O νέος ρόλος των Αντιπεριφερειαρχών στις τοπικές αγορές...

ΕΠΙΣΤΟΛΗ ΕΣΕΕ ΣΕ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΡΧΕΣ ΚΑΙ ΑΝΤΙΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΡΧΕΣ                    ΓΙΑ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ ΣΤΗΝ ΕΥΡΥΘΜΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΩΝ ΤΟΠΙΚΩΝ ΑΓΟΡΩΝ

Η ΕΣΕΕ απέστειλε επιστολές στους 13 Περιφερειάρχες και 58 Αντιπεριφερειάρχες όλης της χώρας, τις οποίες κοινοποίησε στους Υπουργούς Ανάπτυξης και Ανταγωνιστικότητας Κ. Χατζηδάκη και Εσωτερικών Ι. Μιχελάκη, καθώς και στον Πρόεδρο της Ένωσης Περιφερειών Ελλάδος Ι. Σγουρό. Οι επιστολές αφορούν το νέο πλαίσιο λειτουργίας των αγορών, τις αυξημένες αρμοδιότητες των αιρετών Περιφερειαρχών και Αντιπεριφερειαρχών σε αυτό και το περιεχόμενό τους έχει ως εξής:

"Οι πρόσφατες μεταβολές στα πλαίσια που διέπουν ή επηρεάζουν βαθιά την λειτουργία της αγοράς, αμέσως ή εμμέσως προκαλούν και συνεπάγονται τον αυξημένο ρόλο των 13 Περιφερειών και των Αντιπεριφερειαρχών τους, οι οποίοι πλέον –μέσω της δράσης τους-αναδεικνύονται σε παράγοντες σταθερότητας και εύρυθμης λειτουργίας των εμπορικών καταστημάτων κάθε τοπικής αγοράς.

Συγκεκριμένα, αναφερόμαστε αφενός στο νέο ν. 4172/2013 «Φορολογία εισοδήματος, επείγοντα μέτρα εφαρμογής του ν. 4046/2012, του ν. 4093/2012 και του ν. 4127/2013 και άλλες διατάξεις» (το γνωστό «πολυνομοσχέδιο»), μέσω του οποίου καταργείται η Δημοτική Αστυνομία και αφετέρου στο πρόσφατο σχέδιο νόμου «Κανόνες ρύθμισης της αγοράς προϊόντων και της παροχής υπηρεσιών», το οποίο ψηφίστηκε στις 24 Ιουλίου ε.ε. και ήδη είναι καθ’ οδόν για δημοσίευση στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως.  Με το δεύτερο νομοθέτημα, αυξάνουν οι αρμοδιότητες του τοπικού Αντιπεριφερειάρχη ως προς τον καθορισμό της λειτουργίας των καταστημάτων και της επέκτασης του ωραρίου τους, καθημερινές και Κυριακές καθώς και την λειτουργία των λαϊκών αγορών. 

Σε ότι αφορά την κατάργηση των Δημοτικών Αστυνομιών, η αναμενόμενη επιγενόμενη έλλειψη ελέγχου θα προκαλέσει έξαρση του παράνομου παρεμπορίου, το οποίο, με τον άναρχο τρόπο που ήδη λειτουργεί, ζημιώνει τόσο την τοπική αγορά όσο και τα έσοδα του κράτους και της τοπικής αυτοδιοίκησης.  Το μόνο εργαλείο που απομένει προβλέπεται από το άρθρο 7α ν.2323/1995, όπως τροποποιήθηκε από το άρθρο 74 ν. 3982/2011 και το άρθρο 12 ν. 4038/2012 και δεν είναι άλλο από τα Κλιμάκια Ελέγχου Λαϊκών Αγορών και Υπαίθριου Εμπορίου (ΚΕΛΑΥΕ).  Σύμφωνα με τις διατάξεις αυτές, τα ΚΕΛΑΥΕ λειτουργούν τόσο στο Υπουργείο Ανάπτυξης και Ανταγωνιστικότητας, όσο και απευθείας στις Περιφέρειες.  Στις τελευταίες, τα κλιμάκια απαρτίζονται από υπαλλήλους των Κατηγοριών ΠΕ, ΤΕ και ΔΕ του Δημοσίου, των οικείων Περιφερειών και των λοιπών Ν.Π.Δ.Δ. της οικείας Περιφέρειας και των Δήμων.

Όπως αντιλαμβάνεσθε, εσείς, στην ουσία προΐστασθε του μοναδικού εργαλείου που έχει απομείνει σε τοπικό επίπεδο για τον έλεγχο και την πάταξη του παρεμπορίου και την απαλλαγή της αγοράς από τις στρεβλώσεις του ανταγωνισμού που η δράση του επιφέρει.  Είναι λοιπόν αυτονόητο, ότι η δραστηριοποίησή σας από κοινού με τους Εμπορικούς Συλλόγους της Περιφέρειας, θα καθορίσει σε σημαντικό βαθμό το εάν θα ελεγχθεί σε τοπικό επίπεδο το σημαντικότερο ίσως πρόβλημα του οργανωμένου εμπορίου. 

Παράλληλα και δεδομένου ότι η επικοινωνία που προβλέπεται ανάμεσα σε εσάς και το Υπουργείο Ανάπτυξης είναι συνεχής, θα μπορούσατε για το σκοπό αυτό να κάνετε χρήση ενός διακλαδικού θεσμού, του «Συντονιστικού Κέντρου κατά του Παρεμπορίου», που λειτουργεί ήδη από τον Ιούλιο του 2012 στην Αττική και μπορεί να συνδράμει την προσπάθειά σας για την πάταξη αυτού του απαράδεκτου φαινομένου, που διογκώνει τα λουκέτα, την ανεργία και την γενικότερη παραοικονομία.

Σε ότι αφορά το δεύτερο νόμο που ψήφισε η Βουλή, αυτόν της λειτουργίας της αγοράς, εισάγονται σημαντικές ευθύνες για το καθεστώς της λειτουργίας των καταστημάτων έκτασης κάτω των 250 τμ. τις Κυριακές, που εξαρτάται σχεδόν αποκλειστικά, όπως και πριν την ψήφιση του νόμου, από την αιτιολογημένη αξιολόγηση και απόφαση των Περιφερειών, μέσω των Αντιπεριφερειαρχών.

Η ΕΣΕΕ βρίσκεται ήδη σε διάλογο με το Υπουργείο Εσωτερικών για την συστηματοποίηση και διαβάθμιση γενικών χαρακτηριστικών λειτουργίας την Κυριακή, τα οποία και θα σας κοινοποιήσουμε όταν ολοκληρωθούν.  Αυτό που έχει σημασία και ζητούμε από εσάς είναι να φροντίσετε ώστε αυτές οι αποφάσεις να εκδοθούν μετά από συνεννόηση με τα κεντρικά κύτταρα των αγορών των περιοχών σας, που είναι οι τοπικοί Εμπορικοί Σύλλογοι, όπως κατ’ επανάληψη έχετε πράξει στο παρελθόν. Συγκεκριμένα επικαλούμαστε το πρόσφατο παράδειγμα της υπ’ αριθμ. 873/12-4-2013 απόφασης του Αντιπεριφερειάρχη  Δωδεκανήσου – ΦΕΚ 1067Β’, τα κριτήρια της οποίας θεωρούμε ότι εάν σας καλύπτουν, μπορούν να χρησιμοποιηθούν και σε άλλες τουριστικές περιοχές.

Από τις διατάξεις του νέου νόμου σε σχέση με τον «Καλλικράτη», συνάγεται με σαφήνεια ότι η αρμοδιότητα αποδίδεται στους εκλεγμένους αντιπεριφερειάρχες (και όχι στους θεματικούς), οι οποίοι αποφασίζουν με ειδική αιτιολόγηση, στοιχείο όμως καθοριστικό για την εγκυρότητας της απόφασης.  Όπως βεβαίως είναι αυτονόητο, η ειδική αιτιολόγηση ενισχύεται ιδιαίτερα όταν έχει ληφθεί η γνώμη του τοπικού ή των τοπικών Εμπορικών Συλλόγων και του εργατικού κέντρου.

Παράλληλα, το κυριότερο κριτήριο για την υπαγωγή μίας περιοχής στο καθεστώς λειτουργίας τις Κυριακές, πρέπει να είναι, κατά τη γνώμη μας και κατά την γνώμη του τοπικού εμπορίου, η «τουριστική ταυτότητα», καθώς στην περίπτωση αυτή είναι πολύ πιο εύκολη και μπορεί να γίνει καθολικά αποδεκτή η ειδική αιτιολόγηση.

Το σχετικό νομικό πλαίσιο έχει καθοριστεί κατ’ αρχήν με το ΝΔ 180/1946, σύμφωνα με το οποίο μπορούν να ανακηρύσσονται ως τουριστικοί τόποι πόλεις, κωμοπόλεις, χωριά και περιοχές τουριστικού ενδιαφέροντος, εφόσον προκαλούν ή είναι δυνατόν να προκαλέσουν το ενδιαφέρον των περιηγητών, λόγω φυσικών καλλονών αρχαιολογικού, ιστορικού ενδιαφέροντος, ιαματικών πηγών, διοργανωμένων εκθέσεων, πανηγύρεων, εορτών κλπ ή τέλος λόγω ειδικών θερινών ή χειμερινών διαμονών.  Με το συγκεκριμένο διάταγμα αποδόθηκε η αρμοδιότητα στο Γενικό Γραμματέα Τουρισμού να ανακηρύσσει τους τόπους αυτούς ως τουριστικούς.

Στη συνέχεια ήρθαν τα ΠΔ 899/76 και 664/77 με τα οποία ανακηρύσσονται συγκεκριμένες περιοχές ως τουριστικοί χώροι στην ελληνική επικράτεια και με το ΠΔ 667/77 προστίθενται περιοχές ως τόποι θερινών διακοπών.

Παράλληλα με τα παραπάνω, με απόφαση του Γενικού Γραμματέα του ΕΟΤ είναι δυνατόν να ορίζονται τουριστικές ζώνες και δρόμοι, όπου δίδεται το δικαίωμα λειτουργίας οποιασδήποτε επιχείρησης τις Κυριακές, εφόσον προμηθευτεί το ειδικό σήμα του ΕΟΤ.

Το παραπάνω νομοθετικό πλαίσιο είναι κεντρικού σχεδιασμού, δεν είναι πρόσφατα επικαιροποιημένο και επιπλέον επειδή οι τουριστικές περιοχές, ανακηρύχθηκαν σε περιόδους που η τουριστική ανάπτυξη της Ελλάδας ήταν συγκριτικά πολύ περιορισμένη, ίσως οι χαρακτηρισμοί αυτοί να χρήζουν διορθωτικών αλλαγών.  Κρίνουμε όμως ότι τα βασικά κριτήρια που προϋποθέτουν τους τουριστικούς τόπους, έστω και δύσκολα θα μπορέσουν να εφαρμοστούν από εσάς στον καθορισμό των τουριστικών ζωνών.

Η ΕΣΕΕ, μετά τον ευρύτατο διάλογο που πραγματοποίησε με όλους τους Εμπορικούς Συλλόγους, κρίνει ότι ο χαρακτηρισμός πρόσθετων τουριστικών περιοχών στην Περιφέρειά σας, θα πρέπει να γίνει βάσει συγκεκριμένων κριτηρίων, όπως:

• Αναγνωρισμένη τουριστική ταυτότητα και φήμη.

• Διαπιστωμένο παραθεριστικό χαρακτήρα.

• Συγκέντρωση ιδιαίτερων χαρακτηριστικών φυσικού κάλους, που εξατομικεύουν τον τόπο.

• Συγκέντρωση μαζικού τουρισμού, εσωτερικού ή εξωτερικού, κάθε είδους (αναψυχής, θρησκευτικού, περιηγητικού, αγροτικού, χειμερινού ή θερινού κλπ.).

• Υψηλό βαθμό εξάρτησης της τοπικής οικονομίας από την τουριστική δραστηριότητα.

• Παράδοση ή στοιχεία εμπορικής και πολιτιστικής κληρονομιάς (ενδεικτικά τα ιστορικά κέντρα των πόλεων, οι «παλαιές πόλεις»).

Περαιτέρω, πέραν του γεωγραφικού κριτηρίου, προτεραιότητα θα πρέπει να δοθεί και στην ταυτότητα της «τουριστικής» επιχείρησης που θα μπορεί να κάνει χρήση του δικαιώματος λειτουργίας την Κυριακή, ανάλογα με το αντικείμενό της και την αιτιώδη συνάφεια που αυτό έχει με την τουριστική ανάπτυξη του τόπου.  Κατά τη γνώμη μας, σύμφωνα με τις ανάγκες των τουριστικών εμπορικών αγορών, το κατάστημα που θα εξυπηρετεί την τουριστική κίνηση τις Κυριακές, θα πρέπει να πληροί τις ακόλουθες προϋποθέσεις:

• Είναι κάτω των 250 τμ. (προϋπόθεση του νόμου).

• Δεν λειτουργεί σε εμπορικό κέντρο ή εκπτωτικό χωριό (προϋπόθεση του νόμου).

• Δεν ανήκει σε αλυσίδα καταστημάτων της αυτής φίρμας, ούτε έχει χαρακτήρα εκπτωτικό από την φύση του (stock ή outlet – προϋπόθεση του νόμου). 

• Λειτουργεί σε χαρτογραφημένη τουριστική περιοχή.

• Λειτουργεί εποχιακά.

• Εντός της επιχείρησης ομιλείται τουλάχιστον μια (1) ξένη γλώσσα • Στις αναρτημένες τιμές, έχει πληροφορίες για τα πωλούμενα είδη και στα αγγλικά.

Για την πληρότητα του πλαισίου που θα καθορίζει η απόφαση των Αντιπεριφερειαρχών, θεωρούμε ότι θα πρέπει να προβλέπεται και ποινή αφαίρεσης του δικαιώματος λειτουργίας τις Κυριακές, ύστερα από παραβίαση των τιθέμενων προϋποθέσεων λειτουργίας, καθώς και κατά την διαπιστωμένη πώληση προϊόντων απομίμησης σήματος, σύμφωνα με τις διατάξεις του ν. 3377/2005 όπως ισχύουν.  Για τον σχετικό έλεγχο μπορούν να χρησιμοποιηθούν η τοπική Τουριστική Αστυνομία και –κατόπιν δικού σας αιτήματος- η Ελληνική Αστυνομία και το Λιμενικό Σώμα.

Κλείνοντας την παρούσα, θέλουμε να σας επισημάνουμε δύο σημαντικά σημεία:

Πρώτον, ο νόμος δεν θέτει περιορισμούς στο περιεχόμενο της απόφασης των Αντιπεριφερειαρχών σας.  Εάν η τοπική κοινωνία και οι Εμπορικοί Σύλλογοι των περιοχών τους δεν το έχουν ανάγκη ή κρίνουν ότι δεν θα βοηθήσει, οι αποφάσεις μπορεί να έχουν αρνητικό περιεχόμενο, δηλαδή να μην ανοίγει κανένα κατάστημα για καμία άλλη Κυριακή πέραν των συγκεκριμένων επτά (7) από το νόμο καθοριζόμενων.

Δεύτερον, θεωρούμε ότι είναι απαραίτητο να εκδοθούν οι αποφάσεις των Αντιπεριφερειαρχών εντός του καθοριζόμενου τριμήνου, με όποιο περιεχόμενο κρίνει η τοπική διαβούλευση.  Σε αντίθετη περίπτωση, πολύ φοβόμαστε ότι μπορεί να χρησιμοποιηθούν «παράλληλες» διατάξεις περί γενικών αρμοδιοτήτων και να έρθει στην θέση σας να λάβει την σχετική απόφαση ο Γενικός Γραμματέας της Αποκεντρωμένης Διοίκησης, πέραν της θέλησής σας και της θέλησης της τοπικής κοινωνίας.

Θέλουμε να σας διαβεβαιώσουμε ότι θα παραμείνουμε σε μόνιμη βάση στην διάθεσή σας, τόσο εμείς όσο και κάθε τοπικός Εμπορικός Σύλλογος, για οποιαδήποτε περαιτέρω συνεννόηση, διευκρίνιση ή διάλογο. 

Η ΕΣΕΕ και ο εμπορικός κόσμος της χώρας θα είναι δίπλα σας για την όσο το δυνατόν επιτυχέστερη εκπλήρωση του κεντρικού ρόλου που τα νέα νομοθετήματα αναθέτουν σε εσάς για την περιοχή σας, προς όφελος τόσο της τοπικής αγοράς και οικονομίας όσο και της διατήρησης άθικτου του κοινωνικού ιστού της Περιφέρειάς σας."