Για να μην βιώσουμε και διατροφική κρίση

·        του Λουκά  Αν  Καράντζαλη

Επειδή δεν είναι σενάριο επιστημονικής φαντασίας, ας ακούσουμε τους ειδικούς πριν είναι αργά. Οι  τρείς μεγαλύτεροι παγκόσμιας εμβέλειας οργανισμοί, κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου για την ομαλή τροφοδοσία των πληθυσμών του πλανήτη σε διατροφικά αγαθά. Ο ΟΗΕ για τα τρόφιμα και την Γεωργία, ο Παγκόσμιος Οργανισμός Εμπορίου και ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας,  διαβλέπουν τεράστια προβλήματα στην διακίνηση των αγαθών σε παγκόσμιο επίπεδο, λόγω του κορονοιού ή άλλων επιδημιών και της παγκοσμιοποίησης των συναλλαγών.

Προβλήματα στην ελεύθερη διακίνηση κρίσιμων αγαθών είδαμε ήδη, κατά την εξέλιξη της υγειονομικής κρίσης (πανδημίας), από κραταιές χώρες που έχουν σημαίνοντα ρόλο στις εξαγωγικές δραστηριότητες, να μπλοκάρουν εξαγωγές σε υγειονομικό υλικό πχ η Γερμανία σε αναπνευστήρες  για τις Μονάδες Εντατικής Θεραπείας, προκειμένου να καλύψουν τις ανάγκες του δικού τους πληθυσμού.  Ηδη το κάνουν στον Τουρισμό, διαμορφώνοντας πλαίσιο περιορισμών για την μετακίνηση των κατοίκων τους σε άλλες χώρες.  Γιατί δεν θα το κάνουν λοιπόν σε μια διατροφική κρίση;  Υπάρχει ήδη μια ισχυρή τάση, σε κόντρα των διεθνών υποχρεώσεων των κρατών, στα πλαίσια του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου και των διεθνών συμβάσεων που έχουν υπογράψει, για «εθνικοποίηση» αμέσως ή εμμέσως  της παραγωγής κρίσιμων αγαθών, αναγκαίων για την αντιμετώπιση προβλημάτων των εθνικών πληθυσμών, μέσω απαγορεύσεων ή μέσω προτροπών.

Ενδιαφέρον για συμπεράσματα έχουν ακόμη οι περιορισμοί της διακίνησης των αγαθών από περιοχή σε περιοχή εντός των κρατών, πάλι για λόγους δημόσιας υγείας, όπως η απαγόρευση  κίνησης των παραγωγών λαϊκών αγορών σε άλλη Περιφέρεια, για περίπου ενάμιση μήνα.

Στο επόμενο χρονικό διάστημα-τα επόμενα χρόνια, και πάλι για λόγους δημόσιας υγείας ή λόγω περιβαλλοντικών προβλημάτων ή και  της κλιματικής αλλαγής, θεωρώ βέβαιο ότι θα υπάρξουν περιορισμοί στην διακίνηση των διατροφικών αγαθών, εάν δεν συνοδεύονται από μια σειρά πιστοποιητικών που θα διασφαλίζουν τον καταναλωτή ότι είναι υγιεινά και μη επιβλαβή για την υγεία του. Και εάν δεν τεθούν από τα κράτη, θα τεθούν στα κριτήρια που πρέπει να πληρούν από τους ίδιους τους πολίτες, από τους ίδιους τους αγοραστές, από τις ίδιες τις αγορές.

Σύμφωνα με το ΒΗΜΑ και  με βάση στοιχεία μελέτης της ΠΑΣΕΓΕΣ (Πανελλήνια Συνομοσπονδία Ενώσεων Αγροτικών Συνεταιρισμών)   «…η Ελλάδα δεν είναι ικανή να θρέψει τους Έλληνες με αποκλειστικά δικά της διατροφικά προϊόντα, καθώς υστερεί στην παραγωγή βασικών τροφίμων, όπως κρέας, δημητριακά, γαλακτοκομικά, ζάχαρη, κ.ά., σε σχέση με την κατανάλωση.…  η αυτάρκεια στο μαλακό σιτάρι ανέρχεται στο 32%, στα όσπρια φθάνει το 39%, στο κρέας η αυτάρκεια ανέρχεται στο 56% περίπου, με το μικρότερο ποσοστό να καταγράφεται στο βόειο κρέας (30%) και το υψηλότερο στο αιγοπρόβειο κρέας (94%).»

Αποτελεί λοιπόν μονόδρομο η υλοποίηση μεγάλων επενδύσεων στον πρωτογενή τομέα  και τη διαμόρφωση πλαισίου παραγωγής πιστοποιημένων υγιεινών αγροδιατροφικών προιόντων,  τα οποία :

1.      θα καταστήσουν την χώρα μας αυτάρκη σε όλα τα αγροδιατροφικά προιόντα

2.      θα έχουν αποδεδειγμένη ποιοτική ιχνηλασιμότητα, από τον παραγωγό μέχρι την κατανάλωση

3.      θα είναι υγιεινά και θα έχουν υψηλή διατροφική ποιότητα

4.      θα ενισχύσουν την εξαγωγική δραστηριότητα με υψηλής προστιθέμενης αξίας αγροδιατροφικά προιόντα

Για να υλοποιηθεί ένας τέτοιος σχεδιασμός, θα πρέπει σε κάθε σημαντική αγροτική ενότητα- περιοχή να υλοποιηθούν μεγάλες επενδύσεις στον πρωτογενή τομέα, οι οποίες θα ενσωματώνουν επιστημονική γνώση αιχμής, σε στενή συνεργασία με τα Πανεπιστήμια της χώρας και θα υποστηρίζουν την παραγωγή αγροδιατροφικών προιόντων, υψηλής ποιότητας και υψηλής  προστιθέμενης αξίας, θα καλύψουν πλήρως  τις ανάγκες της χώρας και θα ενισχύσουν την εξωστρέφεια της επιχειρηματικότητας.

Ετσι θα πρέπει να προωθηθεί  άμεσα η δημιουργία :

1) Ζωνών καινοτομίας αγροδιατροφικών προιόντων υψηλής διατροφικής αξίας και διασφαλισμένης υγιεινής ποιότητας- Region Food Valley, στα πλαίσια των οποίων θα υλοποιείται με βάση ολοκληρωμένο σχεδιασμό η ενσωμάτωση της καινοτομίας και της γνώσης αιχμής στα αγροτικά προϊόντα.  Στην Ολλανδία αυτές οι περιοχές Region Food Valley  έχουν ιδιαίτερο ρόλο στην παραγωγή αγροτικών προιόντων, με αποτέλεσμα το ακαθάριστο εισόδημα ανά στρέμμα να είναι πολλαπλάσιο του αντίστοιχου της χώρας μας. Αξιοσημείωτη για την αγροδιατροφική ανάπτυξης της χώρας μας και την περιοχή της πρωτεύουσας της Αθήνας, θα είναι η Ζώνη αγροδιατροφικής Καινοτομίας  Β. Κηφισού, η οποία θα καλύπτει όλες της περιοχές του Κωπαιδικού και εξωκωπαιδικού πεδίου και του  Θηβαικού πεδίου.

2) Σύγχρονων λαχαναγορών – ηλεκτρονικά Δημοπρατήρια αγροτικών προϊόντων με τους αναγκαίους χώρους συντήρησης, τυποποίησης και εμπορίας, με την δυνατότητα απόδειξης της πορείας του προιόντος, από τον παραγωγό στον καταναλωτή (ιχνηλασιμότητα), ως ισχυρά κανάλια τυποποίησης-πιστοποίησης και προώθησης των αγροδιατροφικών προιόντων στα εθνικά αλλά και στα διεθνή κέντρα κατανάλωσης-αγορές. Ισχυρή δομή και υποδομή θα μπορούσε να είναι η δημιουργία Λαχαναγοράς -Δημοπρατήριο Στερεάς Ελλάδας  με έδρα την Λιβαδειά, ως ισχυρό κανάλι προώθησης των αγροδιατροφικών προιόντων της περιοχής, στην Ελλάδα και στο εξωτερικό, όπως ήδη προβλέπεται στο Χωροταξικό Σχέδιο της Στερεάς Ελλάδας.

3) Επιχειρηματικά Κέντρα Καινοτομίας αγροδιατροφικών επιχειρήσεων  σε συνεργασία με τα Πανεπιστήμια και τις επιχειρήσεις, για να υπάρξει αποτελεσματική οργάνωση σε επιχειρηματικό επίπεδο της παραγωγής και της μεταποίησης των αγροδιατροφικών προιόντων. Τέτοια Επιχειρηματικά αγροδιατροφικά Κέντρα-Θερμοκοιτίδες επιχειρήσεων πρέπει να δημιουργηθούν  σε Λιβαδειά και Θήβα, σε συνεργασία με το Κέντρο καινοτόμων γεωπονικών εφαρμογών της Περιφέρειας με το Γεωπονικό Πανεπιστήμιο που ιδρύεται στην Αλίαρτο.

4) Ισχυρή συμμετοχή και  συνεργασία στις παραπάνω επενδύσεις του Γεωπονικού Πανεπιστημίου.

Συμπερασματικά λοιπόν, διαμορφώνεται ένα νέο πλαίσιο στην διακίνηση των διατροφικών αγαθών και οι επιχειρήσεις που θα καλύπτουν αυτές τις προϋποθέσεις  και προδιαγραφές θα κερδίζουν και όσοι δεν θα τα καλύπτουν θα υφίστανται τον αποκλεισμό τους από τις αγορές.  Και είναι πολύ δύσκολο οι μεμονωμένοι αγρότες και οι περισσότερες από τις μικρές αγροδιατροφικές επιχειρήσεις να τηρούν στο εξής τις υγειονομικές πιστοποιήσεις που  εκτιμώ ότι θα απαιτούνται στο άμεσο μέλλον, γι΄αυτό πρέπει να  δούμε τα αναπτυξιακά πράγματα αλλιώς.

Για περισσότερα διαβάστε το σχετικό άρθρο μου, πριν δύο χρόνια:

https://orchomenos-press.blogspot.com/2018/09/region-food-valley.html?spref=fb&fbclid=IwAR3_4M5S211kMA0AC54lZxsam4003uOYNrGlABNIfrBIvZRR80iC-jqcYsg

*ο Λουκάς Καράντζαλης είναι Οικονομολόγος,  Msc Βιώσιμης Ανάπτυξης και Περιβαλλοντικής διακυβέρνησης,  με  εξειδίκευση σε θέματα Τοπικής Ανάπτυξης, Αυτοδιοίκησης και Επιχειρηματικότητας, πρώην Περιφερειακός Σύμβουλος Στερεάς Ελλάδας, Νομαρχιακός Σύμβουλος Βοιωτίας και Δημοτικός Σύμβουλος .