ΕΚΚΛΗΣΙΑ ΚΑΙ ΚΡΑΤΟΣ :Ο εναγκαλισμός καλά κρατεί

Του Βαγγέλη Αποστόλου*

Θεσμοθετείται αυτή την εβδομάδα η ίδρυση, με Κοινή Απόφαση των Υπουργών Οικονομικών και Παιδείας, ανώνυμης εταιρείας με την επωνυμία «Εταιρεία Αξιοποίησης Ακίνητης Εκκλησιαστικής Περιουσίας Α.Ε.» (ΕΑΑΕΠ). Η διάρκειά της θα είναι 99 χρόνια και στο μετοχικό της κεφάλαιο των 300.000 ευρώ θα συμμετέχουν, κατά 50% έκαστος, το Ελληνικό Δημόσιο και η Ιερά Αρχιεπισκοπή Αθηνών .

Αποκλειστικός σκοπός της ΕΑΕΑΠ θα είναι η αξιοποίηση και διαχείριση των ακινήτων, επί των οποίων η Ιερά Αρχιεπισκοπή Αθηνών διατηρεί δικαιώματα κυριότητας ή ασκεί τη διοίκηση και τη διαχείριση η ίδια ή νομικά πρόσωπα και φορείς που υπάγονται στη δικαιοδοσία της. Επίσης θα παρέχεται η δυνατότητα περιέλευσης στην εταιρεία και άλλων ακινήτων επί των οποίων ασκούν τη διοίκηση και διαχείριση και άλλα νομικά πρόσωπα (Μητροπόλεις, Μονές, Αποστολική Διακονία κ.α.). Δηλαδή στην ΕΑΕΑΠ περιέρχεται το σύνολο των ακινήτων που ο ευρύτερος χώρος της εκκλησίας της Ελλάδας κατέχει ή θεωρεί ότι κατέχει ανάλογα δικαιώματα .

Στην κοινή ανακοίνωσή τους για τη συμφωνία το Γραφείο του Πρωθυπουργού και η Ιερά Αρχιεπισκοπή Αθηνών ανέφεραν μεταξύ άλλων: «Σε συνέχεια της σχετικής πρότασης του Μακαριωτάτου Αρχιεπισκόπου Αθηνών και Πάσης Ελλάδος κ. Ιερωνύμου - η οποία έχει διατυπωθεί και τεθεί υπ' όψιν της Πολιτείας ήδη από τον Οκτώβριο του 2009- αποφάσισαν να προχωρήσουν άμεσα.

Πρόκειται για μία κοινωνική σύμπραξη στο ανώτατο θεσμικό επίπεδο με μοναδικό σκοπό την ανακούφιση των σκληρά δοκιμαζόμενων συνανθρώπων μας και την ενίσχυση της κοινωνικής συνοχής».

Πριν την υλοποίηση της απόφασης πρέπει όμως

α) να ξεκαθαριστεί ποια είναι η περιουσία που η εκκλησία κατέχει δικαιώματα τέτοιας αξιοποίησης και

β) να συμφωνήσουν τα συμβαλλόμενα μέρη για το τρόπο κάλυψής του κόστους λειτουργίας της εκκλησίας .

Η πρώτη απόπειρα, μεταπολιτευτικά, προσέγγισης της εκκλησιαστικής περιουσίας έγινε με το νόμο 1700/87 του αείμνηστου Αντώνη Τρίτση, αλλά την επομένη της ψήφισής του τον κατέστησε ανενεργό ο τότε Πρωθυπουργός Ανδρέας Παπανδρέου. Είκοσι χρόνια αργότερα ο τόπος μας ταλαιπωρήθηκε από το σκάνδαλο του Βατοπεδίου, που κι αυτό κατέληξε σε μια οδυνηρή συνέπεια γιατί δεν αποδόθηκαν ευθύνες, χάθηκε η λίμνη Βιστονίδα αλλά κυρίως γιατί τα χρυσόβουλα αναγνωρίστηκαν και από την πολιτεία ως ακλόνητα στοιχεία για την κατοχύρωση δικαιωμάτων κυριότητας επί ακίνητης περιουσίας .

Μάλιστα δε στη συνάντηση του 2011 του τότε τσάρου της οικονομίας και σημερινού προέδρου του ΠΑΣΟΚ Βαγγέλη Βενιζέλου με τον Αρχιεπίσκοπο Ιερώνυμο συμφωνήθηκε να συσταθεί μια επιτροπή που θα καταγράψει, δηλαδή θα «αποδώσει» στην Εκκλησία, τη διακατεχόμενη από την ίδια περιουσία. Δεν έγινε γνωστό αν συστήθηκε τελικά αυτή η επιτροπή αλλά το σίγουρο είναι ότι ο Υπουργός Οικονομικών και ο Αρχιεπίσκοπος συμφώνησαν για την απόδοση στην Εκκλησία της κυριότητας 2.000.000 στρεμμάτων, διακατεχόμενων από αυτή εκτάσεων, πράγμα που δένει και με την τωρινή απόφαση. Κι έτσι με τη σύσταση της ΕΑΕΑΠ  η εκκλησία αφενός διασφαλίζει περισσότερα έσοδα και αφετέρου ( κι αυτό είναι το κυρίαρχο) κατοχυρώνει τη κυριότητά της σε όλα τα ακίνητα .

Η αναγνώριση αυτή δημιουργεί νέα δεδομένα για τη νομιμοποίηση διεκδικήσεων και άλλων εκατομμυρίων στρεμμάτων από φυσικά και νομικά πρόσωπα σε βάρος της δημόσιας περιουσίας και μάλιστα ενδέχεται να οδηγήσει και στην κατάργηση του τεκμηρίου κυριότητας του Δημοσίου. Αλήθεια, γιατί βιάζεται η Κυβέρνηση να προχωρήσει σε μια τέτοια διαδικασία, όταν βρίσκεται σε εξέλιξη η κατάρτιση του Εθνικού Κτηματολογίου;

Για να μη δρομολογήσει και η ΕΑΕΑΠ της εκκλησίας διαδικασίες ξεπουλήματος π.χ. μακροχρόνιες μισθώσεις ανάλογες αυτές του ΤΑΙΠΕΔ αλλά και για να ελαφρυνθεί ο κρατικός προϋπολογισμός από το βάρος του κόστους της μισθοδοσίας του προσωπικού της εκκλησίας ας ξεκινήσει τη λειτουργία της η εταιρεία με την κάλυψη αυτών των δαπανών και αν υπάρξουν περισσότερα έσοδα από την ορθολογική αξιοποίηση τότε μπορεί η ίδια να διευρύνει το κοινωνικό της έργο.

Μια τέτοια λειτουργία της ΕΑΕΑΠ είναι σίγουρο ότι θα προσφέρει μεγαλύτερη ανακούφιση για τον έλληνα πολίτη από το αντίστοιχο κοινωνικό έργο γιατί θα ελαφρυνθεί ο κρατικός προϋπολογισμός από τις σχετικές δαπάνες αλλά και γιατί θα αρχίσει να υλοποιείται ο διαχωρισμός κράτους και εκκλησίας.

*Ο Βαγγέλης Αποστόλου είναι Βουλευτής ΣΥΡΙΖΑ Ν. Ευβοίας.