Της Γεωργίας Καρβούνη*
Η λέξη ΠΑΡΑΔΟΣΗ είναι παράγωγο ουσιαστικό του ρήματος ΠΑΡΑΔΙΔΩΜΙ που σημαίνει δίνω στα χέρια κάποιου, εμπιστεύομαι κάτι σε κάποιον.
Είναι δηλαδή η παράδοση μια διαδικασία, μια μεταβίβαση , με την οποία μεταφέρονται από τη μια γενιά στην άλλη ήθη, έθιμα, γνώσεις ή δοξασίες και έτσι διαιωνίζονται .
Οι πολιτιστικές αξίες του παρελθόντος, που έδωσαν το ιδιαίτερο χρώμα και που διαμόρφωσαν τα διακριτικά στοιχεία του ελληνικού λαού αποτελούν την ελληνική παράδοση.
Οι αξίες αυτές εξακολουθούν και σήμερα να αρδεύουν τον πολιτιστικό μας χώρο και να προσθέτουν στο παρόν στοιχεία από τις εθνικές μας ρίζες.
Φυσικά ΠΑΡΑΔΟΣΗ ΔΕΝ ΣΗΜΑΙΝΕΙ ΟΠΙΣΘΟΔΡΟΜΗΣΗ ούτε αποσυνδέεται από την πρόοδο, όπως ατυχώς επικράτησε επί σειρά ετών, αλλά εξελίσσεται, βιώνοντας τις τρεις διαστάσεις του χρόνου (παρελθόν – παρόν – μέλλον) και συνδέεται με την έννοια της συνέχειας των στοιχείων εκείνων που έχουν τη δυνατότητα να επιζήσουν. Γιατί η ζωή του ανθρώπου δεν είναι ποτέ στατική, δεν είναι στάσιμη.
Η παράδοση είναι η αλυσίδα που συνδέει τις γενιές μεταξύ τους. Με την παράδοση χάσμα δεν υπάρχει. Η γενιά μας συνδέεται με τις προηγούμενες αλλά και με εκείνες που θα έρθουν.
Συνάμα αποτελεί και προϋπόθεση για την ύπαρξη του πολιτισμού. Γιατί ποτέ ο πολιτισμός μιας γενιάς δε δημιουργείται από το μηδέν. Ριζώνεται στο πολιτισμό των γενιών που πέρασαν.
Ένας λαός που έχει ξεχάσει την παράδοση είναι σαν τον άνθρωπο που έχει χάσει το μνημονικό του, που έχει πάθει αμνησία. Ιδιαίτερα σήμερα, που ο βιομηχανικός πολιτισμός έχει μια οικουμενικότητα που καταργεί όλες τις διαδικασίες επιλογής, επιβάλλεται η ένταξη στον οικουμενικό πολιτισμό να συνδυάζεται με τη στερεότητα που εξασφαλίζει η παράδοση, ώστε οι κίνδυνοι της εξαφάνισης στο ευρύτερο σύνολο παραμερίζονται.
Η Χώρα μας με τη μακρύτερη πολιτιστική διαδρομή επιβάλλεται να δραστηριοποιηθεί και να διαφυλάξει τον πολιτισμό της αλλά και να τον προβάλλει με ευαισθησία και υπευθυνότητα στους άλλους λαούς.
Οι πολιτιστικοί σύλλογοι αποτελούν γερά στηρίγματα της ελληνικής παράδοσης. Γιατί διατηρούν και προβάλλουν το λαϊκό μας πολιτισμό αλλά και το μεταβάλουν από μουσειακό είδος σε ζωντανό οργανισμό.
Με τις εκδηλώσεις τους κάνουν πιο σαφείς τις ιδέες που αποκρυσταλλώνουν την ελληνική κουλτούρα αλλά και σταθεροποιούν τις πανανθρώπινες αξίες.
Αναβίωση σημαίνει ξαναζήσιμο.
Έτσι λοιπόν και εμείς με αυτήν μας την προσπάθεια, ευελπιστούμε να θέσουμε ένα μικρό λιθαράκι στο μεγάλο κεφάλαιο που λέγεται παράδοση, να φέρουμε κοντά τα νέα παιδιά σε όσα θεωρούν κομμάτια μιας άλλης πολύ μακρινής εποχής , να τα γνωρίσουν , να τα αγαπήσουν, να τα αισθανθούν κομμάτια της ζωής τους και της συνέχειας μας .
Το Νερό του εξαγνισμού και της κάθαρσης, το νερό της Έρκυνας και του Τροφωνείου Μαντείου , καθοριστικό στοιχείο σε όλη την μακραίωνη διαδρομή της Λιβαδειάς.
Ο Σύλλογος Γυναικών Αγίου Νικολάου Λιβαδειάς , συμμετέχοντας στο Πρόγραμμα ΄΄ Μνήμες Νερού ΄΄ επιλέξαμε και σας παρουσιάσαμε το Σάβατο του Λαζάρου το πρωί στις πηγές της Κρυας ,μια διαδικασία που ήταν ΄΄ έθιμο΄΄ στα περισσότερα νοικοκυριά της Λιβαδειάς μέχρι και τις αρχές της δεκαετίας του 1980.
Παρά το γεγονός ότι το τρεχούμενο νερό είχε φτάσει σε κάθε σπίτι , το πλύσιμο των ΄΄ χοντρών ΄΄ ρούχων γινόταν ακόμα στα ποτάμια .
Οι νοικοκυρές της Λιβαδειάς κατά τα τέλη Απριλίου και μετά , μόλις ο καιρός άρχιζε να ζεσταίνει και η μέρα να μεγαλώνει αφού συνεννοούνταν μεταξύ τους ανά γειτονιές , τα παλαιότερα χρόνια με τα μουλάρια , τα νεώτερα με τα αυτοκίνητα φόρτωναν τα ΄΄ χοντρά ΄΄ ρούχα του χειμώνα όπως κλινοσκεπάσματα, κουβέρτες, βελέντζες, φλοκάτες , μπαστές, μαντανίες, χαλιά, κ.α και παρέες-παρέες πήγαιναν είτε στα Σκαλιά του Άι Γιάννη, είτε στον Άγιο Παντελεημόνα είτε στις πηγές της Κρύας και έπλεναν τα ρούχα τους.
Ήταν ένα μικρό πανηγύρι αυτή η διαδικασία και διαρκούσε πολλές ώρες τις περισσότερε δε φορές τις συνόδευαν οι άντρες της οικογένειας και τα παιδιά .
Σε αυτήν την προσπάθεια του Συλλόγου μας συμμετείχαν τα μέλη του τα οποία και ευχαριστώ θερμά και θα τα αναφέρω κάθε ένα ξεχωριστά γιατί τίποτα δεν θα μπορούσε να είχε πραγματοποιηθεί χωρίς αυτές τις απλές γυναίκες της συνοικίας μου με την υπέροχη ψυχή, την αγωνιστικότητα , την συνέπεια σε ότι αναλαμβάνουν , τον κόπο που καταβάλλουν πάντα όμως με ένα χαμόγελο να φωτίζει το πρόσωπο τους .
Ελένη Λούλου, Μαρίνα Κωτσαδάμ , Σούλα Γκούμα, Γεωργία Χρήστου, Ελένη Μιχαήλ, Χάιδω Κόκκορη, Καίτη Κολιούση, Κατερίνα Γεωργίου, Ντίνα Πούλου, Πέγκυ Καραμάνη, Λουκία Πανταζή, Βάσω Γκίκα, Κατερίνα Μελίδη, Νίκη Κόλλια ,Ρούλα Δασοπούλου,Κατερίνα Κορογιάννου και τα παιδιά μας Κωνσταντίνα Νίκου, Μαρία Πούλου, Κωνσταντίνα Γκούμα , Δημήτρης Γκούμας και η μικρούλα μας Ηλιάνα Γαλανού .
Τα παιδιά αφού είπαν τον ΄΄ Λάζαρο ΄΄ άφησαν τα καλαθάκια τους στην άκρη του ποταμού και έπαιζαν παιχνίδια ξεχασμένα από τον χρόνο όχι όμως από την καρδιά και την μνήμη μας .
Σας φιλέψουμε τυρόπιτα που φτιάξαμε με τα χέρια μας ΄΄ ανοίγοντας ΄΄ και το φύλλο και ΄΄ δίπλες ΄΄ όλα φτιαγμένα από τις γυναίκες του Συλλόγου μας .
Θα εκφράσω και πάλι τις ευχαριστίες όλων μας στην Δήμαρχο Λεβαδέων κ.Γιώτα Πούλου, στην κ.Ελπίδα Βαρθολομάτου-Γεωργοπούλου και όλους εσάς που μας τιμήσατε με την παρουσία σας, στα Μ.Μ.Ε. της πόλης μας που μας στήριξαν για μία ακόμη φορά .
Δανείζομαι τα λόγια του μεγάλου μας Ποιητή Γεώργιου Σεφέρη….
Ανήκω σε μια χώρα μικρή. Ένα πέτρινο ακρωτήρι στη Μεσόγειο, που δεν έχει άλλο αγαθό παρά τον αγώνα του λαού, τη θάλασσα, και το φως του ήλιου. Είναι μικρός ο τόπος μας, αλλά η παράδοσή του είναι τεράστια και το πράγμα που τη χαρακτηρίζει είναι ότι μας παραδόθηκε χωρίς διακοπή. Η ελληνική γλώσσα δεν έπαψε ποτέ της να μιλιέται. …… Άλλο χαρακτηριστικό αυτής της παράδοσης είναι η αγάπη της για την ανθρωπιά• κανόνας της είναι η δικαιοσύνη. Στην αρχαία τραγωδία, την οργανωμένη με τόση ακρίβεια, ο άνθρωπος που ξεπερνά το μέτρο, πρέπει να τιμωρηθεί από τις Ερινύες……..Σ' αυτό τον κόσμο, που ολοένα στενεύει, ο καθένας μας χρειάζεται όλους τους άλλους. Πρέπει ν' αναζητήσουμε τον άνθρωπο, όπου και να βρίσκεται. Όταν, στο δρόμο της Θήβας, ο Οιδίπους συνάντησε τη Σφίγγα, κι αυτή του έθεσε το αίνιγμά της, η απόκρισή του ήταν: ο άνθρωπος. Τούτη η απλή λέξη χάλασε το τέρας. Έχουμε πολλά τέρατα να καταστρέψουμε. Ας συλλογιστούμε την απόκριση του Οιδίποδα.
Γιώργος Σεφέρης (1963), Δοκιμές 2, σ. 159
Η λέξη ΠΑΡΑΔΟΣΗ είναι παράγωγο ουσιαστικό του ρήματος ΠΑΡΑΔΙΔΩΜΙ που σημαίνει δίνω στα χέρια κάποιου, εμπιστεύομαι κάτι σε κάποιον.
Είναι δηλαδή η παράδοση μια διαδικασία, μια μεταβίβαση , με την οποία μεταφέρονται από τη μια γενιά στην άλλη ήθη, έθιμα, γνώσεις ή δοξασίες και έτσι διαιωνίζονται .
Οι πολιτιστικές αξίες του παρελθόντος, που έδωσαν το ιδιαίτερο χρώμα και που διαμόρφωσαν τα διακριτικά στοιχεία του ελληνικού λαού αποτελούν την ελληνική παράδοση.
Οι αξίες αυτές εξακολουθούν και σήμερα να αρδεύουν τον πολιτιστικό μας χώρο και να προσθέτουν στο παρόν στοιχεία από τις εθνικές μας ρίζες.
Φυσικά ΠΑΡΑΔΟΣΗ ΔΕΝ ΣΗΜΑΙΝΕΙ ΟΠΙΣΘΟΔΡΟΜΗΣΗ ούτε αποσυνδέεται από την πρόοδο, όπως ατυχώς επικράτησε επί σειρά ετών, αλλά εξελίσσεται, βιώνοντας τις τρεις διαστάσεις του χρόνου (παρελθόν – παρόν – μέλλον) και συνδέεται με την έννοια της συνέχειας των στοιχείων εκείνων που έχουν τη δυνατότητα να επιζήσουν. Γιατί η ζωή του ανθρώπου δεν είναι ποτέ στατική, δεν είναι στάσιμη.
Η παράδοση είναι η αλυσίδα που συνδέει τις γενιές μεταξύ τους. Με την παράδοση χάσμα δεν υπάρχει. Η γενιά μας συνδέεται με τις προηγούμενες αλλά και με εκείνες που θα έρθουν.
Συνάμα αποτελεί και προϋπόθεση για την ύπαρξη του πολιτισμού. Γιατί ποτέ ο πολιτισμός μιας γενιάς δε δημιουργείται από το μηδέν. Ριζώνεται στο πολιτισμό των γενιών που πέρασαν.
Ένας λαός που έχει ξεχάσει την παράδοση είναι σαν τον άνθρωπο που έχει χάσει το μνημονικό του, που έχει πάθει αμνησία. Ιδιαίτερα σήμερα, που ο βιομηχανικός πολιτισμός έχει μια οικουμενικότητα που καταργεί όλες τις διαδικασίες επιλογής, επιβάλλεται η ένταξη στον οικουμενικό πολιτισμό να συνδυάζεται με τη στερεότητα που εξασφαλίζει η παράδοση, ώστε οι κίνδυνοι της εξαφάνισης στο ευρύτερο σύνολο παραμερίζονται.
Η Χώρα μας με τη μακρύτερη πολιτιστική διαδρομή επιβάλλεται να δραστηριοποιηθεί και να διαφυλάξει τον πολιτισμό της αλλά και να τον προβάλλει με ευαισθησία και υπευθυνότητα στους άλλους λαούς.
Οι πολιτιστικοί σύλλογοι αποτελούν γερά στηρίγματα της ελληνικής παράδοσης. Γιατί διατηρούν και προβάλλουν το λαϊκό μας πολιτισμό αλλά και το μεταβάλουν από μουσειακό είδος σε ζωντανό οργανισμό.
Με τις εκδηλώσεις τους κάνουν πιο σαφείς τις ιδέες που αποκρυσταλλώνουν την ελληνική κουλτούρα αλλά και σταθεροποιούν τις πανανθρώπινες αξίες.
Αναβίωση σημαίνει ξαναζήσιμο.
Έτσι λοιπόν και εμείς με αυτήν μας την προσπάθεια, ευελπιστούμε να θέσουμε ένα μικρό λιθαράκι στο μεγάλο κεφάλαιο που λέγεται παράδοση, να φέρουμε κοντά τα νέα παιδιά σε όσα θεωρούν κομμάτια μιας άλλης πολύ μακρινής εποχής , να τα γνωρίσουν , να τα αγαπήσουν, να τα αισθανθούν κομμάτια της ζωής τους και της συνέχειας μας .
Το Νερό του εξαγνισμού και της κάθαρσης, το νερό της Έρκυνας και του Τροφωνείου Μαντείου , καθοριστικό στοιχείο σε όλη την μακραίωνη διαδρομή της Λιβαδειάς.
Ο Σύλλογος Γυναικών Αγίου Νικολάου Λιβαδειάς , συμμετέχοντας στο Πρόγραμμα ΄΄ Μνήμες Νερού ΄΄ επιλέξαμε και σας παρουσιάσαμε το Σάβατο του Λαζάρου το πρωί στις πηγές της Κρυας ,μια διαδικασία που ήταν ΄΄ έθιμο΄΄ στα περισσότερα νοικοκυριά της Λιβαδειάς μέχρι και τις αρχές της δεκαετίας του 1980.
Παρά το γεγονός ότι το τρεχούμενο νερό είχε φτάσει σε κάθε σπίτι , το πλύσιμο των ΄΄ χοντρών ΄΄ ρούχων γινόταν ακόμα στα ποτάμια .
Οι νοικοκυρές της Λιβαδειάς κατά τα τέλη Απριλίου και μετά , μόλις ο καιρός άρχιζε να ζεσταίνει και η μέρα να μεγαλώνει αφού συνεννοούνταν μεταξύ τους ανά γειτονιές , τα παλαιότερα χρόνια με τα μουλάρια , τα νεώτερα με τα αυτοκίνητα φόρτωναν τα ΄΄ χοντρά ΄΄ ρούχα του χειμώνα όπως κλινοσκεπάσματα, κουβέρτες, βελέντζες, φλοκάτες , μπαστές, μαντανίες, χαλιά, κ.α και παρέες-παρέες πήγαιναν είτε στα Σκαλιά του Άι Γιάννη, είτε στον Άγιο Παντελεημόνα είτε στις πηγές της Κρύας και έπλεναν τα ρούχα τους.
Ήταν ένα μικρό πανηγύρι αυτή η διαδικασία και διαρκούσε πολλές ώρες τις περισσότερε δε φορές τις συνόδευαν οι άντρες της οικογένειας και τα παιδιά .
Σε αυτήν την προσπάθεια του Συλλόγου μας συμμετείχαν τα μέλη του τα οποία και ευχαριστώ θερμά και θα τα αναφέρω κάθε ένα ξεχωριστά γιατί τίποτα δεν θα μπορούσε να είχε πραγματοποιηθεί χωρίς αυτές τις απλές γυναίκες της συνοικίας μου με την υπέροχη ψυχή, την αγωνιστικότητα , την συνέπεια σε ότι αναλαμβάνουν , τον κόπο που καταβάλλουν πάντα όμως με ένα χαμόγελο να φωτίζει το πρόσωπο τους .
Ελένη Λούλου, Μαρίνα Κωτσαδάμ , Σούλα Γκούμα, Γεωργία Χρήστου, Ελένη Μιχαήλ, Χάιδω Κόκκορη, Καίτη Κολιούση, Κατερίνα Γεωργίου, Ντίνα Πούλου, Πέγκυ Καραμάνη, Λουκία Πανταζή, Βάσω Γκίκα, Κατερίνα Μελίδη, Νίκη Κόλλια ,Ρούλα Δασοπούλου,Κατερίνα Κορογιάννου και τα παιδιά μας Κωνσταντίνα Νίκου, Μαρία Πούλου, Κωνσταντίνα Γκούμα , Δημήτρης Γκούμας και η μικρούλα μας Ηλιάνα Γαλανού .
Τα παιδιά αφού είπαν τον ΄΄ Λάζαρο ΄΄ άφησαν τα καλαθάκια τους στην άκρη του ποταμού και έπαιζαν παιχνίδια ξεχασμένα από τον χρόνο όχι όμως από την καρδιά και την μνήμη μας .
Σας φιλέψουμε τυρόπιτα που φτιάξαμε με τα χέρια μας ΄΄ ανοίγοντας ΄΄ και το φύλλο και ΄΄ δίπλες ΄΄ όλα φτιαγμένα από τις γυναίκες του Συλλόγου μας .
Θα εκφράσω και πάλι τις ευχαριστίες όλων μας στην Δήμαρχο Λεβαδέων κ.Γιώτα Πούλου, στην κ.Ελπίδα Βαρθολομάτου-Γεωργοπούλου και όλους εσάς που μας τιμήσατε με την παρουσία σας, στα Μ.Μ.Ε. της πόλης μας που μας στήριξαν για μία ακόμη φορά .
Δανείζομαι τα λόγια του μεγάλου μας Ποιητή Γεώργιου Σεφέρη….
Ανήκω σε μια χώρα μικρή. Ένα πέτρινο ακρωτήρι στη Μεσόγειο, που δεν έχει άλλο αγαθό παρά τον αγώνα του λαού, τη θάλασσα, και το φως του ήλιου. Είναι μικρός ο τόπος μας, αλλά η παράδοσή του είναι τεράστια και το πράγμα που τη χαρακτηρίζει είναι ότι μας παραδόθηκε χωρίς διακοπή. Η ελληνική γλώσσα δεν έπαψε ποτέ της να μιλιέται. …… Άλλο χαρακτηριστικό αυτής της παράδοσης είναι η αγάπη της για την ανθρωπιά• κανόνας της είναι η δικαιοσύνη. Στην αρχαία τραγωδία, την οργανωμένη με τόση ακρίβεια, ο άνθρωπος που ξεπερνά το μέτρο, πρέπει να τιμωρηθεί από τις Ερινύες……..Σ' αυτό τον κόσμο, που ολοένα στενεύει, ο καθένας μας χρειάζεται όλους τους άλλους. Πρέπει ν' αναζητήσουμε τον άνθρωπο, όπου και να βρίσκεται. Όταν, στο δρόμο της Θήβας, ο Οιδίπους συνάντησε τη Σφίγγα, κι αυτή του έθεσε το αίνιγμά της, η απόκρισή του ήταν: ο άνθρωπος. Τούτη η απλή λέξη χάλασε το τέρας. Έχουμε πολλά τέρατα να καταστρέψουμε. Ας συλλογιστούμε την απόκριση του Οιδίποδα.
Γιώργος Σεφέρης (1963), Δοκιμές 2, σ. 159
ΓΙΑ ΤΟ Δ.Σ ΤΟΥ ΣΥΛΛΟΓΟΥ
*Η ΠΡΟΕΔΡΟΣ
ΓΕΩΡΓΙΑ ΚΑΡΒΟΥΝΗ-ΛΙΑΣΚΟΥ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου