίρου της Ν. Αφρικής είναι γεμάτο από πραγματικό χρυσό και δεν είναι κούφιο. Ωστόσο, ένας Βρετανός χημικός, καθηγητής πανεπιστημίου έκανε τους δικούς του υπολογισμούς και επιμένει ότι κάτι δεν πάει καλά. Όπως ισχυρίζεται, εάν το κύπελλο ήταν χρυσό, πολύ απλά οι παίκτες δεν θα μπορούσαν καλά-καλά να το σηκώσουν, ειδικά μεθυσμένοι με σαμπάνια μετά τη βραδιά του τελικού! Ο καθηγητής χημείας Μάρτιν Πολιάκοφ του πανεπιστημίου του Νότιγχαμ, σύμφωνα με το BBC, εκτιμά ότι ένα χρυσό συμπαγές κύπελλο με αυτές τις διαστάσεις (έχει ύψος 36 εκατοστών) πρέπει να ζυγίζει τουλάχιστον 70 κιλά. Συνεπώς, συμπεραίνει ότι δεν παρά να είναι -εν μέρει τουλάχιστον- κούφιο.
Η FIFA – που δεν της αρέσουν τέτοιες «αιρετικές» συζητήσεις – επιμένει ότι το κύπελλό της δεν είναι καθόλου κούφιο και απαντά ότι αυτό αποτελείται από συμπαγή χρυσό 18 καρατίων, ζυγίζοντας συνολικά ακριβώς 6,17 κιλά. Σύμφωνα με την Παγκόσμια Ομοσπονδία Ποδοσφαίρου, τα 4,9 κιλά είναι το βάρος του χρυσού και τα υπόλοιπα 1,27 κιλά είναι τα δύο πρόσθετα στρώματα μιας ημιπολύτιμης πέτρας που επίσης περιέχεται στο βραβείο, του μαλαχίτη. Το πρόβλημα είναι ότι δεν μπορεί κανείς να ελέγξει την αλήθεια των λεγομένων της Διεθνούς Ομοσπονδίας Ποδοσφαίρου, επειδή το αυθεντικό κύπελλο το κρατά στα γραφεία της η FIFA κατά την χρονική περίοδο ανάμεσα σε δύο Παγκόσμια κύπελλα Ποδοσφαίρου και, όταν ανά τετραετία, φθάνει η στιγμή να το απονείμει στο νικητή, του δίνει ένα επίχρυσο αντίγραφο.
Ο Πολιάκοφ, από την πλευρά του, αντιτείνει ότι το γνήσιο κύπελλο, εάν ήταν πράγματι ολόχρυσο, θα ζύγιζε όσο ένας ενήλικος, δηλαδή μεταξύ 70 – 80 κιλών. «Ο χρυσός είναι πολύ βαρύς. Είναι ένα από τα πυκνότερα μέταλλα που υπάρχει», δήλωσε. Ο καθηγητής υποθέτει ότι ένα τμήμα του κυπέλλου, πιθανώς η μπάλα στην κορυφή του, είναι κούφια από μέσα.
5. Η μαγειρική του σύμπαντος
Ολα τα γνωστά μέχρι στιγμής στοιχειώδη υποατομικά σωματίδια που συγκροτούν το Σύμπαν αλλά και τις βασικές φυσικές διεργασίες που συντελούνται σε αυτό μπορούν να ταξινομηθούν σε δύο πολύ γενικές κατηγορίες: σε «φερμιόνια» και σε «μποζόνια». Τα φερμιόνια είναι τα σωματίδια με ημιακέραιο σπιν που θεωρούνται οι φορείς όλης της ύλης. Τα μποζόνια, αντίθετα, έχουν ακέραιο σπιν και θεωρούνται οι φορείς όλων των φυσικών δυνάμεων (ηλεκτρομαγνητικής, βαρυτικής, ασθενούς και ισχυρής πυρηνικής). Τα φερμιόνια με τη σειρά τους περιλαμβάνουν τις δύο μεγάλες οικογένειες των σωματιδίων ύλης: τα κουάρκ και τα λεπτόνια. Από αυτά τα «υλικά» πιστεύουν οι επιστήμονες ότι κατασκευάζεται καθετί που παρατηρείται στο γνωστό μας Σύμπαν. Αραγε η επιστήμη μας έχει καταφέρει να κατανοήσει τα πάντα; Η απάντηση είναι αρνητική. Οι φυσικές επιστήμες μόλις τώρα αρχίζουν να κατανοούν τις βασικές δομές και τις διεργασίες που καθορίζουν την εξέλιξη του πολύπλοκου κόσμου. Μια εξέλιξη που δεν δημιούργησε μόνο υλικά αντικείμενα αλλά και τον ανθρώπινο νου, ίσως την πιο πολύπλοκη και ταχύτατα εξελισσόμενη μηχανή για την αυτο-κατανόηση του κόσμου.
Πηγές: chemist.gr, enet.gr, endiaferonta.com, chemistry blog
1. Με τα κρεμμυδάκια
Τα κρεμμύδια, όπως και το σκόρδο, απορροφούν μεγάλη ποσότητα θείου από το έδαφος. Όταν ψιλοκόβουμε τα κρεμμύδια, απελευθερώνονται μερικά ένζυμα, τα οποία στη συνέχεια αντιδρούν με το θείο και δημιουργούν αμινο-σουλφοξείδια. Αυτά με τη σειρά τους, δημιουργούν ασταθές οξείδιο (propanethiol S-oxide), το οποίο είναι ένας συνδυασμός του θειικού οξέος, το διοξείδιο του θείου, και υδροθείου. Όταν η ουσία αυτή, σε αέρια κατάσταση, έρχεται σε επαφή με την υγρασία στο μάτι σας, ενεργοποιεί μια αίσθηση καψίματος, μέσω του ακτινωτού νεύρου.
Τα μαγειρεμένα κρεμμύδια δεν σας κάνουν να κλαίτε επειδή η διαδικασία του μαγειρέματος αδρανοποιεί τα ένζυμα που απαιτούνται για να κάνουν οξείδιο που προκαλεί το κλάμα. Έτσι, μπορείτε να μασάτε με ασφάλεια τα μαγειρεμένα κρεμμύδια χωρίς να αρχίσετε το κλάμα! Οι καλύτεροι τρόποι για να μην κλαίτε όταν κόβετε κρεμμύδια είναι (i)Βάζετε στο ψυγείο το κρεμμύδι τουλάχιστον 30 λεπτά πριν το κόψετε. Εναλλακτικά, βάλτε το κρεμμύδι σε παγωμένο νερό λίγα λεπτά πριν το κόψετε. Η ψύξη μειώνει την τάση ατμών του propanethiol S-oxide και έτσι γίνεται λιγότερο πτητικό. (ii) Βάλτε έναν ανεμιστήρα να φυσά τα κρεμμύδια όταν τα κόβετε, (iii) να κόψετε τα κρεμμύδια ενώ τα πλένετε. Το οξείδιο που σας κάνει να κλαίτε είναι υδατοδιαλυτό.
2. Το μυστικό του πιο διάσημου χαμόγελου
Το μυστικό για το αινιγματικό χαμόγελο της Μόνα Λίζα φαίνεται πως είναι σαράντα πάρα πολύ λεπτές στρώσεις σμάλτου που είχε πιθανότατα επιστρώσει με τα χέρια του ο Λεονάρντο Nτα Βίντσι. Οι επιστήμονες στο Εργαστήριο του Κέντρου Έρευνας και Αποκατάστασης των Μουσείων της Γαλλίας κατέληξαν σε αυτό το συμπέρασμα αφού χρησιμοποίησαν την τεχνική της φασματοσκοπίας φθορισμού ακτίνων Χ και εξέτασαν με αυτό τον τρόπο τον πίνακα χωρίς να χρειαστεί να αφαιρέσουν κάποιο μικροσκοπικό κομμάτι δείγματος, προξενώντας φθορά στο έργο. Από την έρευνα διαπιστώθηκε πως ο Λεονάρντο Ντα Βίντσι χρησιμοποίησε σμάλτο που το είχε εμπλουτίσει με διάφορες χρωστικές ουσίες για να πετύχει το ελαφρύ θόλωμα και τις σκιές γύρω από το στόμα της Μόνα Λίζα. Αυτό είναι άλλωστε που δημιουργεί την εντύπωση ότι το χαμόγελο εξαφανίζεται αν το κοιτά κανείς απευθείας. Με τον τρόπο αυτό πέτυχε την τεχνική σήμα κατατεθέν της δουλειάς του, το σφουμάτο. Το εκπληκτικό είναι πως κάθε στρώση του σμάλτου είναι μόλις 2 μικρόμετρα, 50 φορές πιο λεπτή από τα μαλλιά του ανθρώπου. Σε αυτό ανιχνεύτηκαν ψήγματα μαύρης και κόκκινης χρωστικής ουσίας, σε τόσο μικρό μάλιστα μέγεθος που διαφορετικά θα ήταν αδύνατος ο εντοπισμός τους με τις συμβατικές τεχνικές ανάλυσης.
3. Η κότα έκανε το αυγό ή το αυγό την κότα;;;
Πρόκειται για ένα ερώτημα που έχει απασχολήσει τα πιο λαμπρά επιστημονικά μυαλά από την αυγή του πολιτισμού ως σήμερα: η κότα έκανε το αβγό ή το αβγό την κότα; Τώρα ερευνητές από τα Πανεπιστήμια του Σέφιλντ και του Γουόρικ πιστεύουν ότι βρήκαν τη λύση στον προαιώνιο γρίφο. Οπως αναφέρουν, η κότα είναι αυτή που κάνει το αβγό: και τούτο διότι προκειμένου να σχηματιστεί το κέλυφος του αβγού, είναι απαραίτητη μια πρωτεΐνη που εντοπίζεται μόνο στις ωοθήκες της κότας. Σύμφωνα με τους ερευνητές, η ύπαρξη αυτής της πρωτεΐνης, που ονομάζεται ovocledidin-17 (ΟC-17), δείχνει πέρα από κάθε αμφιβολία ότι το αβγό μπορεί να υπάρξει μόνο αν προηγουμένως βρεθεί εντός της κόταςάρα η κότα είναι εκείνη που προϋπάρχει. Η συγκεκριμένη πρωτεΐνη δρα ως καταλύτης ο οποίος επιταχύνει την ανάπτυξη του κελύφους, χωρίς το οποίο δεν είναι δυνατόν να αναπτυχθεί το κλωσόπουλο. Προκειμένου να δοθεί η απάντηση στο «καυτό» ερώτημα, οι ερευνητές χρησιμοποίησαν έναν πολύ ισχυρό υπολογιστή ώστε να «ζουμάρουν» στον σχηματισμό του αβγού. Ο υπολογιστής, ο οποίος ονομάζεται ΗΕCΤoR και βρίσκεται στο Εδιμβούργο, αποκάλυψε ότι η ΟC-17 είναι απολύτως απαραίτητη για να ξεκινήσει η κρυστάλλωση, το πρώτο στάδιο δημιουργίας του κελύφους. Οπως ανέφερε ο δρ Κόλιν Φρίμαν από το Τμήμα Μηχανικής Υλικών του Πανεπιστημίου Σέφιλντ που συμμετείχε στη μελέτη, «επί μακρόν επικρατούσε η άποψη ότι το το αβγό προηγήθηκε, ωστόσο έχουμε πλέον τις επιστημονικές αποδείξεις στα χέρια μας που δείχνουν περά από κάθε αμφιβολία ότι χωρίς την κότα αβγό δεν θα υπήρχε».
4. Είναι χρυσό το κύπελλο του μουντιάλ;;;
Η FIFA ισχυρίζεται ότι το επίζηλο χρυσό κύπελλο που απονεμήθηκε στη νικήτρια ομάδα του Παγκοσμίου Κυπέλλου Ποδοσφαίρου της Ν. Αφρικής είναι γεμάτο από πραγματικό χρυσό και δεν είναι κούφιο. Ωστόσο, ένας Βρετανός χημικός, καθηγητής πανεπιστημίου έκανε τους δικούς του υπολογισμούς και επιμένει ότι κάτι δεν πάει καλά. Όπως ισχυρίζεται, εάν το κύπελλο ήταν χρυσό, πολύ απλά οι παίκτες δεν θα μπορούσαν καλά-καλά να το σηκώσουν, ειδικά μεθυσμένοι με σαμπάνια μετά τη βραδιά του τελικού! Ο καθηγητής χημείας Μάρτιν Πολιάκοφ του πανεπιστημίου του Νότιγχαμ, σύμφωνα με το BBC, εκτιμά ότι ένα χρυσό συμπαγές κύπελλο με αυτές τις διαστάσεις (έχει ύψος 36 εκατοστών) πρέπει να ζυγίζει τουλάχιστον 70 κιλά. Συνεπώς, συμπεραίνει ότι δεν παρά να είναι -εν μέρει τουλάχιστον- κούφιο.
Η FIFA – που δεν της αρέσουν τέτοιες «αιρετικές» συζητήσεις – επιμένει ότι το κύπελλό της δεν είναι καθόλου κούφιο και απαντά ότι αυτό αποτελείται από συμπαγή χρυσό 18 καρατίων, ζυγίζοντας συνολικά ακριβώς 6,17 κιλά. Σύμφωνα με την Παγκόσμια Ομοσπονδία Ποδοσφαίρου, τα 4,9 κιλά είναι το βάρος του χρυσού και τα υπόλοιπα 1,27 κιλά είναι τα δύο πρόσθετα στρώματα μιας ημιπολύτιμης πέτρας που επίσης περιέχεται στο βραβείο, του μαλαχίτη. Το πρόβλημα είναι ότι δεν μπορεί κανείς να ελέγξει την αλήθεια των λεγομένων της Διεθνούς Ομοσπονδίας Ποδοσφαίρου, επειδή το αυθεντικό κύπελλο το κρατά στα γραφεία της η FIFA κατά την χρονική περίοδο ανάμεσα σε δύο Παγκόσμια κύπελλα Ποδοσφαίρου και, όταν ανά τετραετία, φθάνει η στιγμή να το απονείμει στο νικητή, του δίνει ένα επίχρυσο αντίγραφο.
Ο Πολιάκοφ, από την πλευρά του, αντιτείνει ότι το γνήσιο κύπελλο, εάν ήταν πράγματι ολόχρυσο, θα ζύγιζε όσο ένας ενήλικος, δηλαδή μεταξύ 70 – 80 κιλών. «Ο χρυσός είναι πολύ βαρύς. Είναι ένα από τα πυκνότερα μέταλλα που υπάρχει», δήλωσε. Ο καθηγητής υποθέτει ότι ένα τμήμα του κυπέλλου, πιθανώς η μπάλα στην κορυφή του, είναι κούφια από μέσα.
5. Η μαγειρική του σύμπαντος
Ολα τα γνωστά μέχρι στιγμής στοιχειώδη υποατομικά σωματίδια που συγκροτούν το Σύμπαν αλλά και τις βασικές φυσικές διεργασίες που συντελούνται σε αυτό μπορούν να ταξινομηθούν σε δύο πολύ γενικές κατηγορίες: σε «φερμιόνια» και σε «μποζόνια». Τα φερμιόνια είναι τα σωματίδια με ημιακέραιο σπιν που θεωρούνται οι φορείς όλης της ύλης. Τα μποζόνια, αντίθετα, έχουν ακέραιο σπιν και θεωρούνται οι φορείς όλων των φυσικών δυνάμεων (ηλεκτρομαγνητικής, βαρυτικής, ασθενούς και ισχυρής πυρηνικής). Τα φερμιόνια με τη σειρά τους περιλαμβάνουν τις δύο μεγάλες οικογένειες των σωματιδίων ύλης: τα κουάρκ και τα λεπτόνια. Από αυτά τα «υλικά» πιστεύουν οι επιστήμονες ότι κατασκευάζεται καθετί που παρατηρείται στο γνωστό μας Σύμπαν. Αραγε η επιστήμη μας έχει καταφέρει να κατανοήσει τα πάντα; Η απάντηση είναι αρνητική. Οι φυσικές επιστήμες μόλις τώρα αρχίζουν να κατανοούν τις βασικές δομές και τις διεργασίες που καθορίζουν την εξέλιξη του πολύπλοκου κόσμου. Μια εξέλιξη που δεν δημιούργησε μόνο υλικά αντικείμενα αλλά και τον ανθρώπινο νου, ίσως την πιο πολύπλοκη και ταχύτατα εξελισσόμενη μηχανή για την αυτο-κατανόηση του κόσμου.
Πηγές: chemist.gr, enet.gr, endiaferonta.com, chemistry blog
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου