Την εκδήλωση θα τιμήσει με την παρουσία του ο Πρόεδρος του ΚΕΜΒΔ, Μακαριώτατος Αρχιεπίσκοπος Αθηνών και πάσης Ελλάδος Ιερώνυμος Β’.
Κατά τη διάρκεια της εκδήλωσης θα βραβευθούν οι μαθήτριες και οι μαθητές των Γυμνασίων και Λυκείων του Νομού μας που συμμετείχαν στον Μαθητικό διαγωνισμό που διοργάνωσε το Κέντρο Έρευνας και Μελέτης της Βοιωτίας Διαχρονικά και η Διεύθυνση Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης Βοιωτίας, στο πλαίσιο της Επετείου των 200 ετών από την Ελληνική Επανάσταση με θέμα:
«Η σημασία της Επανάστασης του 1821 και η συμβολή της Βοιωτίας σε αυτήν»
Σημειώνεται ότι στο διαγωνισμό κατατέθηκαν 46 συνολικά εργασίες: 32 εργασίες από μαθητές Γυμνασίου και 14 εργασίες από μαθητές Λυκείου. Συνολικά συμμετείχαν περισσότεροι από 30 Καθηγητές, και πάνω από 100 μαθήτριες και μαθητές (72 Μαθήτριες και Μαθητές Γυμνασίων και 36 Μαθήτριες και Μαθητές Λυκείων) από τη Λιβαδειά, τη Θήβα, το Δίστομο, την Αράχωβα, τη Δαύλεια, την Ασωπία, το Ακραίφνιο, τον Ορχομενό.
Για περισσότερες πληροφορίες οι ενδιαφερόμενοι μπορούν να απευθύνονται στο e-mail του Κέντρου kembd20@gmail.com και τηλεφωνικά στον κ. Κωνσταντίνο Αγγελόπουλο, τηλ. 6978001465, Μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου του Κέντρου.
Σημειώνεται ότι το «ΚΕΝΤΡΟ ΕΡΕΥΝΑΣ ΚΑΙ ΜΕΛΕΤΗΣ ΤΗΣ ΒΟΙΩΤΙΑΣ ΔΙΑΧΡΟΝΙΚΑ» https://www.facebook.com/
Σκοπός του σωματείου είναι η καταγραφή, έρευνα και μελέτη της κοινωνικής, ιστορικής, περιβαλλοντικής, πολιτισμικής και πολιτιστικής εξέλιξης της Βοιωτίας διαχρονικά, η σύσφιξη των σχέσεων μεταξύ όλων των επιστημονικών συλλόγων, οργανώσεων και κατοίκων της Βοιωτίας καθώς επίσης και η περαιτέρω πολιτιστική ανάπτυξη και προβολή της Βοιωτίας. Μέλη του Κέντρου γράφονται με αίτησή τους όλοι όσοι κατάγονται από την Βοιωτία, όσων ένας από τους γονείς τους κατάγεται από την Βοιωτία και όσοι είναι φίλοι της Βοιωτίας.
Ο Περιφερειάρχης Στερεάς Ελλάδας Φάνης Σπανός υπέγραψε την απόφαση ένταξης της πράξης: «Ανάπτυξη Παρατηρητηρίου Βελτίωσης της Προσαρμοστικότητας και της Ανταγωνιστικότητας των Επιχειρήσεων και των Εργαζομένων σε αυτές, στους δήμους της Διαδημοτικής Ο.Χ.Ε. των Δήμων Λεβαδέων, Θηβαίων, Αλιάρτου – Θεσπιέων» στο Επιχειρησιακό Πρόγραμμα «Στερεά Ελλάδα 2014-2020» και στον Άξονα Προτεραιότητας: «Προώθηση της βιώσιμης απασχόλησης υψηλής ποιότητας και υποστήριξη της κινητικότητας των εργαζομένων».
Η πράξη συγχρηματοδοτείται από το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο (ΕΚΤ). Η επιλέξιμη δημόσια δαπάνη ανέρχεται σε 600.000 ευρώ και καλύπτει πλήρως τον αρχικό προϋπολογισμό της πράξης, η οποία προβλέπει τα εξής:
Ο Δήμος Λεβαδέων, ως επικεφαλής
εταίρος, θα αναπτύξει καινοτόμο Ψηφιακό Παρατηρητήριο και ψηφιακά εργαλεία
Βελτίωσης της Προσαρμοστικότητας και της Ανταγωνιστικότητας των Επιχειρήσεων
και των Εργαζομένων στην Περιοχή Παρέμβασης της ΒΑΑ/ΟΧΕ (Αστικά Κέντρα) των
Δήμων Λεβαδέων, Θηβαίων και Αλιάρτου-Θεσπιέων.
§ Η υποστήριξη της
επιχειρηματικότητας και της ικανότητας προσαρμογής των επιχειρήσεων και των
εργαζομένων στις αλλαγές της αγοράς και στις νέες συνθήκες ανταγωνισμού.
§ Η ανάδειξη της
καινοτομίας στην τοπική επιχειρηματικότητα και καλών πρακτικών.
§ Η ολοκληρωμένη
ενημέρωση επιχειρήσεων και εργαζομένων και η πρόσβαση σε μεθοδολογίες και
ψηφιακά εργαλεία.
§ Η καταγραφή του
επιχειρηματικού κλίματος και των προβλημάτων μέσω ηλεκτρονικών δημοσκοπήσεων
και ερευνών αγοράς.
§ Η δημοσιότητα για την
ενημέρωση, την δικτύωση και την διάδοση των αποτελεσμάτων της δράσης.
Μετά την υπογραφή της απόφασης
ένταξης της πράξης, ο Περιφερειάρχης Στερεάς Ελλάδας Φάνης Σπανός
δήλωσε: «Οφείλουμε να στηρίζουμε τις τοπικές επιχειρήσεις εκείνες που
επιδιώκουν να εκσυγχρονιστούν, να εκπαιδεύσουν το προσωπικό τους, να γίνουν πιο
ανταγωνιστικές. Σε αυτή την κατεύθυνση αποφασίσαμε την ένταξη στο Επιχειρησιακό
Πρόγραμμα «Στερεά Ελλάδα 2014-2020» της εξαιρετικά στοχευμένης δράσης,
την οποία σχεδίασε η Διαδημοτική Ο.Χ.Ε. των Δήμων Λεβαδέων , Θηβαίων και
Αλιάρτου – Θεσπιέων. Μετά την εξασφάλιση χρηματοδότησης 600.000 ευρώ, οι
εμπλεκόμενοι δήμοι θα προχωρήσουν σε αποτύπωση του επιχειρηματικού κλίματος και
των προβλημάτων της αγοράς, και κυρίως θα προβούν σε σειρά δράσεων για την
ενίσχυση των επιχειρήσεων και των εργαζομένων σε αυτές».
Η συνάντηση πραγματοποιήθηκε στο κτίριο της Κοινότητας Αγ. Δημητρίου, παρών ήταν και ο εντεταλμένος Δημοτικός Σύμβουλος για την Άρδευση, κ. Γαλάνης Γρηγόρης.
Η Δήμαρχος, κ. Καράλη, παρουσίασε τις παρεμβάσεις που έχουν σχεδιαστεί από την Δημοτική Αρχή, ώστε να υπάρχει μια ομαλή καλλιεργητική περίοδο.
Οι παρεμβάσεις αφορούν τον καθαρισμό των τσιμενταύλακων, τις συντηρήσεις σε γεωτρήσεις, καθαρισμούς με περιστρεφόμενη τσάπα κ.τ.λ.. Οι αγρότες παρέθεσαν τα αιτήματά τους, τα οποία και έχουν ληφθεί υπόψη, ώστε να υπάρχει ένας προγραμματισμός με υπευθυνότητα, ένθεν και ένθεν, προς μια αποτελεσματική διαχείριση της άρδευσης, για ένα θετικό καλλιεργητικό αποτέλεσμα.
ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ
Από
τη Γενική Περιφερειακή Αστυνομική Διεύθυνση Στερεάς Ελλάδας ανακοινώνεται ότι, λόγω
έντονων καιρικών φαινομένων, η κατάσταση στο οδικό δίκτυο έχει ως ακολούθως:
Νομός Βοιωτίας
Η κυκλοφορία των οχημάτων, λόγω χιονόπτωσης – παγετού, από την 13,5η χ/θ της Επαρχιακής Οδού Αράχωβας – Επταλόφου (θέση Σκαμνός) προς το Χιονοδρομικό Κέντρο Παρνασσού (θέση Κελάρια), διεξάγεται με την χρήση αντιολισθητικών αλυσίδων.
Νομός Ευρυτανίας
Η κυκλοφορία των οχημάτων, λόγω χιονόπτωσης – παγετού, έχει διακοπεί στις Επαρχιακές Οδούς Καρπενησίου – Προυσού – Αγρινίου, από την 30η έως την 45η χ/θ (θέση «Αραποκέφαλα) και Τροβάτου – Βραγγιανών (Δήμου Αγράφων), θέση «Τρία Σύνορα», ενώ η κυκλοφορία των οχημάτων. Η κυκλοφορία των οχημάτων, λόγω χιονόπτωσης, διεξάγεται με τη χρήση αντιολισθητικών αλυσίδων:
·
στην
Εθνική Οδό Καρπενησίου – Αγρινίου, από την 7η έως την 15η
χ/θ, (θέση Μπαγασάκι),
·
στην
Παλαιά Εθνική Οδό Καρπενησίου – Λαμίας, από την 8η έως την 12η
χ/θ, (θέση Ράχες Τυμφρηστού),
·
στην
Επαρχιακή Οδό Καρπενησίου – Φουρνά, από την 12η έως την 22η
χ/θ (θέση Βράχος),
·
στην
Επαρχιακή Οδό Φουρνά – Καρδίτσας, από την 50η έως την 60η
χ/θ (θέση Ζαχαράκη),
·
στην
Επαρχιακή Οδό Καρπενησίου – Κρικέλλου – Δομνίστας, από την 12η έως την
25η χ/θ,
·
στην
Επαρχιακή Οδό Καρπενησίου – Χιονοδρομικό Κέντρο, από την 3η έως την 15η
χ/θ,
·
στην
Επαρχιακή Οδό Καρπενησίου – Στενώματος, από την 2η έως την 17η
χ/θ και
· στην Επαρχιακή Οδό Καρπενησίου – Φιδάκια, από την 7η έως την 25η χ/θ.
Νομός Φθιώτιδας
Η κυκλοφορία των οχημάτων, λόγω
χιονόπτωσης, διεξάγεται με τη χρήση αντιολισθητικών αλυσίδων:
Επιπλέον, έχει διακοπεί η κυκλοφορία των οχημάτων στην οδό Ιωάννου Τσεκούρα, περιοχή «ΧΕΙΜΑΡΡΟΥ ΞΗΡΙΑΣ» Λαμίας (Ροδίτσα), στο ύψος της τοποθεσίας «ΚΕΝΤΑΥΡΟΣ» έως την επιχείρηση «ΚΑΡΒΕΛΗΣ», λόγω υπερχείλισης του χειμάρρου στο χωμάτινο οδόστρωμα.
Τέλος, η κυκλοφορία των οχημάτων στην 46η
χ/θ της Εθνικής Οδού Λαμίας – Καρπενησίου, έχει αποκατασταθεί.
Σημειώνεται ότι στην ιστοσελίδα της ΕΛ.ΑΣ. «hellenicpolice.gr», υπάρχει ειδικό μπάνερ με συνεχή
ενημέρωση για τα καιρικά φαινόμενα - διακοπές κυκλοφορίας - χρήση
αντιολισθητικών αλυσίδων σε όλη την επικράτεια, καθώς και συμβουλές οδικής
ασφάλειας.
Το Περιφερειακό
Τμήμα του Ε.Ε.Σ Λιβαδειάς κατόπιν αιτήματος της ΠΑΕ Λεβαδειακός ανέλαβε και θα συνεχίσει να παρέχει υγειονομική
κάλυψη και την εν γένει υποστήριξη των φίλαθλών του Λεβαδειακού σε όλα τα εντός
έδρας παιχνίδια της ομάδας.
Η Διοίκηση
του Περιφερειακού Τμήματος του Ε.Ε.Σ Λιβαδειάς
επιθυμεί να ευχαριστήσει από καρδιάς όλους τους εθελοντές που θα
συμμετέχουν. Τους ευχαριστούμε για την προσφορά που τους διακατέχει, την υψηλού
επιπέδου εκπαίδευση, τον «επαγγελματισμό» τους, την υπομονή και την αντοχή που επιδεικνύουν.
Οι
εθελοντές του Περιφερειακού Τμήματος του Ε.Ε.Σ Λιβαδειάς συνεχίζουν να
προσφέρουν ανιδιοτελώς όπου υπάρχει ανάγκη, σε όποια δράση χρειάζεται, με
επίκεντρο πάντα τον άνθρωπο.
Επίσης θα θέλαμε να εκφράσουμε τις ευχαριστίες μας στην ΠΑΕ Λεβαδειακός για την εμπιστοσύνη που δείχνει στο Περιφερειακό Τμήμα του Ε.Ε.Σ Λιβαδειάς.
Με εκτίμηση,
Εκ μέρους του Δ.Σ
Η ΠΡΟΕΔΡΟΣ Ο ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ
ΑΓΓΕΛΙΚΗ
ΜΠΙΝΙΟΥ
ΣΤΑΥΡΟΣ ΜΕΡΜΙΓΚΗΣ
Στη δημοσίευση κοινής ανακοίνωσης προχώρησαν η Βουλευτής
Β1΄ Βόρειου Τομέα Αθηνών ΣΥ.ΡΙΖ.Α.-Προοδευτική Συμμαχία και Τομεάρχης Εργασίας
και Κοινωνικών Υποθέσεων Μαριλίζα Ξενογιαννακοπούλου, ο Βουλευτής
Μεσσηνίας του κόμματος της Αξιωματικής Αντιπολίτευσης και Τομεάρχης Ανάπτυξης
και Επενδύσεων Αλέξης Χαρίτσης και ο Βουλευτής Φθιώτιδας και Αναπληρωτής
Τομεάρχης Ανάπτυξης και Επενδύσεων Γιάννης Σαρακιώτης, με αφορμή τις
πρόσφατες εξελίξεις με την κατακύρωση της Β’ Φάσης του διαγωνισμού για τη ΛΑΡΚΟ.
Όπως επισημαίνουν: «“Αποστολή εξετελέσθη” για την
Κυβέρνηση της Ν.Δ., μιας και την Τετάρτη 25 Ιανουαρίου, η Κοινοπραξία ΓΕΚ
ΤΕΡΝΑ – AD HOLDINGS ανακηρύχθηκε προτιμητέος επενδυτής και στη Β’ φάση του
διαγωνισμού για τη μεταβίβαση των περιουσιακών στοιχείων της ΛΑΡΚΟ, που
διενεργήθηκε από τον Ειδικό Διαχειριστή. Σαν “έτοιμα από καιρό”, τα
στελέχη της Κυβέρνησης αφού ψήφισαν την προκλητική τροπολογία του
Φεβρουαρίου του 2020, μείωσαν μισθούς, απέλυσαν εργαζόμενους, έπαυσαν
τη λειτουργία του εργοστασίου στη Λάρυμνα, απαξίωσαν οτιδήποτε αφορούσε
τη ΛΑΡΚΟ, σήμερα παραδίδουν την εταιρεία στην ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ έναντι ευτελούς
τιμήματος.
Σε μια ιστορική φάση, που η ηλεκτροκίνηση και η τεχνολογία
των μπαταριών εισέρχονται δυναμικά στις ζωές μας, ενώ την ίδια στιγμή οι
βασικές ανταγωνιστικές εταιρείες της ΛΑΡΚΟ, οι οποίες εδρεύουν στη Ρωσία,
αντιμετωπίζουν το εμπάργκο της Δύσης, απλά αναρωτιόμαστε: Για ποιους
λόγους συντελέστηκε η επί σειρά ετών τακτική απαξίωσης της εταιρείας; Ποιους
εξυπηρετεί η άρον άρον πώληση έναντι πινακίου φακής της μεγαλύτερης
μεταλλευτικής βιομηχανίας της Ε.Ε., η οποία παράγει νικέλιο;
Ο ΣΥ.ΡΙΖ.Α.-Προοδευτική Συμμαχία θα εξακολουθήσει να αγωνίζεται,
με όλες τις δυνάμεις του, στο πλευρό των εργαζομένων της ΛΑΡΚΟ, για τη διασφάλιση
του δημοσίου συμφέροντος, τη συνέχιση της παραγωγικής διαδικασίας της
εταιρείας και τη διατήρηση των θέσεων εργασίας».
o 130% αύξηση των Κερδών προ φόρων, τόκων και αποσβέσεων (EBITDA) που ανήλθαν σε €823 εκατ., έναντι €359 εκατ. το 2021.
o 137% αύξηση του Κύκλου Εργασιών που ανήλθε σε €6.306 εκατ., σε σύγκριση με €2.664 εκατ. το 2021.
o Προτεινόμενο μέρισμα €1,20 ανά μετοχή (προσαρμοσμένο για τις ίδιες μετοχές), αυξημένο κατά 176% σε σύγκριση με το προηγούμενο έτος.
o Το πλέον σημαντικό ίσως στοιχείο των οικονομικών αποτελεσμάτων, είναι η μείωση του καθαρού δανεισμού στα €716 εκατ. το 2022, από €803εκ στο τέλος του 2021 με τον δείκτη μόχλευσης (καθαρός δανεισμός/EBITDA) να βελτιώνεται σημαντικά, από 2,2x το 2021, σε 0,87x στο τέλος του 2022, επίπεδα που έχουν παγκόσμιες εταιρείες οι οποίες βρίσκονται αρκετά υψηλά εντός της επενδυτικής βαθμίδας των οίκων αξιολόγησης. Τη συνεχή βελτίωση του πιστωτικού προφίλ πιστοποίησε άλλωστε πρόσφατα η S&P μέσω της αναβάθμισης της Εταιρείας σε «ΒΒ» από «ΒΒ-», διατηρώντας παράλληλα το θετικό outlook.
o Η αποκλιμάκωση αυτή του καθαρού δανεισμού λαμβάνει σημαντικές διαστάσεις αν ληφθεί υπόψιν ότι επετεύχθη σε μία χρόνια όπου α) οι επενδύσεις ξεπέρασαν τα €700εκατ. καταγράφοντας νέο υψηλό επίπεδο και β) ο κύκλος εργασιών αυξήθηκε κατά σχεδόν 4 δισ., απορροφώντας αναγκαστικά ρευστότητα από τα οικονομικά και ταμειακά διαθέσιμα.
«Για τη MYTILINEOS, το 2022 ήταν ένα έτος ορόσημο, όχι μόνο για τις ιστορικά υψηλές επιδόσεις που πέτυχε η Εταιρεία απέναντι σε ένα αρνητικό διεθνές περιβάλλον, αλλά κυρίως γιατί αποτέλεσε το έτος μετάβασης σε μια νέα εποχή, μέσω του εταιρικού μετασχηματισμού της σε MYTILINEOS Energy & Metals.
Αυτή τη χρονιά, η MYTILINEOS βρέθηκε απέναντι σε προκλήσεις όπως η άνευ προηγουμένου ενεργειακή κρίση και οι επιπτώσεις της, ο παρατεταμένος πόλεμος στην Ουκρανία και τα αποτελέσματά του, η ραγδαία αύξηση του ενεργειακού κόστους και των επιτοκίων αλλά και οι εντονότερες πληθωριστικές πιέσεις που έχουν καταγραφεί από τη δεκαετία του 1970. Σε αυτό το περιβάλλον, η Εταιρεία κατόρθωσε να ανταποκριθεί με επιτυχία, θέτοντας παράλληλα τις βάσεις για περαιτέρω ανάπτυξη τα επόμενα έτη.
Πιο συγκεκριμένα, το 2022, η MYTILINEOS πέτυχε μία συστηματική αύξηση της κερδοφορίας της, μέσω της επίτευξης διαδοχικών ιστορικών υψηλών σε κάθε επόμενο τρίμηνο του έτους, ενώ ταυτόχρονα μείωσε σημαντικά τον δείκτη μόχλευσής της, σε μία χρονιά που έκανε τις μεγαλύτερες επενδύσεις της. Επιβεβαιώνεται έτσι ο στρατηγικός σχεδιασμός και οι προβλέψεις της Διοίκησής της, τη στιγμή κατά την οποία θέτει τις βάσεις για ακόμα υψηλότερα επίπεδα κερδοφορίας το επόμενο διάστημα.
Παράλληλα, η ένταξη της MYTILINEOS για πρώτη φορά στον δείκτη MSCI, καθώς και η συνεχής ενίσχυση της συμμετοχής των ξένων, κυρίως, θεσμικών επενδυτών - με πιο πρόσφατη τη σημαντική αύξηση του ποσοστού της Fairfax - αποτελούν σημαντική αναγνώριση των επιδόσεων της MYTILINEOS όλα αυτά τα χρόνια, όπως και την προσήλωσή της στον στρατηγικό στόχο για δημιουργία αξίας για όλους τους μετόχους.
Τέλος, η εισαγωγή της Εταιρείας στους δείκτες βιωσιμότητας Dow Jones, καθώς και στον δείκτη MSCI ESG Ratings, αποδεικνύουν ότι η MYTILINEOS ανήκει πλέον στην παγκόσμια ελίτ εταιρειών με υψηλές επιδόσεις σε θέματα βιώσιμης ανάπτυξης».
ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ
Από
τη Γενική Περιφερειακή Αστυνομική Διεύθυνση Στερεάς Ελλάδας ανακοινώνεται ότι, λόγω
έντονων καιρικών φαινομένων, η κατάσταση στο οδικό δίκτυο έχει ως ακολούθως:
Η
κυκλοφορία των οχημάτων, λόγω χιονόπτωσης – παγετού, από την 13,5η
χ/θ της Επαρχιακής Οδού Αράχωβας – Επταλόφου (θέση Σκαμνός) προς το
Χιονοδρομικό Κέντρο Παρνασσού (θέση Κελάρια), διεξάγεται με την χρήση αντιολισθητικών
αλυσίδων.
Νομός Ευρυτανίας
Η κυκλοφορία των οχημάτων, λόγω χιονόπτωσης – παγετού, έχει διακοπεί στις Επαρχιακές Οδούς Καρπενησίου – Προυσού – Αγρινίου, από την 30η έως την 45η χ/θ (θέση «Αραποκέφαλα) και Τροβάτου – Βραγγιανών (Δήμου Αγράφων), θέση «Τρία Σύνορα», ενώ η κυκλοφορία των οχημάτων, διεξάγεται με τη χρήση αντιολισθητικών αλυσίδων σε ολόκληρο το Εθνικό και Επαρχιακό οδικό δίκτυο.
Νομός Φθιώτιδας
Η κυκλοφορία των οχημάτων, λόγω
χιονόπτωσης, διεξάγεται με τη χρήση αντιολισθητικών αλυσίδων :
Επιπλέον, έχει διακοπεί η κυκλοφορία των οχημάτων στην οδό Ιωάννου Τσεκούρα, περιοχή «ΧΕΙΜΑΡΡΟΥ ΞΗΡΙΑΣ» Λαμίας (Ροδίτσα), στο ύψος της τοποθεσίας «ΚΕΝΤΑΥΡΟΣ» έως την επιχείρηση «ΚΑΡΒΕΛΗΣ», λόγω υπερχείλισης του χειμάρρου στο χωμάτινο οδόστρωμα.
Τέλος, υφίσταται η προσοχή των οδηγών, στην
46η χ/θ της Εθνικής Οδού Λαμίας – Καρπενησίου, ένεκα κατολίσθησης
(πτώσεως χωμάτων στο οδόστρωμα), καθώς έχει καταλειφθεί τμήμα του οδοστρώματος
στο ρεύμα κυκλοφορίας προς Καρπενήσι.
Σημειώνεται ότι στην ιστοσελίδα της ΕΛ.ΑΣ. «hellenicpolice.gr», υπάρχει ειδικό μπάνερ με συνεχή
ενημέρωση για τα καιρικά φαινόμενα - διακοπές κυκλοφορίας - χρήση
αντιολισθητικών αλυσίδων σε όλη την επικράτεια, καθώς και συμβουλές οδικής
ασφάλειας.
Η έρευνα του Μάκη Εξαρχόπουλου για την
παραγωγή σειράς ντοκιμαντέρ
Ο Μάκης Εξαρχόπουλος, δημοσιογράφος
ερευνητής σε θέματα ιστορίας και πολιτισμού, στο πλαίσιο της παραγωγής σειράς
ντοκιμαντέρ, επισκέφθηκε τον περασμένο Νοέμβριο τη Βοιωτία, ακολουθώντας τα
βήματα των 1.500 διασωθέντων Εξοδιτών, των πολεμιστών τής Φρουράς τού
Μεσολογγίου, που μετά από μια δραματική πορεία στη Ρούμελη έφθασαν στο Ναύπλιο.
Ο Μάκης Εξαρχόπουλος μας έστειλε το παρακάτω κείμενο, που αναφέρεται στα
αποτελέσματα της έρευνάς του, ευχαριστώντας όσους τον βοήθησαν.
«Η έρευνά μου ξεκίνησε το 2018 με σκοπό
την παραγωγή μιας δραματοποιημένης σειράς ντοκιμαντέρ με θέμα το Μεσολόγγι. Στο
ντοκιμαντέρ παρουσιάζονται οι πολιορκίες και η ηρωική Έξοδος των πολιορκημένων,
αλλά κυρίως αυτό που ελάχιστοι γνωρίζουν, το τι απέγιναν οι περίπου 1.500
άντρες τής Φρουράς τού Μεσολογγίου, που σώθηκαν από τους 3.500 πολεμιστές
Σουλιώτες, Ηπειρώτες, Ρουμελιώτες και Μεσολογγίτες, που υπερασπίζονταν την
πόλη.
.JPG) |
| Το Κυριάκι απ΄ όπου πέρασαν οι Εξοδίτες |
.JPG) |
| Ο Μάκης Εξαρχόπουλος στην αρχή τού μονοπατιού, που οδηγεί από το Κυριάκι στη Μονή τού Οσίου Σεραφείμ. |
Η Έξοδος πραγματοποιήθηκε τη νύχτα τού
Σαββάτου τού Λαζάρου, στις 10 Απριλίου 1826, ξημερώνοντας Κυριακή των Βαϊων,
και οι διασωθέντες άντρες τής Φρουράς, οι Εξοδίτες όπως αποκαλούνται,
ακολουθώντας μια συγκεκριμένη διαδρομή μέσα από τα βουνά τής Ρούμελης έφθασαν
στις 16 Μαϊου στο Ναύπλιο, όπως μας πληροφορεί ο Νικόλαος Κασομούλης, που ήταν
στο Μεσολόγγι, σώθηκε κατά την Έξοδο και κατέγραψε τα δραματικά γεγονότα
εκείνων των ημερών.
Με οδηγό λοιπόν τον Κασομούλη, που
περιγράφει με αρκετές λεπτομέρειες την πορεία των Εξοδιτών μέχρι το Ναύπλιο,
αλλά και όσα διαδραματίστηκαν εκεί, ακολουθώντας τα βήματά τους, επισκέφθηκα τη
Βοιωτία τον περασμένο Νοέμβριο, προσπαθώντας να προσδιορίσω τη διαδρομή που
ακολούθησαν στα όρια του νομού και να εντοπίσω στοιχεία που διασώθηκαν μέχρι
σήμερα και συνδέονται με το πέρασμά τους.
Η πορεία τους ξεκίνησε από το Μεσολόγγι,
πέρασαν από τη Δερβέκιστα (Ανάληψη του Θέρμου), προχώρησαν προς τον Πλάτανο της
ορεινής Ναυπακτίας, όπου τους περίμενε ο Καραϊσκάκης για να τους ταϊσει,
συνέχισαν προς τα Λομποτινά (Άνω Χώρα), κι από εκεί προς τους Πενταγιούς, το
Λιδωρίκι, τα Σάλωνα (Άμφισσα), το Χρισσό, το Καστρί (Δελφοί), την Αράχωβα, το
Ζεμενό, το Κυριάκι, στη συνέχεια προς τη Μονή Οσίου Σεραφείμ Δομβούς, τη Μονή
Ταξιαρχών,στα Χώστια (Πρόδρομος), ττη
Δομβραίνα και τον όρμο τού Αγίου Ιωάννη, απ’ όπου πέρασαν με πλωτά μέσα
απέναντι, στην Περαχώρα Κορινθίας και μέσω Ισθμού και Άργους έφθασαν στο
Ναύπλιο.
Η έρευνά μου στη Βοιωτία ξεκίνησε από το
μονοπάτι που οδηγούσε από το Καστρί (σημερινοί Δελφοί) στην Αράχωβα και
κατέληξε στον όρμο τού Αγίου Ιωάννη, στον Κορινθιακό κόλπο, κοντά στη
Δομβραίνα. Στο πρώτο τμήμα τής διαδρομής, από τους Δελφούς μέχρι την Αράχωβα,
συμμετείχε και ο σκηνοθέτης Σταύρος Παρχαρίδης. Μαζί επιλέξαμε θέσεις
γυρίσματος, κατάλληλες οπτικές γωνίες και πρόσωπα που θα μιλήσουν στο
ντοκιμαντέρ.
Σε φωτογραφίες τού 19ου αιώνα,
που μας διέθεσε ο συλλέκτης ξενοδόχος Γιάννης Χριστόπουλος από τους Δελφούς,
βλέπουμε καθαρά τον δρόμο που περνούσε μπροστά από το Καστρί και κατευθυνόταν
προς την Αράχωβα. Μεγάλο τμήμα του συμπίπτει σήμερα με τον σύγχρονο δρόμο
Δελφών – Αράχωβας.
Στην Αράχωβα συναντηθήκαμε με τον
συγγραφέα Τάκη Μυλωνά, μελετητή τής τοπικής ιστορίας και λαογραφίας, ο οποίος
μας έδωσε σημαντικές πληροφορίες για την περιοχή. Σημαντική ήταν η συμβολή τού
Λουκά Παπαλεξανδρή, αλλά και του Γιώργου Οικονόμου, γνώστες και οι δυο των
παλιών μονοπατιών τής Αράχωβας. Επισκεφθήκαμε το Λαογραφικό Μουσείο με τα
ενδιαφέροντα εκθέματα και την εντυπωσιακή εκδοτική δραστηριότητα, όπου η
υπεύθυνη του Μουσείου, Ζωή Κουτσούμπα, μας διέθεσε τις εκδόσεις του.
.JPG) |
| Η βρύση στο Ζεμενό. |
 |
| Το ξωκλήσι τού Οσίου Συμεών με το λίθινο πηγάδι, στο μονοπάτι απ΄ όπου πέρασαν οι Εξοδίτες. |
.JPG) |
| Στο βάθος η Δομβραίνα με τον Πύργο τού Καραϊσκάκη να δεσπόζει στην
περιοχή. Σε πρώτο πλάνο η πεδινή έκταση, όπου πιθανόν στρατοπέδευσαν οι Εξοδίτες. |
Στο Ζεμενό, με τη βοήθεια της Παναγιώτας
Μπακούρου, εντόπισα τη βρύση από την οποία ήπιε νερό ο Κασομούλης και
αρρώστησε, όπως αναφέρει στα απομνημονεύματά του. Στο μαρτυρικό Δίστομο ανέβηκα
με τον Δήμαρχο Γιάννη Σταθά στον λόφο, όπου βρίσκεται το μνημείο τής σφαγής των
κατοίκων τού χωριού από τους Γερμανούς, το 1944. Εκεί, από ψηλά, ο Δήμαρχος,
καλός γνώστης των περασμάτων της περιοχής, μού έδειξε ένα μεγάλο τμήμα τής
διαδρομής των Εξοδιτών, που έρχεται από το Ζεμενό, περνά βόρεια έξω από το
Δίστομο, κατευθύνεται προς το Στείρι κι από εκεί στο Κυριάκι. Υπολόγισε μάλιστα
τις ώρες που χρειάστηκαν οι Εξοδίτες για να φθάσουν από την Αράχωβα στο
Κυριάκι.
Στο Δίστομο επισκέφθηκα το Μουσείο Θυμάτων
Ναζισμού, όπου η επιμελήτρια Αμαλία Παπαϊωάννου μού έδωσε ηλεκτρονικά πλούσιο
βιβλιογραφικό υλικό για την Επανάσταση του 1821, καθώς και μια σειρά από
αξιόλογες εκδόσεις σχετικά με τη νεώτερη ιστορία τού τόπου. Ο Χρήστος
Παπανικολάου, εθελοντής ξεναγός τού Μουσείου, μού έδωσε πολλές πληροφορίες για
τα μονοπάτια της περιοχής και μαζί επισκεφθήκαμε πολλά σημεία τής διαδρομής των
Εξοδιτών.
Με τον Χρήστο Παπανικολάου και τον
Αντιδήμαρχο Γιάννη Πάστρα από το Στείρι ακολουθήσαμε ένα τμήμα τού δρόμου που
οδηγούσε στο Κυριάκι τον 19ο αιώνα και στη συνέχεια επισκεφθήκαμε
την ιστορική Μονή τού Οσίου Λουκά, που θεωρείται πρότυπο βυζαντινού μνημείου
τού 11ου αιώνα.
Σε μια στροφή τού δρόμου, που περνούσε έξω
από το Στείρι, κάτω από θεόρατα πλατάνια υπάρχει ακόμη το παλιό ξωκλήσι τού
Οσίου Συμεών τού Στυλίτη, δίπλα στο νεώτερο, κι ένα παλιό λίθινο πηγάδι με μια
μεγάλη γούρνα. Αναρωτήθηκα πόσοι διψασμένοι Εξοδίτες, που πέρασαν από εδώ,
ξεδίψασαν άραγε πίνοντας νερό από αυτό το παλιό πηγάδι στη σκιά των πελώριων
πλατάνων.
Σε φωτογραφίες των αρχών τού 20ου
αιώνα, που μου διέθεσε ο Δημήτρης Λαγός από το Στείρι, βλέπουμε τη θέση με το
ξωκλήσι, όπως ήταν πλησιέστερα χρονικά στην εποχή που πέρασαν οι Εξοδίτες. Ο
Δημήτρης Λαγός μού έδωσε σημαντικές πληροφορίες για το Στείρι και την περιοχή
του. Μαζί επισκεφθήκαμε στην Παραλία Διστόμου τον Γιώργο Θεοχάρη, διευθυντή τού
πολύ καλού περιοδικού ΕΜΒΟΛΙΜΟΝ, ο οποίος μου έδωσε τεύχη τού περιοδικού και
πολλές πληροφορίες για την ευρύτερη περιοχή.
Στη γειτονική Αντίκυρα επισκέφθηκα την
“Αλλοτροπία”, ένα εντυπωσιακό Μουσείο με ποικίλα εκθέματα από τη ζωή των
Ελλήνων, έναν χώρο πολιτισμού, δημιούργημα του λογοτέχνη Δημήτρη Τζουβάλη και
της Δήμητρας Παρασχαράκη. Πρόθυμα με ξενάγησαν στο Μουσείο τους, όπου μεταξύ
άλλων υπάρχουν εκθέματα που συνδέονται με την Επανάσταση του 1821, μου μίλησαν
για τη νεώτερη ιστορία τής περιοχής και μου έδωσαν βιβλία τού Δημήτρη Τζουβάλη.
Επέστρεψα στο Στείρι, για ν’ ακολουθήσω τα
βήματα των Εξοδιτών προς το ορεινό Κυριάκι. Το μονοπάτι τού 19ου
αιώνα, που κάποια τμήματά του συμπίπτουν κι εδώ με τον σύγχρονο δρόμο, περνούσε
ανατολικά από τη Μονή τού Οσίου Λουκά κι ανηφόριζε στις βορειοδυτικές πλαγιές
τού Ελικώνα, για να καταλήξει στο Κυριάκι, που βρίσκεται σε υψόμετρο 760
μέτρων.
Οι Εξοδίτες έφθασαν στο Κυριάκι το
μεσημέρι τής 1ης Μαϊου 1826 και συνέχισαν την πορεία τους
νοτιοανατολικά. Το ίδιο βράδυ διανυκτέρευσαν σε τρία σημεία κοντά στον
Κορινθιακό, στη Μονή Οσίου Σεραφείμ Δομβούς, στη Μονή Ταξιαρχών και στα Χώστια,
τον σημερινό Πρόδρομο. “Εις αυτά τα χωριά” λέει ο Κασομούλης “oύτε ψυχήν δεν ηύραμεν. Έφευγον ωσάν από
την οργήν τού Θεού”.
Στο Κυριάκι ο μελετητής τής τοπικής
ιστορίας Νίκος Γκώνιας, δάσκαλος για πολλά χρόνια στο χωριό, και ο ταχυδρομικός
Χρήστος Μπαμπάς μού έδειξαν τα τμήματα του μονοπατιού, που σώζονται από την
περιοχή τού Οσίου Λουκά μέχρι το Κυριάκι. Μαζί επισκεφθήκαμε και τη Μονή τού
Οσίου Σεραφείμ Δομβούς, ακολουθώντας μια δύσβατη ορεινή διαδρομή στον Ελικώνα,
σε υψόμετρο 1.200 μέτρων, παράλληλη με το μονοπάτι που πέρασαν οι Εξοδίτες,
τμήματα του οποίου βλέπαμε στα δυτικά.
Στη Μονή μάς καλοδέχθηκαν οι μοναχοί. Ο
πατήρ Λουκάς μάς μίλησε για τον Όσιο Σεραφείμ και την ιστορία τής Μονής, ενώ σε
τηλεφωνική επικοινωνία που είχα με τον ηγούμενο Αρχιμανδρίτη Νεκτάριο Τσεκούρα,
ο οποίος απουσίαζε, ενημερώθηκα σχετικά με τη βιβλιογραφία και τους μελετητές
τής Μονής.
Στο Κυριάκι αναζήτησα στοιχεία που
σώζονται από την εποχή εκείνη και συνδέονται με το πέρασμα των Εξοδιτών.
Εντόπισα μερικά, όπως την Τυφλόβρυση, μια βρύση χορταριασμένη σήμερα, στην
είσοδο του χωριού, δίπλα στο παλιό μονοπάτι, που μου έδειξε ο Φωκίων Πούλος,
επίτιμος πρόεδρος του Ορειβατικού Συλλόγου.
Επίσης, ο Νίκος Γκώνιας με οδήγησε και
στην πετρόκτιστη Μεγάλη Βρύση τού χωριού, που υπήρχε και τότε, διαμορφωμένη
όμως διαφορετικά. Απέναντί της υψώνεται αναστηλωμένη η παλιά εκκλησία τής
Παναγίας, που υπήρχε κι αυτή και λειτουργούσε ως κοιμητηριακός ναός. Ο Νίκος Γκώνιας
και ο Δημήτρης Ζαρογιάννης μου έδειξαν ψηλά, στο τέλος τού χωριού, την αρχή τού
μονοπατιού που οδηγούσε στη Μονή τού Οσίου Σεραφείμ Δομβούς.
Στο Κυριάκι συνάντησα ακόμη τον συγγραφέα
Μπάμπη Παπαλουκά, που μου έδωσε πολλές πληροφορίες για πρόσωπα και γεγονότα τής
ευρύτερης περιοχής κατά την Επανάσταση του 1821. Πληροφορίες για τα μονοπάτια
που οδηγούσαν στο Κυριάκι μού έδωσαν και ο Παναγιώτης Λιάκος, που έχει μια
εξαιρετική ταβέρνα κοντά στο κέντρο τού χωριού, καθώς και οι κτηνοτρόφοι
Χρήστος Βγένας και Γιώργος Παππάς.
Πριν αναχωρήσω από το Κυριάκι επισκέφθηκα
το “Μουσείο Δασκάλου Νίκου Γ. Γκώνια”, όπου με ξενάγησε ο ίδιος. Πρόκειται για
έναν χώρο με πληθώρα εκθεμάτων από την εκπαιδευτική διαδρομή, στην Ελλάδα και
στο εξωτερικό, αυτού τού σημαντικού δασκάλου, που άφησε έντονο το στίγμα του
στους κατοίκους τού χωριού, αφού οι περισσότεροι υπήρξαν μαθητές του.
Από το Κυριάκι προχώρησα προς τα Χώστια,
όπου με υποδέχθηκε ο πρόεδρος της κοινότητας Σεραφείμ (Μάκης) Δέδες, ο οποίος
μου έδωσε σημαντικές πληροφορίες για το χωριό και το παλιό οδικό δίκτυο με τα
μονοπάτια τού 19ου αιώνα. Την επόμενη μέρα ο ακμαίος, παρ’ όλη την
προχωρημένη ηλικία του, Νίκος Σταμάτης, καλός γνώστης των παλιών μονοπατιών,
αφού τα περπάτησε πολλές φορές από μικρός, με οδήγησε στο μονοπάτι από το οποίο
ήρθαν στα Χώστια οι Εξοδίτες και σημείωσε στον χάρτη τη διαδρομή που
ακολούθησαν από τη Μονή τού Οσίου Σεραφείμ Δομβούς μέχρι τα Χώστια, καθώς και
τα τοπωνύμια της πορείας τους.
Με τον Νίκο Σταμάτη διανύσαμε ένα μεγάλο
τμήμα τής διαδρομής τους κι εντοπίσαμε τα σημεία που συνδέονται με το πέρασμά
τους, όπως το ξωκλήσι του Προφήτη Ηλία με τις παλιές τοιχογραφίες, λίγο πριν
φθάσουν στα Χώστια, και μέσα στο χωριό τις παλιές βρύσες και την εκκλησία τής
Ζωοδόχου Πηγής.
Από τα Χώστια επισκέφθηκα τη Μονή
Ταξιαρχών, ένα από τα τρία σημεία όπου διανυκτέρευσαν οι Εξοδίτες το βράδυ τής
1ης Μαϊου 1826. Η Μονή εγκαταλελειμμένη σήμερα, αλλά συντηρημένη
πρόσφατα, διατηρεί όλα τα στοιχεία τού παρελθόντος της. Εδώ διανυκτέρευσε ο
Κασομούλης, που καιγόταν από τον πυρετό εκείνο το βράδυ, άρρωστος από το
Ζεμενό, όπως μας λέει ο ίδιος, και συνεχίζει: “Την αυγήν συνήλθα και φορτωμένον
εις το άλογον με διάβασαν εις Δομπραίναν, οπού είχον στρατοπεδεύσει”.
Στη Δομβραίνα έφθασα κι εγώ ένα βράδυ,
όπου με περίμενε ο πρόεδρος της κοινότητας, ο δημοσιογράφος Κώστας Μπούγιας.
Μαζί με τον Κώστα Βόζη, που διετέλεσε γραμματέας τής κοινότητας κατά το
παρελθόν, με καλοδέχθηκαν και μου έδωσαν πολλές πληροφορίες για τη Δομβραίνα
και τον πύργο της.
Ο Πύργος τού Καραϊσκάκη, όπως λέγεται,
βρίσκεται πάνω από το χωριό και δεσπόζει στην περιοχή. Όπως αναφέρει ο
Κασομούλης ο πύργος συνδέεται με την πορεία των Εξοδιτών, ενώ η Δομβραίνα
υπήρξε κομβικό σημείο τής διαδρομής τους εξαιτίας των γεγονότων που
διαδραματίστηκαν εκεί. Όταν οι Εξοδίτες βρίσκονταν στο Χρισσό τής Φωκίδας,
τέσσερις μέρες πριν φθάσουν εδώ, πήγαν και ενώθηκαν μαζί τους τα λεγόμενα “έξω
σώματα”, δηλαδή τα στρατεύματα που δεν πήραν μέρος στην πολιορκία τού
Μεσολογγίου και ήταν στρατοπεδευμένα στα Σάλωνα.
Στη Δομβραίνα, λοιπόν, έφθασαν όλοι μαζί
και στρατοπέδευσαν πιθανότατα στην εκτεταμένη πεδινή έκταση που απλώνεται
μπροστά στο χωριό. Όμως, εδώ ήρθαν κλαίγοντας έως 50 χωρικοί από τη γύρω
περιοχή, ζητώντας τα ζώα μεταφοράς και τα κοπάδια τους, που τα είχαν αρπάξει
κυρίως τα “έξω σώματα”. Οι οπλαρχηγοί συγκεντρώθηκαν στον πύργο και εξετάζοντας
το θέμα βρήκαν έως 3.000 πρόβατα κλεμμένα. Αγανακτισμένοι υπερασπίστηκαν το
δίκαιο των πολιτών, απειλώντας ότι, αν δεν τα επιστρέψουν αμέσως, θα κτυπηθούν
μαζί τους. Άλλοι τα επέστρεψαν, άλλοι όμως όχι. Τότε οι στρατηγοί των Εξοδιτών
θέλησαν να αλλάξουν πορεία, αφού χωριστούν τα δύο στρατεύματα. Αντί να
συνεχίσουν για τα Μέγαρα και τον Ισθμό, αποφάσισαν να περάσουν με πλωτά μέσα
απέναντι, στην Περαχώρα, στον
Κορινθιακό, για να μη μπορέσουν να πάρουν μαζί τους κανένα ζώο οι άρπαγες.
Έτσι, οι Εξοδίτες μπήκαν στα πλοιάρια δίχως ζώα, τα οποία περίμεναν να τα
παραλάβουν οι ιδιοκτήτες τους, ενώ τα “έξω σώματα” συνέχισαν με τα περισσότερα
κλεμμένα ζώα για την Πελοπόννησο από την ξηρά.
 |
| Ο Μάκης Εξαρχόπουλος μπροστά στον Πύργο τού Καραϊσκάκη στη Δομβραίνα. |
 |
| Ο όρμος τού Αγίου Ιωάννη, απ΄ όπου με πλωτά μέσα οι Εξοδίτες πέρασαν απέναντι, στην Περαχώρα. |
 |
| Τα Χώστια, όπου διανυκτέρευσαν οι Εξοδίτες. |
Με τον πρόεδρο της Δομβραίνας Κώστα
Μπούγια επισκέφθηκα τον πύργο, που είναι κτίσμα πιθανόν του 18ου
αιώνα, με κάτοψη σε σχήμα οκτώ και τρία επίπεδα εσωτερικά, με πολλές
πολεμίστρες σε κάθε επίπεδο. Ο ίδιος με οδήγησε και στο μικρό λιμανάκι στον
Κορινθιακό, στον όρμο τού Αγίου Ιωάννη, απ’ όπου οι Εξοδίτες πέρασαν απέναντι,
στην Περαχώρα. Πρόκειται για έναν μικρό, όμορφο όρμο με λίγα σπίτια και μια
ωραία ταβέρνα, που ο ιδιοκτήτης της Γιώργος Κιοσέογλου μου έδωσε σημαντικές
πληροφορίες για το λιμανάκι και την περιοχή του.
Εδώ ολοκληρώθηκε η έρευνά μου στη Βοιωτία.
Κλείνοντας, θέλω να ευχαριστήσω θερμά για την ουσιαστική συμβολή τους όσους
προανέφερα. Ένα μεγάλο ευχαριστώ για την ευγενική φιλοξενία τους στον Δήμαρχο
Διστόμου – Αράχωβας – Αντίκυρας Γιάννη Σταθά, στον Δήμαρχο Λεβαδέων Γιάννη
Ταγκαλέγκα και στον Δήμαρχο Θηβαίων Γιώργο Αναστασίου. Ευχαριστώ πολύ τον
πρόεδρο του Δημοτικού Συμβουλίου τού Δήμου Διστόμου – Αράχωβας – Αντίκυρας
Γιώργο Αγγελόπουλο, καθώς και τον υπεύθυνο του Γραφείου Τύπου τού Δήμου
Λεβαδέων, δημοσιογράφο Ανδρέα Σταματάκη, για την πολύτιμη συμβολή τους στη
φιλοξενία και στην επικοινωνία μου με τοπικούς μελετητές.
Ευχαριστώ, ακόμη, τον καθηγητή Μιχάλη
Λυμπεράτο, συγγραφέα και ιστορικό για τη γόνιμη συνάντηση που είχαμε στη
Λιβαδειά. Ευχαριστώ επίσης τον Δημήτρη και τη Γαρυφαλλιά Αγγέλου, ιδιοκτήτες
τού πανέμορφου ξενώνα “Δίανθος” με τη σπιτική ζεστασιά, στο Κυριάκι, για την
επιπλέον φιλοξενία που μου πρόσφεραν όταν απαιτήθηκε από τις ανάγκες τής
έρευνας.
Ιδιαίτερα, ευχαριστώ τον δημοσιογράφο τού
Γραφείου Τύπου τής Περιφέρειας Στερεάς Ελλάδας, Λάμπρο Ρόδη, για την άρτια
οργάνωση της επίσκεψής μου στους Δελφούς και στη Βοιωτία, όπως και τη
δημοσιογράφο Άννα Σταφιδά από το Χρισσό, που πρώτη συνέβαλε πολύπλευρα στην
έρευνά μου στη Φωκίδα και στη Βοιωτία.
Τέλος, ευχαριστώ πολύ κι εσάς, που μου
κάνετε την τιμή να δημοσιεύσετε την ερευνητική μου πορεία στη Βοιωτία, ώστε να
ενημερωθούν οι αναγνώστες σας για τη διέλευση των ηρώων τής Φρουράς τού
Μεσολογγίου από τον τόπο σας».
Μάκης Εξαρχόπουλος
