Η Στερεά Ελλάδα και το νέο ΕΣΠΑ 2021-2027

*του Λουκά Αν. Καράντζαλη

Με αυξημένες πιστώσεις κατά 8%  ξεκινούν οι σχεδιασμοί του νέου ΕΣΠΑ της περιόδου 2021-2027 για την χώρα μας  και ανέρχονται σε 19,2 δισ. ευρώ, από 17,8 δισ.  ευρώ του τρέχοντος  ΕΣΠΑ 2014-2020.

Στο νέο ΕΣΠΑ η  Περιφέρεια Στερεάς Ελλάδας  εντάσσεται στην κατηγορία των «λιγότερο ανεπτυγμένων περιφερειών», αφού η οικονομική κρίση έριξε το περιφερειακό ΑΕΠ  κάτω από το  75% του μέσου ευρωπαϊκού όρου , επομένως η Στερεά Ελλάδα κατατάσσεται στην κατηγορία δηλαδή των πιο «φτωχών» πανευρωπαικά περιοχών, όπως και το μεγαλύτερο μέρος της Ελλάδας.

Στην κατηγορία των «λιγότερο αναπτυγμένων Περιφερειών» εντάσσονται οι 11 από τις 13 Περιφέρειες της χώρας, με εξαίρεση μόνο δύο Περιφερειών, της Αττικής και του Νοτίου Αιγαίου, οι οποίες εντάσσονται στις «Περιφέρειες σε μετάβαση»  (κατά κεφαλήν περιφερειακού ΑΕΠ μεταξύ 75% και 100% του μ.ο της Ε.Ε).

Να θυμίσω ότι η Στερεά Ελλάδα ήταν αποκλεισμένη από πολλές χρηματοδοτήσεις, τόσο στο ΕΣΠΑ 2007-2013, όσο και στο τρέχον ΕΣΠΑ 2014-2020, λόγω του «στατιστικά» εμφανιζόμενου υψηλού ΑΕΠ, (το κατά κεφαλήν ΑΕΠ της Στερεάς Ελλάδας εμφανιζόταν πλασματικά πολύ υψηλότερο από ότι ήταν στην πραγματικότητα, λόγω της βιομηχανικής συγκέντρωσης Οινοφύτων- Σχηματαρίου).

Η στατιστική αυτή στρέβλωση κατέτασσε την Στερεά Ελλάδα επί σειρά ετών, στις Ευρωπαϊκές Περιφέρειες Στόχου 2, δηλαδή στις πιο ανεπτυγμένες, και έχασε εκατοντάδες εκατομμύρια ευρώ , τα οποία θα είχαν στηρίζει και την ανάπτυξη και την κοινωνία. 

Με βάση  εκτιμήσεις  οι απώλειες λόγω της ένταξης της Στερεάς Ελλάδας στο Στόχο 2 στα δύο προηγούμενα ΕΣΠΑ, ανέρχονται πάνω από 500 εκατ. ευρώ.  Με άλλα λόγια, η στατιστική στρέβλωση και η ένταξη της Στερεάς Ελλάδας στο Στόχο 2, οδήγησε στην απώλεια πόρων που αντιστοιχούν σε ένα ολόκληρο ΕΣΠΑ.  

Στην εκτίμηση αυτή δεν αποτυπώνονται και οι άλλες αρνητικές συνέπειες, όπως η μειωμένη επενδυτική δραστηριότητα από τις επιχειρήσεις της Στερεάς Ελλάδας λόγω των μειωμένων επιχορηγήσεών τους από τον Χάρτη Περιφερειακών Ενισχύσεων, μέσω του Αναπτυξιακού Νόμου, του ΕΣΠΑ κλπ. Οι επιχειρήσεις που ήθελαν να επενδύσουν στην Στερεά Ελλάδα ελάμβαναν πολύ μικρότερες επιχορηγήσεις, δημιουργώντας έτσι τεράστιο αντικίνητρο ιδιωτικών επενδύσεων στην Στερεά Ελλάδα.

Ας ελπίσουμε στην άμεση τροποποίηση  του Χάρτη Περιφερειακών Ενισχύσεων, η οποία πρέπει να είναι μια μεγάλη διεκδίκηση για την Στερεά Ελλάδα, ώστε να δίνονται στις επιχειρήσεις που θέλουν να επενδύσουν στην Στερεά Ελλάδα, τα ίδια ποσοστά επιχορηγήσεων που δίνονται και στις άλλες Περιφέρειες , όπως την Πελοπόννησο , την Θεσσαλία κλπ, ώστε να ξεκινήσει η επενδυτική δραστηριότητα που είναι συμβατή με τους αναπτυξιακούς στόχους και τα συγκριτικά πλεονεκτήματα της Περιφέρειάς μας και να δημιουργηθούν οι νέες θέσεις εργασίας που έχει ανάγκη η τοπική μας κοινωνία.

Το νέο ΕΣΠΑ της περιόδου 2021-2027 εστιάζει τους πόρους του, όπως αναφέρεται σε σχετική εγκύκλιο του υπουργείου Οικονομίας, σε επενδύσεις κυρίως στους τομείς της Τεχνολογίας, των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, των δικτύων, της ανταγωνιστικότητας των μικρομεσαίων επιχειρήσεων, της πρόσβασης στην απασχόληση των ανέργων, ιδίως των νέων και των οικονομικά μη ενεργών ατόμων.

Εκτιμάται λοιπόν ότι ο συνδυασμός α) της ένταξης της Στερεάς Ελλάδας στις «λιγότερο αναπτυγμένες Περιφέρειες» β) η αναμενόμενη τροποποίηση του Χάρτη Περιφερειακών ενισχύσεων, λόγω της δραστικής μείωσης του κατά κεφαλήν περιφερειακού ΑΕΠ και γ) η εστίαση του νέου ΕΣΠΑ 2021-2027 στις επενδύσεις και την απασχόληση,   διαμορφώνει ένα θετικό πλαίσιο για  αυξημένους πόρους στον ιδιωτικό τομέα της Στερεάς Ελλάδας,  για νέες επενδύσεις και νέες θέσεις εργασίας.

*ο Λουκάς Καράντζαλης είναι Οικονομολόγος Msc Βιώσιμης Ανάπτυξης και Περιβαλλοντικής διακυβέρνησης, και εξειδίκευση σε θέματα Τοπικής Ανάπτυξης, Αυτοδιοίκησης και Επιχειρηματικότητας.