Άρθρο του Θανάση Ζεκεντέ*
Η Ελλάδα προσπαθεί να ανταπεξέλθει στη δημοσιονομική ασφυξία, στην οποία περιήλθε, εξαιτίας διαχρονικών λανθασμένων επιλογών οικονομικής πολιτικής, υιοθετώντας με απόλυτη προσήλωση τη γνωστή συνταγή του ΔΝΤ: μείωση δαπανών και αύξηση φόρων. Παράλληλα σε ολόκληρη την ελληνική επικράτεια κυοφορούνται ευφάνταστες φήμες με καταστροφικές εκτιμήσεις για το μέλλον της ελληνικής οικονομίας. Είναι αξιοπρόσεκτο ότι οι φήμες αυτές ούτε ονοματεπώνυμο έχουν ούτε απαραίτητα επιστημονική προσέγγιση. Διακινούνται παντού, στο διαδίκτυο, σε διαπροσωπικές συζητήσεις, σε ραδιοφωνικές και τηλεοπτικές εκπομπές κ.α. και συμπυκνώνονται σε μηδενιστικές, ακραίες και ισοπεδωτικές οικονομικές προβλέψεις. Μη ειδικοί εκφράζονται ως ειδικοί και οι ειδικοί αντιμετωπίζονται με καχυποψία, με την έννοια ότι «ξέρουν, αλλά δεν μας λένε την αλήθεια».
Είναι γεγονός ότι η κατάσταση της ελληνικής οικονομίας είναι ζοφερή. Υπάρχει δημοσιονομική ασφυξία, ύφεση, πληθωρισμός, ανεργία, χαμηλή ανταγωνιστικότητα και έλλειμμα του ισοζυγίου πληρωμών. Το μίγμα είναι απογοητευτικό. Τα περιθώρια ελιγμών περιορισμένα δεδομένου ότι η νομισματική πολιτική έχει εκχωρηθεί από το 2002 στην ΕΚΤ, δηλαδή δεν μπορούμε να αυξήσουμε την προσφορά χρήματος με έκδοση νέου χαρτονομίσματος και η δημοσιονομική πολιτική σε μεγάλο βαθμό «εκχωρήθηκε» στο ΔΝΤ με την υπογραφή του μνημονίου. Ουσιαστικά το μόνο «εργαλείο» παρέμβασης στην οικονομία ώστε να υπάρξει ανάκαμψη και αντιμετώπιση του κινδύνου του στασιμοπληθωρισμού είναι η ανατροπή της ψυχολογίας των καταναλωτών και παραγωγών.
Οι φήμες που διακινούνται επηρεάζουν δυσμενώς τις καταναλωτικές και επιχειρηματικές αποφάσεις των καταναλωτών και των επιχειρήσεων. Η γενικευμένη εκτίμηση ότι «κάθε πέρυσι και καλύτερα» οδηγεί τους καταναλωτές στο να αναστέλλουν τις αγορές τους, ακόμη κι αν είχαν την οικονομική δυνατότητα να τις υλοποιήσουν, και τις επιχειρήσεις στο να απολύουν προσωπικό για να μειώσουν το λειτουργικό κόστος τους ενόψει της επερχόμενης επιδείνωσης της αγοράς. Με τον τρόπο αυτό η ύφεση βαθαίνει και μπορεί να πάρει ανεξέλεγκτες διαστάσεις.
Η επιδείνωση του καταναλωτικού και επιχειρηματικού κλίματος εξαιτίας της κακής ψυχολογίας των αγορών φαίνεται ήδη στο χρηματιστήριο, στις αγοροπωλησίες ακινήτων και αυτοκινήτων. Η καθίζηση της αγοράς δεν δικαιολογείται στο βαθμό αυτό από τα οικονομικά μέτρα που λήφθηκαν. Είναι προϊόν της μεγάλης αγωνίας που επικρατεί στους πολίτες και τις επιχειρήσεις. Αν η αγωνία δεν ελεγχθεί υπάρχει ο κίνδυνος να εξελιχθεί σε πανικό και τότε είναι σίγουρο ότι τα καταστροφικά σενάρια για το μέλλον της ελληνικής οικονομίας θα εκπληρωθούν.
Η εμβάθυνση της ύφεσης θα οδηγήσει στην αδυναμία είσπραξης των προϋπολογισμένων φορολογικών εσόδων. Η αδυναμία είσπραξης των φορολογικών εσόδων θα προκαλέσει το αίτημα του ΔΝΤ για λήψη και νέων μέτρων με αποτέλεσμα το οικονομικό κλίμα να επιδεινωθεί ακόμη περισσότερο και ο τζίρος της αγοράς να καταρρεύσει.
Βρισκόμαστε σε κρίσιμο σημείο. Το οικονομικό περιβάλλον είναι εξαιρετικά αβέβαιο. Αν στην παρούσα φάση δεν αντιμετωπιστούν με αποφασιστικότητα από την κυβέρνηση και το τραπεζικό σύστημα οι διακινούμενες φήμες και δεν τονωθεί η ψυχολογία των αγορών τότε η αποτελεσματικότητα των σκληρών μέτρων θα είναι περιορισμένη και τα καταστροφικά σενάρια θα έρθουν εγγύτερα. Σε κάθε περίπτωση χρειάζεται ψυχραιμία, ψυχρή προσέγγιση των εξελίξεων και κλείσιμο αφτιών σε καταστροφικά σενάρια που διακινούνται αφελώς κάποιες φορές, αλλά έχουν τεράστια αρνητική επίπτωση σε θέσεις εργασίας και οικονομική δραστηριότητα.
* O Θανάσης Ζεκεντές είναι Οικονομολόγος MSc και Αντιδήμαρχος Αταλάντης.
Η Ελλάδα προσπαθεί να ανταπεξέλθει στη δημοσιονομική ασφυξία, στην οποία περιήλθε, εξαιτίας διαχρονικών λανθασμένων επιλογών οικονομικής πολιτικής, υιοθετώντας με απόλυτη προσήλωση τη γνωστή συνταγή του ΔΝΤ: μείωση δαπανών και αύξηση φόρων. Παράλληλα σε ολόκληρη την ελληνική επικράτεια κυοφορούνται ευφάνταστες φήμες με καταστροφικές εκτιμήσεις για το μέλλον της ελληνικής οικονομίας. Είναι αξιοπρόσεκτο ότι οι φήμες αυτές ούτε ονοματεπώνυμο έχουν ούτε απαραίτητα επιστημονική προσέγγιση. Διακινούνται παντού, στο διαδίκτυο, σε διαπροσωπικές συζητήσεις, σε ραδιοφωνικές και τηλεοπτικές εκπομπές κ.α. και συμπυκνώνονται σε μηδενιστικές, ακραίες και ισοπεδωτικές οικονομικές προβλέψεις. Μη ειδικοί εκφράζονται ως ειδικοί και οι ειδικοί αντιμετωπίζονται με καχυποψία, με την έννοια ότι «ξέρουν, αλλά δεν μας λένε την αλήθεια».
Είναι γεγονός ότι η κατάσταση της ελληνικής οικονομίας είναι ζοφερή. Υπάρχει δημοσιονομική ασφυξία, ύφεση, πληθωρισμός, ανεργία, χαμηλή ανταγωνιστικότητα και έλλειμμα του ισοζυγίου πληρωμών. Το μίγμα είναι απογοητευτικό. Τα περιθώρια ελιγμών περιορισμένα δεδομένου ότι η νομισματική πολιτική έχει εκχωρηθεί από το 2002 στην ΕΚΤ, δηλαδή δεν μπορούμε να αυξήσουμε την προσφορά χρήματος με έκδοση νέου χαρτονομίσματος και η δημοσιονομική πολιτική σε μεγάλο βαθμό «εκχωρήθηκε» στο ΔΝΤ με την υπογραφή του μνημονίου. Ουσιαστικά το μόνο «εργαλείο» παρέμβασης στην οικονομία ώστε να υπάρξει ανάκαμψη και αντιμετώπιση του κινδύνου του στασιμοπληθωρισμού είναι η ανατροπή της ψυχολογίας των καταναλωτών και παραγωγών.
Οι φήμες που διακινούνται επηρεάζουν δυσμενώς τις καταναλωτικές και επιχειρηματικές αποφάσεις των καταναλωτών και των επιχειρήσεων. Η γενικευμένη εκτίμηση ότι «κάθε πέρυσι και καλύτερα» οδηγεί τους καταναλωτές στο να αναστέλλουν τις αγορές τους, ακόμη κι αν είχαν την οικονομική δυνατότητα να τις υλοποιήσουν, και τις επιχειρήσεις στο να απολύουν προσωπικό για να μειώσουν το λειτουργικό κόστος τους ενόψει της επερχόμενης επιδείνωσης της αγοράς. Με τον τρόπο αυτό η ύφεση βαθαίνει και μπορεί να πάρει ανεξέλεγκτες διαστάσεις.
Η επιδείνωση του καταναλωτικού και επιχειρηματικού κλίματος εξαιτίας της κακής ψυχολογίας των αγορών φαίνεται ήδη στο χρηματιστήριο, στις αγοροπωλησίες ακινήτων και αυτοκινήτων. Η καθίζηση της αγοράς δεν δικαιολογείται στο βαθμό αυτό από τα οικονομικά μέτρα που λήφθηκαν. Είναι προϊόν της μεγάλης αγωνίας που επικρατεί στους πολίτες και τις επιχειρήσεις. Αν η αγωνία δεν ελεγχθεί υπάρχει ο κίνδυνος να εξελιχθεί σε πανικό και τότε είναι σίγουρο ότι τα καταστροφικά σενάρια για το μέλλον της ελληνικής οικονομίας θα εκπληρωθούν.
Η εμβάθυνση της ύφεσης θα οδηγήσει στην αδυναμία είσπραξης των προϋπολογισμένων φορολογικών εσόδων. Η αδυναμία είσπραξης των φορολογικών εσόδων θα προκαλέσει το αίτημα του ΔΝΤ για λήψη και νέων μέτρων με αποτέλεσμα το οικονομικό κλίμα να επιδεινωθεί ακόμη περισσότερο και ο τζίρος της αγοράς να καταρρεύσει.
Βρισκόμαστε σε κρίσιμο σημείο. Το οικονομικό περιβάλλον είναι εξαιρετικά αβέβαιο. Αν στην παρούσα φάση δεν αντιμετωπιστούν με αποφασιστικότητα από την κυβέρνηση και το τραπεζικό σύστημα οι διακινούμενες φήμες και δεν τονωθεί η ψυχολογία των αγορών τότε η αποτελεσματικότητα των σκληρών μέτρων θα είναι περιορισμένη και τα καταστροφικά σενάρια θα έρθουν εγγύτερα. Σε κάθε περίπτωση χρειάζεται ψυχραιμία, ψυχρή προσέγγιση των εξελίξεων και κλείσιμο αφτιών σε καταστροφικά σενάρια που διακινούνται αφελώς κάποιες φορές, αλλά έχουν τεράστια αρνητική επίπτωση σε θέσεις εργασίας και οικονομική δραστηριότητα.
* O Θανάσης Ζεκεντές είναι Οικονομολόγος MSc και Αντιδήμαρχος Αταλάντης.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου