ΕΛΑΣ: Έντεκα ερωτήσεις-απαντήσεις για το νέο εθνικό σχέδιο διαχείρισης δημοσίων υπαίθριων συναθροίσεων

 Το νέο Εθνικό Σχέδιο Διαχείρισης των Δημοσίων Υπαίθριων Συναθροίσεων, το οποίο παρουσίασε την περασμένη Πέμπτη ο υπουργός Προστασίας του Πολίτη, Μιχάλης Χρυσοχοΐδης, κωδικοποιεί με τη μορφή 11 ερωτήσεων κι απαντήσεων η Ελληνική Αστυνομία.

Το σχέδιο έχει προκαλέσει αντιδράσεις, και των κομμάτων της αντιπολίτευσης. Σήμερα, η ηγεσία του Σώματος αντιτείνει σχετικά με τη χρησιμότητά του και τον τρόπο λειτουργίας του ότι:

1. Γιατί βγήκε το νέο εθνικό επιχειρησιακό σχέδιο της ΕΛ.ΑΣ.;

Βγήκε για να αναλύσει τη φιλοσοφία και να περιγράψει τον τρόπο δράσης της Αστυνομίας, σύμφωνα με τις επιταγές του νόμου περί συναθροίσεων (νόμος 4703/2020) που ψήφισε τον Ιούλιο η Βουλή. Ο νόμος, μεταξύ άλλων, αντιμετωπίζει με σύγχρονο και αποτελεσματικό τρόπο ένα μέχρι σήμερα άλυτο πρόβλημα, στο κέντρο κυρίως των μεγάλων πόλεων και ιδιαίτερα  της Αθήνας: την υπερβολική όχληση της ζωής της Πόλης από μικρό αριθμό διαδηλωτών.

2. Ποιες είναι οι βασικές αλλαγές που εισάγει;

Η μεγαλύτερη καινοτομία είναι η ίδια η φιλοσοφία του νέου σχεδίου: η προσπάθεια συνεννόησης μεταξύ όλων των μερών μιας συνάθροισης, δηλαδή αστυνομίας, διαδηλωτών, μη διαδηλωτών, ΜΜΕ. Για να γίνει αυτό εφικτό, η Αστυνομία θέτει δημόσια κανόνες της δικής της λειτουργίας, αυτοδεσμεύεται και προτείνει σειρά διευθετήσεων σε δημοσιογράφους και διαδηλωτές.

Εισάγονται ως διαδικασίες:

• η επικοινωνία με διαδηλωτές μέσω των εκπροσώπων τους - οργανωτών
• η υποχρέωση της Αστυνομίας να ενημερώνει συνεχώς για κυκλοφοριακές ρυθμίσεις
• η υποχρέωση της αστυνομίας να προειδοποιεί εάν πρόκειται να ασκηθεί βία
• η υποχρέωση της αστυνομίας να ενημερώνει για τη χρήση καμερών από δυνάμεις της, κατά τη διάρκεια συνάθροισης
• η υποχρέωση της Αστυνομίας να εκδίδει απολογιστικό δελτίο για τη συνάθροιση και συγκεντρωτικά μηνιαία στοιχεία για τις συναθροίσεις που πραγματοποιούνται του οργανωτή και ΜΜΕ.

Ο ορισμός διαδικασιών επικοινωνίας αυξάνει τις πιθανότητες συνεννόησης και δημιουργεί προϋποθέσεις ομαλής διεξαγωγής της συνάθροισης.

3. Πως θα γίνεται η αξιολόγηση επικινδυνότητας μίας συνάθροισης;

Είναι άλλη μια καινοτομία του σχεδίου. Για κάθε συνάθροιση η αστυνομία είναι υποχρεωμένη να συντάσσει μελέτη επικινδυνότητας και να αξιολογεί τον βαθμό επικινδυνότητας και τρωτότητας με συγκεκριμένη, ρητή διαδικασία. Μειώνεται έτσι ο βαθμός αυθαίρετης κρίσης και αυξάνεται η λογοδοσία και η διαφάνεια για τα μέτρα που θα ληφθούν και για την εν γένει διαχείριση της συνάθροισης.

4. Γιατί ζητούνται οι κωδικοί του taxis-net από τον οργανωτή; Αυτό μοιάζει με φακέλωμα!

Είναι το απολύτως αντίθετο. Ο οργανωτής - εκπρόσωπος μιας συνάθροισης, βεβαιώνοντας τα στοιχεία του (με κωδικούς taxis-net ή με άλλες μορφές ψηφιακής αναγνώρισης εάν τεχνικά υποστηρίζονται), προστατεύεται από κακόβουλη χρήση αυτών των στοιχείων από τρίτους. Αλλιώς, ο καθένας θα μπορούσε να «δανείζεται» όνομα και στοιχεία τρίτων για να εμφανίζεται ως διοργανωτής συνάθροισης.

5. Αναφέρεται στο σχέδιο συγκεκριμένος χώρος για τους δημοσιογράφους, χώρο που θα ορίζει η ΕΛ.ΑΣ. Πώς γίνεται να καλύψουν πλήρως ένα ρεπορτάζ μίας συνάθροισης εάν έχουν περιορισμό στις κινήσεις τους;

Οι δημοσιογράφοι πάνε όπου θέλουν και καλύπτουν όπως θέλουν κάθε συνάθροιση. Αυτό στη δημοκρατία μας δεν μπορεί κανένα σχέδιο ή ακόμη και νόμος να το αλλάξει.

Πρόκειται προφανώς για κάτι διαφορετικό. Εισάγονται δυο καλές πρακτικές. Η Αστυνομία θα διαθέτει έναν ειδικό χώρο ώστε, σε περίπτωση επεισοδίων ή τραυματισμού τους, οι δημοσιογράφοι -εάν θελήσουν- να μπορούν να προσέλθουν για προστασία και πρώτες βοήθειες.

Επίσης η Αστυνομία θα ορίζει αστυνομικό - σύνδεσμο ώστε να μπορούν οι δημοσιογράφοι - εάν το θελήσουν - κατά τη διεξαγωγή μιας συνάθροισης, να αποταθούν για την διευκόλυνση του έργου τους ή για την προστασία τους.

6. Τι σημαίνει πρακτικά η λογοδοσία στην οποία αναφέρεστε;

Σημαίνει ότι θα δημοσιεύονται στοιχεία για την συνάθροιση όπως: φορείς που την οργανώνουν, ορισμός οργανωτή, εκτίμηση αριθμού συμμετεχόντων, δρομολόγιο πορείας, συμμόρφωση με τις οδηγίες της αστυνομίας. Εάν υπάρχουν επεισόδια, θα γίνεται αναφορά σε αυτά και περιγραφή των κινήσεων των αστυνομικών δυνάμεων.

7. Θα υπάρχει κάποια διαδικασία απολογισμού και αξιολόγησης από τη χρήση καμερών;

Η εισαγωγή καμερών σώματος ή καμερών ομάδας είναι μια ακόμη καινοτομία αυτοσυγκράτησης, διαφάνειας και λογοδοσίας. Τα στοιχεία τους θα αξιοποιούνται μόνο μετά από εντολή εισαγγελέα, σύμφωνα με τις διατάξεις του ΠΔ 75/2020 περί χρήσης συστημάτων επιτήρησης με τη λήψη ή καταγραφή ήχου ή εικόνας σε δημόσιους χώρους.

8. Με τις συγκεντρώσεις που δεν είναι προγραμματισμένες πώς θα γίνεται διευθέτηση;

Μόλις συγκεντρωθούν, μπορούν να ορίσουν εκπρόσωπο-οργανωτή. Στην πράξη αυτό συμβαίνει σχεδόν πάντα. Κάποιος/οι από τους διαδηλωτές μιλά/ουν με τον επικεφαλής των δυνάμεων τάξης.

9. Είναι οι αστυνομικοί τόσο εκπαιδευμένοι έτσι ώστε να εφαρμόσουν αυτό το σχέδιο; Θα γίνουν κάποιες νέες εκπαιδεύσεις σχετικά με αυτό το νέο σχέδιο;

Όχι δεν είναι. Εκπαιδεύονται όμως ήδη και θα συνεχίσουν να εκπαιδεύονται ώστε να αφομοιώσουν πλήρως το νέο σχέδιο.

10. Είναι ρεαλιστικό σενάριο η περιορισμένη χρήση δακρυγόνων;

Απολύτως ρεαλιστικό. Ο έλεγχος της κλιμάκωσης των τρόπων αντιμετώπισης επεισοδίων, είναι βασικό στοιχείο του νέου σχεδίου. Είναι και βασικό μέρος της νέας εκπαίδευσης των αστυνομικών δυνάμεων.

11. Θα αποφευχθούν φαινόμενα του παρελθόντος που οδήγησαν σε εκτεταμένες συγκρούσεις;

Εργαζόμαστε ώστε να γίνει εφικτό. Όλο το σχέδιο αποβλέπει στην ήπια διαχείριση των συναθροίσεων και στην συνεννόηση των μερών. Ακόμη και στην περίπτωση επεισοδίων ή ανάγκη διάλυσης της συνάθροισης, προβλέπονται μέτρα που θα μειώσουν την ένταση, όπως προειδοποιήσεις με τηλεβόα, αποκοπή των μερών της συνάθροισης όπου έχουν εισχωρήσει βίαια στοιχεία κλπ.