Βαγγέλης Αποστόλου: Τέλος οι ενισχύσεις και τα επιδόματα για τους αγρότες του καναπέ

Συνέντευξη στο δημοσιογράφο Γιώργο Μανέτα (ΕΘΝΟΣ 23/09/2017)

Κύριε υπουργέ, την εβδομάδα αυτή καταθέσατε στη Βουλή νομοσχέδιο που προβλέπει την υποχρεωτική επισήμανση της προέλευσης στο γάλα, τα γαλακτοκομικά, το κρέας. Αρκεί για να μπει τάξη στις παράνομες ελληνοποιήσεις;

Δεν αρκεί, αλλά δεν είναι το μόνο που κάνουμε για τον εξορθολογισμό της αγοράς αγροτικών προϊόντων και για την προστασία του καταναλωτή. Δεν ρίχνουμε «μπαταριές στον αέρα», δουλεύουμε με βάση ένα ολοκληρωμένο σχεδιασμό.

Όσα προβλέπονται στο νομοσχέδιο είναι ένα σημαντικό βήμα για την καταπολέμηση του φαινομένου των ελληνοποιήσεων και της μαύρης διακίνησης στον αγροτικό χώρο.

Προς την ίδια κατεύθυνση θα λειτουργήσει η άμεση έκδοση του ηλεκτρονικού τιμολόγιου, η εγκατάσταση scanner στα τελωνεία και κυρίως η δημιουργία μιας αυτόνομα λειτουργούσας υπηρεσίας ελέγχων, σε όλα τα επίπεδα και ιδιαίτερα στις πύλες εισόδου-  εξόδου των προϊόντων (λιμάνια - τελωνεία – παράνομες αγορές).

Επειδή κάποιοι παραξενεύτηκαν, ίσως, με τους πολλούς ελέγχους που γίνονται το τελευταίο διάστημα, έλεγχοι που έχουν όπως ξέρετε απτά αποτελέσματα, θέλω να ξεκαθαρίσω προς κάθε κατεύθυνση:  οι έλεγχοι, η αποκάλυψη των παρανομιών, όχι μόνον θα συνεχιστούν, αλλά θα ενταθούν. Κι ας έχουμε ελλείψεις στελέχωσης.

Στο ίδιο νομοσχέδιο υπάρχει πρόβλεψη για ταχύτερη πληρωμή των αγροτών από τους εμπόρους σε διάστημα έως 60 ημερών. Οι μεταποιητές αντιδρούν έντονα, υποστηρίζοντας πως θα βρεθούν σε δύσκολη θέση και προσθέτουν πως θα έπρεπε να υπάρξει ανάλογη πρόβλεψη και για τα σούπερ μάρκετ. Τι λέτε για αυτό; 

Για όλους θα ισχύει το μέτρο, για όποιον δηλαδή αγοράζει από τον αγρότη νωπά και ευαλλοίωτα προϊόντα. Είτε είναι χονδρέμπορος είτε σούπερ μάρκετ. Έχουμε φτάσει μέχρι του σημείου τρόφιμα ανάλωσης  7 και 10 ημερών  να πληρώνονται με επιταγές 7 και  10 μηνών ή ακόμη και με ανοικτές τις  ημερομηνίες λήξης . Είναι αδιανόητο σε μια ώρα που ο αγροτικός χώρος στερείται ρευστότητας να μετατρέπεται σε πιστωτή  των πολυκαταστημάτων και των εμπόρων του χώρου… Άλλωστε είναι κάτι που ισχύει και στις ευρωπαϊκές αγορές.

Ο πρωθυπουργός προανήγγειλε από το βήμα της ΔΕΘ την κατάργηση του ΕΦΚ στο κρασί μέσα στο 2017.  Ωστόσο πρόσφατα εσείς αναφέρατε ότι ακόμα αναζητείται το αντίμετρο. Με δεδομένο πως βρισκόμαστε σχεδόν τρεις μήνες πριν να εκπνεύσει ο χρόνος, ο κλάδος του κρασιού ανησυχεί ότι θα «χαθεί» ακόμα μια χρονιά. 

Όχι, δεν θα χαθεί η χρονιά, αλλά να λάβουμε υπόψη ότι τα θέματα αυτά περνάνε και από την κρησάρα των δανειστών. Μέσα στις ασφυκτικές δημοσιονομικές συνθήκες και πιέσεις που περνάει η χώρα μας επιβάλαμε πράγματι ένα φόρο στο κρασί ο οποίος δημιούργησε προβλήματα χωρίς μάλιστα να αποδώσει. Γι αυτό θα τον καταργήσουμε. Πρέπει να ξέρετε πάντως ότι το κρασί βρίσκεται στην αιχμή του δόρατος των εξαγωγών μας και κάνουμε ότι μπορούμε για να το στηρίξουμε. Αναφερθήκατε σε ένα πράγματι αρνητικό μέτρο. Δεν είναι ίσως της παρούσης, αλλά θα μπορούσα να σας απαριθμήσω πολλά άλλα θετικά μέτρα και δράσεις που εφαρμόζουμε για την υποστήριξη και του κρασιού και του αμπελιού.

Που βρίσκεται η πρωτοβουλία για την αναγνώριση του “Ελληνικού γιαουρτιού” ως προϊόντος ΠΟΠ ή ΠΓΕ; Με δεδομένο ότι η Τσεχία ήδη παράγει και διαθέτει στην αγορά προϊόντα με την ονομασία «Γιαούρτι Ελληνικού Τύπου»,  μήπως η κατάσταση πλέον είναι μη αναστρέψιμη;

Η ονομασία «ελληνικό γιαούρτι» αναφέρεται στο γιαούρτι που παράγεται αποκλειστικά στην Ελλάδα. Αυτή είναι η ελληνική θέση, αυτή τη μάχη δίνουμε, βήμα βήμα. Μέσα στον Σεπτέμβριο θα προχωρήσουμε σε καταγγελία στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή εναντίον της τσεχικής νομοθεσίας που επιτρέπει την παραγωγή ελληνικού γιαουρτιού και ελληνικού τύπου γιαουρτιού στην Τσεχία και θα αναδείξουμε εκ νέου το θέμα στο Συμβούλιο Γεωργίας της Ε.Ε. του Οκτωβρίου. Όπως ξέρετε έχουμε συστήσει την Ομάδα Εργασίας με σκοπό τον συντονισμό των συλλογικών φορέων της παραγωγής του ελληνικού γιαουρτιού, καθώς και των παραγωγών της πρώτης ύλης, προκειμένου να προετοιμαστούν οι τεχνικές λεπτομέρειες ενός φακέλου υποβολής αίτησης για καταχώριση της ονομασίας «Ελληνικό Γιαούρτι» ως Προστατευόµενη Γεωγραφική Ένδειξη (ΠΓΕ).

Ανάλογη αν όχι μεγαλύτερη επίθεση από ξένες απομιμήσεις δέχεται η φέτα. Ποιο είναι το σχέδιό σας για την προστασία της;

Στην Ευρωπαϊκή αγορά δεν υπάρχει θέμα απομιμήσεων. Το πρόβλημα υπάρχει στις τρίτες χώρες όπου μέχρι σήμερα επικρατεί κυριολεκτικά μια απολύτως ανεξέλεγκτη κατάσταση. Οι διμερείς συμφωνίες που προωθεί η Ε.Ε. με τρίτες χώρες επιχειρούν να διευθετήσουν το θέμα, όμως όχι πάντα με επάρκεια. Στις συμφωνίες με τον Καναδά και τη Νότια Αφρική, για παράδειγμα, συμφωνίες που είχαν κλείσει επί των προηγούμενων κυβερνήσεων, η προστασία ήταν πλημμελής. Καταφέραμε να δεσμευτεί η Ευρωπαϊκή Επιτροπή για αναθεώρηση των συμφωνιών αυτών πριν τη λήξη της μεταβατικής 5ετίας, με στόχο την πλήρη κατάργηση της χρήσης του όρου φέτα στα λευκά τυριά τους. Για την αγορά της Ιαπωνίας τη μάχη την κερδίσαμε. Η προστασία του ονόματος φέτα είναι άμεση και πλήρης. Έρχονται κι άλλες μάχες, με κορυφαία αυτή της συμφωνίας με ΗΠΑ, τη γνωστή ως TTIP.

Δηλώσατε πρόσφατα ότι μέχρι το τέλος του χρόνου θα είναι έτοιμη και η πρότασή σας για τα «κόκκινα» αγροτικά δάνεια της πάλαι ποτέ Αγροτικής τράπεζας.  Σε ποιο σημείο βρίσκεται αυτό το τόσο φλέγον ζήτημα για τον αγροτικό κλάδο;

Βρισκόμαστε σε επαφή με τον ειδικό εκκαθαριστή που έχει αναλάβει το «κακό» κομμάτι της άλλοτε ενιαίας Αγροτικής Τράπεζας και μελετάμε τα δεδομένα με το εξής σκεπτικό: να προστατεύσουμε κατά πρώτο λόγο την περιουσία που έχει σχέση με την άσκηση της αγροτικής δραστηριότητας, ώστε να μην απαξιωθεί και πουληθεί για ένα κομμάτι ψωμί. Προσπαθούμε κατά κλάδο και κατά χώρο να δούμε τι μονάδες έχουμε που λειτουργούν, τι υποθήκες έχουμε, αν είναι βιώσιμες και να προχωρήσουμε. Να μη θανατώσουμε δηλαδή κανένα κομμάτι στον αγροτικό χώρο. Η λογική μας είναι ότι οι υπερχρεωμένες μονάδες που κρίνονται βιώσιμες να συνεχίζουν τη λειτουργία τους παραμένοντας στους σημερινούς ιδιοκτήτες με μια ρύθμιση ή περνώντας σε τρίτους που ενδιαφέρονται για την ίδια χρήση έναντι μισθώματος, σε περίπτωση που οι νυν ιδιοκτήτες δεν μπορούν ή δεν θέλουν. Σε αυτήν τη διαδικασία μεταξύ του ειδικού εκκαθαριστή και των ενδιαφερόμενων αγροτών παρεμβαίνει μεσολαβητικά το υπουργείο. Για την υπόλοιπη περιουσία, τις αστικές υποθήκες, όπου υπάρχουν, είναι θέμα του διαχειριστή και εμείς δεν επεμβαίνουμε.

Λέτε συχνά ότι αποτελεί στρατηγική σας προτεραιότητα η ενίσχυση των νέων αγροτών, ωστόσο πολλοί νέοι αισθάνονται αδικημένοι, σε σχέση με άλλους αγρότες, από το ύψος των επιδοτήσεων που παίρνουν…

Είναι εύστοχο και επίκαιρο το ερώτημά σας. Η εύκολη απάντηση θα ήταν, «αυτά λέει η Κοινή Αγροτική Πολιτική, αυτά παίρνουν»… Έτσι κι αλλιώς εμείς ως αριστερά είχαμε και συνεχίζουμε να έχουμε την θέση πως οι Ευρωπαϊκές ενισχύσεις πρέπει να δίνονται με βάση το παραγόμενο προϊόν και όχι το στρέμμα. Εδώ όμως δεν φταίει μόνον η ΚΑΠ. Φταίει η συγκυβέρνηση της Ν.Δ. και του ΠΑΣΟΚ που έκανε το 2013 και 2014 κάποιες επιλογές σε εθνικό επίπεδο για τον τρόπο εφαρμογής της νέας, τότε, ΚΑΠ. Αυτές οι επιλογές έχουν πράγματι οδηγήσει σε μεγάλες στρεβλώσεις αλλά και αδικίες  μεταξύ ομοειδών παραγωγών λόγω της ανισοκατανομής των δικαιωμάτων και λόγω της διατήρησης των λεγόμενων «ιστορικών δικαιωμάτων». Να μην σας κουράζω με τεχνικές λεπτομέρειες, η ουσία είναι όμως ότι την αδικία αυτή την υφίστανται ως επί το πλείστον νεοεισερχόμενοι αγρότες, οι οποίοι για το ίδιο μέγεθος εκμετάλλευσης παίρνουν πολύ μικρότερες ενισχύσεις από όσους είχαν κατοχυρώσει ιστορικά δικαιώματα. Έχουμε πολλές φορές το παράδοξο, να επιδοτούμε πλουσιοπάροχα «δήθεν παραγωγούς» ή παραγωγούς «του καναπέ» και να αφήνουμε χωρίς στήριξη άλλους ενεργούς και νέους αγρότες. Αυτούς δηλαδή που πρέπει να ενισχύσουμε κατά κύριο λόγο.

Πρέπει να γίνουν αλλαγές και εμείς δεν θα περιμένουμε την τροποποίηση της ΚΑΠ, δηλαδή μετά το 2020, για να αναλάβουμε πρωτοβουλίες. Την περίοδο αυτή εξετάζουμε όλες τις δυνατότητες, σε συνεννόηση πάντα με τους ευρωπαϊκούς θεσμούς, για να αλλάξουμε το σύστημα της κατανομής των δικαιωμάτων και να οδηγηθούμε σε άμεση σύγκλιση των ενισχύσεων στο εσωτερικό κάθε κλάδου παραγωγής.

Βεβαίως η αλλαγή του μοντέλου, ενός μοντέλου όπως είπα, άδικου, αντιαναπτυξιακού και αδιαφανούς, δεν θα γίνει απότομα και χωρίς τον αναγκαίο διάλογο γιατί ήδη ο κάθε αγρότης έχει προγραμματίσει την ζωή του και έχει αναλάβει πιθανές δεσμεύσεις και ρίσκα. Όμως στο τέλος της ημέρας, θα άρουμε τις αδικίες και θα ενισχύουμε τον νέο, ενεργό και δραστήριο αγρότη. Θέλουμε ανάπτυξη και μάλιστα δίκαιη ανάπτυξη στον αγροτικό τομέα.

Τα τελευταία χρόνια ολοένα και περισσότεροι αγρότες εγκαταλείπουν τον πρωτογενή τομέα καθώς αδυνατούν να τα βγάλουν πέρα. Τι σχεδιάζετε να κάνετε για να αναστραφεί αυτή η τάση και για να επιστρέψουν οι νέοι στην γη;

Δεν είναι έτσι, δεν εγκαταλείπουν οι αγρότες το επάγγελμα. Υπάρχουν δυσκολίες αλλά σε άλλους χώρους οι δυσκολίες στα χρόνια της κρίσης είναι μεγαλύτερες. Ο αγροτικός χώρος τα τελευταία χρόνια επέδειξε μεγάλες αντοχές και δυνατότητες. Και το αγροτικό εισόδημα, με βάση τα επίσημα στοιχεία, όχι μόνον άντεξε αλλά είχε και άνοδο εν μέσω κρίσης. Αυτό είναι χαρακτηριστικό.

Η ελληνική γεωργία και κτηνοτροφία, παρά την στρεβλή και χωρίς κατεύθυνση ανάπτυξη που είχε, την παρεξηγημένη χρήση κοινοτικών και εθνικών πόρων και τη λαθεμένη συνεταιριστική πολιτική, διατηρεί, σε ένα εξαιρετικά ανταγωνιστικό ευρωπαϊκό και παγκόσμιο περιβάλλον, τις καλές της προοπτικές και βέβαια συνεχίζει να μας θρέφει. Να παράγει υγιεινά προϊόντα με υψηλή θρεπτική και οικονομική αξία.

Με την προσπάθεια που κάνουμε για ανασυγκρότηση του αγροτικού χώρου της Ελλάδας με βάση το στρατηγικό σχέδιο που υλοποιούμε, μπορούμε να μιλάμε για θετικές προοπτικές. Υπό την προϋπόθεση βέβαια ότι θα ξεχάσουμε τις στρεβλώσεις του παρελθόντος και θα υπηρετήσουμε ένα σύγχρονο παραγωγικό μοντέλο αγροτικής ανάπτυξης, με βάση τις ανάγκες και απαιτήσεις των αγορών.

Σε αυτή την κατεύθυνση έχουμε στα χέρια μας ένα μεγάλο χρηματοδοτικό και αναπτυξιακό εργαλείο, που δεν είναι άλλο από τους πόρους του Προγράμματος Αγροτικής Ανάπτυξης, συνολικού ύψους περί τα 6 δις. ευρώ. Θέλω να πω για άλλη μια φορά στους Έλληνες αγρότες ότι υπάρχουν ευκαιρίες. Να τις αξιοποιήσουν κι εμείς θα είμαστε δίπλα τους.