Η ΚΟΙΜΗΣΗ ΤΗΣ ΘΕΟΤΟΚΟΥ: Το εμπνευσμένο κήρυγμα του π. Αλεξίου στην Παναγία η Σκριπού

Του Αρχιμανδρίτη π. Αλέξιου Σαμαρτζή*

« Ποία πνευματικά άσματα, νυν προσάξωμέν σοι Παναγία; τη γαρ αθανάτω Κοιμήσει σου, άπαντα τον κόσμον ηγίασας»

Εισερχόμαστε απόψε, αγαπητοί αδελφοί, στην απόδοση της εορτής της Κοιμήσεως της Παναγίας Μητέρας του Κυρίου μας, η οποία δεσπόζει στην εκπνοή του Αυγούστου ως μία πραγματική όαση πνευματικής δροσιάς και αναψυχής μέσα στο ζεστό θέρος. Και τούτη τη χρονιά, με την ευκαιρία αυτής της μεγάλης εορτής, καλούμαστε να εορτάσουμε και να τιμήσουμε το πάντιμο πρόσωπο της Θεοτόκου, να αντλήσουμε από Εκείνη παραμυθία, χαρά και ελπίδα, που τόσο έχουμε ανάγκη.

Σε έναν από τους εσπερινούς ύμνους της εορτής ο υμνογράφος διερωτάται: «ποιά πνευματικά άσματα να σου προσφέρουμε Παναγία; αφού με την αθάνατη Κοίμησή σου αγίασες ολόκληρο τον κόσμο».

Αισθανόμαστε οι πιστοί ευγνώμονες προς την Παναγία μας. Τί είναι αυτό, όμως, το τόσο ξεχωριστό στη ζωή αυτής της γυναίκας που γίνεται αιτία ευγνωμοσύνης και μας καθιστά υπόχρεους απέναντί της; Η Καινή Διαθήκη δεν μας διασώζει πολλές λεπτομέρειες της ζωής ή λόγους της πανάγνου Μαρίας. Μας αποκαλύπτει, όμως, τον ρόλο που διεδραμάτισε για την πραγματοποίηση του σχεδίου τη σωτηρίας μας. Διότι, το πιο σημαντικό επίτευγμα στη ζωή της Παρθένου είναι αυτό: η ελεύθερη συνεργασία της στην Σάρκωση του Υιού και Λόγου του Θεού, η οποία συμφιλίωσε εκ νέου τον άνθρωπο με τον Δημιουργό του.

Αυτήν την ανεκτίμητη και ανυπέρβλητη προσφορά της Θεοτόκου προς το ανθρώπινο γένος αναδεικνύει, προβάλλει και τιμά η ορθόδοξη λατρεία μας. Μακαρίζουμε, γιορτάζουμε, επαινούμε την Παρθένο όχι τόσο για τις πολλές της αρετές όσο για αυτό που αξιώθηκε να γίνει: δηλαδή μητέρα του Θεού. Η Θεοτόκος μας συνδέει με τον Λυτρωτή μας Χριστό και μας υπενθυμίζει ακατάπαυστα τη σωτηρία που συντελέσθηκε στο πρόσωπό Του. Χάρη στην Παναγία, κατέστη εφικτή η φανέρωση της αγάπης του Θεού για τον κόσμο, μέσω της Ενανθρωπήσεως του Κυρίου μας. Χάρη στην Παναγία, η θνητή φύση μας ντύθηκε τη θεότητα και αφθαρσία. Χάρη στην Παναγία, καταργήθηκε ο έσχατος εχθρός του ανθρώπου, δηλ. ο θάνατος, διά του θανάτου και της Αναστάσεως του Υιού της και Σωτήρα μας. Όλα αυτά κάνουν τη σκέψη και την καρδιά των χριστιανών να πλημμυρίζουν με ευγνωμοσύνη προς το πρόσωπό της. Γι’ αυτό το λόγο διερωτάται δικαίως ο υμνογράφος: «ποιά αντάξια του πρόσωπου σου άσματα, να σου προσφέρουμε Παναγία» για όλα όσα μας πρόσφερες;

Αυτή την προσφορά της Παναγίας επισφραγίζει η Κοίμησή της, μία Κοίμηση που στους ύμνους της εορτής χαρακτηρίζεται συνεχώς με το παράδοξο επίθετο «αθάνατη». «Τη γαρ αθανάτω Κοιμήσει σου» ψάλλουμε πολλές φορές. Πώς γίνεται, όμως, κάποιος να πεθαίνει και ταυτόχρονα να είναι αθάνατος; Τί συμφιλιώνει τα δύο αυτά θεμελιωδώς αντίθετα και ασυμβίβαστα μεγέθη: θάνατος και αθανασία;

Τούτο συμβαίνει πραγματικά στην περίπτωση της Παναγίας και όχι ως σχήμα λόγου, διότι αυτό που έγινε δυνατό χάρη σε εκείνη, δηλ. η από το θάνατο λύτρωσή μας, φανερώνεται πρώτα από όλους στο πρόσωπό της. Έγινε δηλ. η Παναγία η πρώτη που έδρεψε τους καρπούς του έργου της σωτηρίας στο οποίο συνεργάστηκε! Αν ο Χριστός μας έσωσε όλους με το Σταυρό και την Ανάστασή Του από την τυραννία του διαβόλου και την καταδίκη του θανάτου, η Θεοτόκος γίνεται η πρώτη που βιώνει αυτή την νίκη. Διότι, όντας η μητέρα της ζωής μετατέθηκε στην αληθινή ζωή της Βασιλείας του Υιού και Θεού της. Έτσι η Παναγία πιστοποιεί όχι μόνο τη σάρκωση του Θεανθρώπου Χριστού που συντελέσθηκε στα παρθενικά της σπλάχνα, αλλά και με την Κοίμησή της έρχεται να μας βεβαιώσει και για τους καρπούς της σωτηρίας μας από τον νικητή του θανάτου Κύριό μας. Γι’ αυτό και η γιορτή της Κοιμήσεώς της δεν είναι πένθιμη. Είναι, αντίθετα, ένα πανηγύρι, ένα αληθινό Πάσχα του καλοκαιριού.

Αυτή η «αθάνατη Κοίμηση» γίνεται έτσι αφορμή αγιασμού όλης της κτίσης. «Τη γαρ αθανάτω Κοιμήσει σου, άπαντα τον κόσμον ηγίασας». Η σωτηρία που συντελέσθηκε στο πρόσωπο του Χριστού δεν αφορά μόνο στο ανθρώπινο γένος, αλλά διαχέεται σε όλη τη δημιουργία. Ο Θεός έθεσε τον άνθρωπο διαχειριστή και βασιλιά όσων δημιούργησε. Και όταν σώζεται ο άνθρωπος σώζεται μαζί του και ο κόσμος, όλη η κτίση. Όταν αποκαθίσταται η σχέση ενός ανθρώπου με τον Θεό, τότε έχουμε ήδη ένα ορατό «σημείο» ενός καινούργιου κόσμου, όπως τον θέλησε ο Θεός. Πόσο μάλλον όταν ο άνθρωπος αυτός είναι η Θεοτόκος! Η Παναγία, το πιο αγιασμένο ανθρώπινο πρόσωπο, αγιάζει και τον κόσμο ολόκληρο με την ύπαρξή της και μόνο. Και συνεχίζει να τον αγιάζει όχι μόνο με την αθάνατη Κοίμησή της αλλά και μετά την Κοίμησή της, αφού «εν τη Κοιμήσει τον κόσμον ου κατέλιπες Θεοτόκε».

Μέσα σ’ αυτό τον αγιασμό, μέσα στο «μυστήριο» της Θεοτόκου, όπως το βιώνουμε λειτουργικά στη θεία λατρεία, κρύβεται η χαρά και η ελπίδα που μας προσφέρεται απόψε. Η Παναγία μας είναι «η πάντων χαρά», «η του κόσμου ελπίς», ο αγιασμός όλης της κτίσης. Όχι μόνο διότι έχει γίνει μητέρα όλων των ανθρώπων, μεσίτρια και βοηθός στις θλίψεις και τις δοκιμασίες μας. Αλλά κυρίως, διότι μας αγιάζει, δηλ. μας οδηγεί στην πηγή της ζωής, στον Σωτήρα μας Χριστό, και βεβαιώνει μέσα μας την πίστη στην Ανάστασή Του. Μας βεβαιώνει ότι ο Χριστός είναι Εκείνος τον οποίο απέστειλε ο Θεός Πατέρας στον κόσμο και που χάρη στο Άγιο Πνεύμα είναι παρών μυστηριακά στην Εκκλησία Του.

Ζώντας τούτη τη χρονιά σε τόσο κρίσιμες, δύσκολες και αβέβαιες συνθήκες, με τόσα δραματικά γεγονότα, καλούμαστε να εορτάσουμε την απόδοση της εορτής της Κοίμησης της Παναγιάς μας, εδώ στην Παναγιοσκέπαστη Πόλη του Ορχομενού, με αληθινά πνευματικό τρόπο. Παρά τους έξωθεν πειρασμούς, μπορούμε να λάβουμε από τη φετινή εορτή χαρά και ελπίδα, διότι γνωρίζουμε ότι το «μείζον», δηλ. η σωτηρία μας, μας έχει ήδη χαρισθεί και πρώτη η Παναγία μας το επιβεβαιώνει. Είθε μόνιμα να έχουμε αυτή την πνευματική χαρά και ελπίδα. Είθε αυτή η πνευματική χαρά και ελπίδα να γίνει το εφαλτήριο για να αγωνιστούμε, με τη βοήθεια του Θεού, για να αλλάξουμε τον τρόπο της ζωής μας και να ανακουφίσουμε συγχρόνως τον κόπο και τον πόνο των συνανθρώπων μας, όπως κάνει για όλους μας η Παναγία. ΑΜΗΝ.

*Ο Αρχιμανδρίτης Αλέξιος Σαμαρτζής είναι εφημέριος του Προσκυνήματος του Αγίου Ρηγίνου στη Λιβαδειά.