ORCHOMENOS-PRESS: Ο Δήμος Ορχομενού μέρος του προγράμματος «Γνωριμία με τα ‘Αγνωστα Αρχαία Θέατρα της Ελλάδας» - Το Αρχαίο Θέατρο Ορχομενού ανάμεσα στα 17 μνημεία που θα φιλοξενήσουν τον «Πλούτο» του Αριστοφάνη

Από αριστερά: ο Καλλιτεχνικός Διευθυντής Εθνικού Θεάτρου Γ. Μόσχος, η Υπουργός Πολιτισμού Λ. Μενδώνη, ο Πρόεδρος του Σωματείου ΔΙΑΖΩΜΑ Σ. Μπένος, ο Προϊστάμενος Εφορείας Αρχαιοτήτων Πειραιώς και Νήσων Α. Ντάρλας | © Μιχάλης

«Γνωριμία με τα ‘Αγνωστα Αρχαία Θέατρα της Ελλάδας», λέγεται το νέο πρόγραμμα που θα φέρει το κοινό κοντά σε λιγότερα γνωστά αρχαία θέατρα της Ελλάδας. Πρόκειται για μια πρωτοβουλία του Σωματείου «Διάζωμα» και του Εθνικού Θεάτρου, που υποστηρίζει το Υπουργείο Πολιτισμού οικονομικά, αλλά και όχι μόνο, καθώς χτες το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο (ΚΑΣ) έδωσε ομόφωνη γνωμοδότηση για τη χρήση των μνημείων που ζήτησαν οι δυο φορείς προκειμένου να παρουσιάσουν σε 17 μνημεία τον «Πλούτο» του Αριστοφάνη. Όπως, δε, έγινε γνωστό στη συνέντευξη Τύπου που πραγματοποιήθηκε σήμερα στο Αρχαιολογικό Μουσείο Πειραιά, παρουσία της υπουργού Πολιτισμού Λίνας Μενδώνη, του καλλιτεχνικού διευθυντή του Εθνικού Θεάτρου Γιάννη Μόσχου και του προέδρου του Σωματείου «Διάζωμα» Σταύρου Μπένου, το ΚΑΣ έθεσε ως όρο να μην υπάρξουν τέλη και εισιτήρια (εκτός από το εισιτήριο που υπάρχει ήδη στους αρχαιολογικούς χώρους).

Το πρόγραμμα περιοδείας, που ξεκινά τον Ιούλιο και θα διαρκέσει έως τον Σεπτέμβριο (οι ακριβείς ημερομηνίες θα ανακοινωθούν σύντομα), αφορά τα παρακάτω μνημεία, 15 αρχαία θέατρα, 1 Εκκλησιαστήριο (Μεσσήνης) και 1 αρχαιολογικό χώρο (Ελευσίνα):

Αρχαίο Θέατρο Καβειρίου | Θήβα, Αρχαίο Θέατρο Δημητριάδος | Βόλος, Αρχαίο Θέατρο Μαρώνειας | Έβρος, Αρχαίο Θέατρο Μίεζας | Νάουσα, Αρχαίο Θέατρο Γιτάνων | Φιλιάτες Θεσπρωτίας, Αρχαίο Θέατρο Κασσώπης | Πρέβεζα, Αρχαίο Θέατρο Αμβρακίας, Αρχαίο Θέατρο Πλευρώνας, Αρχαίο Θέατρο Αιγείρας, Εκκλησιαστήριο Μεσσήνης, Αρχαίο Θέατρο Γυθείου, Αρχαίο Θέατρο Αρκαδικού Ορχομενού, Αρχαίο Θέατρο Ερέτριας, Αρχαίο Θέατρο Ορχομενού Βοιωτίας, Αρχαίο Θέατρο Ζέας | Πειραιάς, Αρχαίο Θέατρο Θορικού | Λαύριο, Αρχαιολογικός Χώρος | Ελευσίνα.

«Η πρωτοβουλία εντάσσεται στην πολιτική του ΥΠΠΟ, αφενός της κοινωνικοποίησης των μνημείων και αφετέρου της όσμωσης της πολιτιστικής κληρονομιάς με τη σύγχρονη δημιουργία. Από το 2019, βασική μας πολιτική είναι να ανοίξουν οι αρχαιολογικοί χώροι και τα μνημεία για να φιλοξενούν δράσεις της σύγχρονης τέχνης. Και αυτό γιατί η πολιτιστική κληρονομιά αποτελεί διαχρονικά πηγή έμπνευσης για τη σύγχρονη δημιουργία και από την άλλη οι διαχειριστές της πολιτιστικής κληρονομιάς μπορούν να κατανοούν και να ερμηνεύουν καλύτερα το πολιτιστικό απόθεμα, ένα μνημείο, μέσα από τα μάτια ενός σύγχρονου δημιουργού», δήλωσε η υπουργός Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη.

«Το μνημειακό μας απόθεμα δεν είναι ούτε στατικό ούτε απλώς μέρος ενός τουριστικού προϊόντος. Το πολιτιστικό απόθεμα είναι κάτι πάρα πολύ σημαντικό εξαιτίας των αξιών που φέρει και γι’ αυτό θα πρέπει να εντάσσεται μέσα στην καθημερινή ζωή των πολιτών», συμπλήρωσε η Λ. Μενδώνη με αφορμή τη συγκεκριμένη πρωτοβουλία, που στηρίζεται απολύτως από το ΥΠΠΟ (το υπουργείο Πολιτισμού έδωσε επιχορήγηση για την υλοποίησή του 100.000 ευρώ, συν την έμμεση ‘επιχορήγηση’ από την ατέλεια στη χρήση των χώρων, ύψους 80.000 ευρώ), ενώ σε ερώτηση σχετικά με μελλοντικό σχεδιασμό της δράσης ή και πιθανής θεσμοθέτησής της είπε: «Θα συνεχίσουμε τη συνεργασία και του χρόνου. Θα πρέπει να γίνει ένας συντονισμός με το ‘Όλη η Ελλάδα ένας Πολιτισμός’, που καλύπτει 72 αρχαιολογικούς χώρους όχι κατ’ ανάγκην θέατρα, να δούμε πώς θα συνδυαστούν αυτά τα δύο προγράμματα ώστε οι παραστάσεις του ‘Όλη η Ελλάδα…’ να μην καλύπτει τα ίδια μνημεία που καλύπτει το συγκεκριμένο πρόγραμμα. Χρειάζεται ένας συντονισμός. Θα δούμε φέτος πώς θα πάει και θα πράξουμε. Στόχος μας είναι όσο περισσότερα μνημεία, όσο περισσότεροι χώροι θέασης, δηλαδή αρχαία θέατρα αλλά όχι μόνο αρχαία θέατρα, να φιλοξενούν εκδηλώσεις σύγχρονης τέχνης», τόνισε η υπουργός.

Για «ένα πρωτοπόρο πρόγραμμα που θα δώσει την ευκαιρία στο κοινό να γνωρίσει τα αρχαία θέατρα της Ελλάδας τα οποία βρίσκονται σε διαδικασία αναστήλωσης και τα περισσότερα από αυτά σπανίως υποδέχονται κοινό για παρακολούθηση παραστάσεων», μίλησε ο Γιάννης Μόσχος, καλλιτεχνικός διευθυντής του Εθνικού Θεάτρου. «Το Εθνικό Θέατρο θα ταξιδέψει με τον Πλούτο σε αρχαία θέατρα της επικράτειας με σκοπό να βρεθεί για πρώτη φορά στην ιστορία του σε νέους τόπους και οι τοπικές κοινότητες για πρώτη φορά να έρθουν σε επαφή με τη δραστηριότητα του Εθνικού Θεάτρου», επεσήμανε ο ίδιος, ενώ όσον αφορά την επιλογή των συντελεστών της παράστασης (μετάφραση – διασκευή: Δημοσθένης Παπαμάρκος, σκηνοθεσία – δραματουργική επεξεργασία: Μάνος Βαβαδάκης, σκηνικά – κοστούμια: Τζίνα Ηλιοπούλου – Λίνα Σταυροπούλου, πρωτότυπη μουσική σύνθεση: Δημήτρης Τάσαινας, κίνηση: Μυρτώ Γράψα, βοηθός σκηνοθέτη: ‘Αρης Λάσκος, βοηθός σκηνογράφου – ενδυματολόγου: Αλεξάνδρα Φτούλη, ηθοποιοί: Νίκος Γιαλελής, Κατερίνα Παπανδρέου, Κατερίνα Πατσιάνη, Ελίνα Ρίζου, Βασίλης Σαφός), διευκρίνισε ότι «ανήκουν στη νεότερη γενιά του Εθνικού Θεάτρου για να δώσουμε την ευκαιρία σε νέους καλλιτέχνες να δοκιμαστούν στο αρχαίο δράμα αλλά και γιατί είναι σημαντικό να δούμε Αριστοφάνη μέσα από τα μάτια της νεότερης γενιάς».

Για «θρίαμβο των συνεργειών», όσον αφορά τη συγκεκριμένη πρωτοβουλία, «κάτι που πιστεύω αδιάλειπτα στα 45 χρόνια που είμαι στη δημόσια ζωή», έκανε λόγο ο Σταύρος Μπένος, ο οποίος, όπως είπε, «στα 15 χρόνια λειτουργίας του Διαζώματος επιλέξαμε 50 αρχαία θέατρα», επεμβαίνοντας όπου υπήρχε ανάγκη, «κυρίως στη μελέτη τους κι έτσι ξεκλειδώναμε τα ευρωπαϊκά προγράμματα», « η ωρίμανση γινόταν σε χρόνο ρεκόρ», ενώ οι κουμπαράδες που άνοιξαν δημιούργησαν «μια πανδαισία χρηματοδότησης».

Τέλος, ο σκηνοθέτης της παράστασης Μάνος Βαβαδάκης αναφέρθηκε στην επιλογή του «Πλούτου» του Αριστοφάνη. «Από τους 1.300 στίχους του έργου που διασώζονται, μόνο οι 40 ανήκουν στον Χορό … Είναι μετά τον Πελοποννησιακό Πόλεμο, η δημοκρατία πνέει τα λοίσθια, με έναν τρόπο ο Χορός δεν είναι απαραίτητος στην παρουσίαση της υπόθεσης. Στην εποχή που ζούμε πιστεύω ότι η παρουσίαση του προγράμματος μας δίνει τη δυνατότητα με έναν τρόπο να ξανακερδίσουμε αυτό που σημαίνει Χορός στο αρχαίο δράμα κι αυτό που θα έπρεπε να σημαίνει αρχαίος Χορός σήμερα. Δηλαδή, να καλέσουμε τους κατοίκους των περιοχών αυτών σε μια νέα συνάθροιση και μέσω της ιστορίας του Πλούτου, να κερδίσουμε καινούργιες σκέψεις για τη δημοκρατία και τα ιδανικά της».

Η διάθεση των δελτίων εισόδου θα γίνεται μία ώρα πριν την έναρξη της παράστασης. Θα πληρώνεται μόνο το αντίτιμο αρχαιολογικού χώρου, όπου αυτό υπάρχει.

Περισσότερα θα ανακοινωθούν στην ιστοσελίδα του Εθνικού Θεάτρου https://n-t.gr/

O Καλλιτεχνικός Διευθυντής του Εθνικού Θεάτρου Γ. Μόσχος | © Μιχάλης Αρχοντίδης

Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ

Για το Πρόγραμμα «Γνωριμία με Αρχαία Θέατρα της Ελλάδας»

Το Εθνικό Θέατρο σε αγαστή συνεργασία με το Σωματείο ΔΙΑΖΩΜΑ, χάρη στην υποστήριξη του Υπουργείου Πολιτισμού που αγκάλιασε με θέρμη την πρωτοβουλία, και με αρωγούς την Περιφερειακή και Τοπική αυτοδιοίκηση, βγαίνει εκτός των στενών γεωγραφικών του ορίων και συναντά το κοινό του σε 17 χώρους πολιτισμού σε όλη την Ελλάδα.

Με φυσικό φως και ήχο, το τελευταίο σωζόμενο έργο του Αριστοφάνη, ο Πλούτος, που κορυφώνει “κομψά” τον πειραματισμό του ποιητή με το κωμικό είδος, θα παρουσιαστεί στα παρακάτω αρχαία θέατρα της χώρας: Αιγείρας, Αμβρακίας, Αρκαδικού Ορχομενού, Γιτάνων, Γυθείου, Δημητριάδος, Ερέτριας, Ζέας, Θορικού, Καβειρίου, Κασσώπης, Μαρώνειας, Μίεζας, Ορχομενού Βοιωτίας, Πλευρώνας, στον αρχαιολογικό χώρο Ελευσίνας και στο Εκκλησιαστήριο Μεσσήνης.

Μια ευτυχής σύνδεση του σύγχρονου πολιτισμού με τα μνημεία της πολιτιστικής κληρονομιάς και ταυτόχρονα μια πολύτιμη συνέργεια ανάμεσα σε φορείς πολιτισμού, που φέρνει τη δραματική τέχνη και κάποιους από τους φυσικούς της χώρους στο επίκεντρο της ζωής των τοπικών κοινοτήτων.

Για τον Πλούτο

Ο γέρος Χρεμύλος πηγαίνει στο μαντείο των Δελφών για να ρωτήσει τον Απόλλωνα, αν πρέπει να αναθρέψει τον γιο του διδάσκοντάς του την αξία της αδικίας, που θα εξασφαλίσει τη μελλοντική του ευμάρεια. Ο Θεός δεν απαντά ευθέως, αλλά τον παροτρύνει να ακολουθήσει τον πρώτο άνθρωπο που θα αντικρίσει βγαίνοντας από το μαντείο. Ο Χρεμύλος ακολουθεί τη συμβουλή του Απόλλωνα και παίρνει στο κατόπι έναν γέρο τυφλό άνδρα. Με τη βοήθεια του δούλου του Καρίωνα, ανακαλύπτει πως ακολουθούσε τον Πλούτο. Το σχέδιο του Χρεμύλου είναι να θεραπεύσει την τυφλότητα του Πλούτου με τη βοήθεια του Ασκληπιού, ώστε εκείνος να μοιράσει δίκαια τα δώρα του στους ενάρετους πολίτες. Η Πενία (Φτώχεια), που διαφέντευε την πόλη έως τώρα, προσπαθεί να τους σταματήσει, θυμίζοντας στον Χρεμύλο -αλλά και στο κοινό- την ανάγκη και την αξία του μετρημένου βίου. Σ’ αυτόν τον αγώνα λόγου, όμως, η Πενία θα χάσει κατά κράτος.

Ο Ασκληπιός κάνει το θαύμα του και ο Πλούτος ανακτά την όρασή του και μαζί τη σοφία του. Στο σπίτι του Χρεμύλου γίνεται το αδιαχώρητο από τις επισκέψεις που δέχεται ο Πλούτος. Η νέα κατάσταση δεν άλλαξε μόνο τις κοινωνικές ισορροπίες αλλά έφερε αναστάτωση και στον Όλυμπο. Ο Ερμής, ο αγγελιαφόρος των θεών, έχει μείνει άνεργος και ζητάει βοήθεια από τον Πλούτο, ενώ ο Ιερέας στον ναό του Δία λιμοκτονεί, γιατί οι Αθηναίοι έχουν σταματήσει τις θυσίες. Τελικά, πρυτανεύει η σύνεση και ο Πλούτος, συνοδεία του Χορού, οδηγείται στο παλιό του σπίτι, στο πίσω μέρος του ναού της Αθηνάς στον Παρθενώνα, όπου φυλάσσονταν τα χρήματα του Δημοσίου.

Με τον Πλούτο (338 π.Χ.), την τελευταία απ’ τις σωζόμενες κωμωδίες του Αριστοφάνη, αφήνουμε πίσω μας τη δομή και τα μοτίβα της Παλαιάς Κωμωδίας και περνάμε στη Νέα Κωμωδία. Ο Αριστοφάνης στον Πλούτο αφαιρεί τα χορικά, την παράβαση και το κεντρί του περιπαικτικού αστεϊσμού από τον στίχο του, για να στρέψει το ενδιαφέρον του στα προβλήματα του καθημερινού βίου.

Σκηνοθετικό σημείωμα

Ο τυφλός θεός Πλούτος ξαναβρίσκει το φως του και μοιράζει ισότιμα τα αγαθά στην κοινωνία. Πρώιμος «σοσιαλιστής» ή απλά νοσταλγικός μιας «χρυσής εποχής» που χάθηκε; Το έργο γραμμένο το 388 π.Χ., μετά την ήττα της αθηναϊκής δημοκρατίας στον Πελοποννησιακό πόλεμο, προτείνει μια άλλη αριστοφανική ουτοπία. Όμως μια κοινωνία, οι υλικές ανάγκες της οποίας θα έχουν καλυφθεί πλήρως, είναι μια ευτυχισμένη κοινωνία; Η ατομική ευδαιμονία προηγείται της κοινωνικής ευημερίας; Πότε είναι κανείς πραγματικά ελεύθερος; Πότε σπάνε τα δεσμά της ευτυχίας;

Σε αυτή την μετα-εποχή του έργου, η παρουσία του χορού είναι μηδαμινή, απλός παρατηρητής των εξελίξεων. Ένας χορός που απουσιάζει, σύμβολο μιας πόλης που αδιαφορεί. Ένας μικρός θίασος ηθοποιών γυρίζει την Ελλάδα, προσκαλώντας τους θεατές σε μια νέα συνάθροιση σε χώρους που κάποτε η κοινωνία διασκέδαζε, συζητούσε, έπαιρνε αποφάσεις. Μας καλεί να αφουγκραστούμε μαζί, να γελάσουμε μαζί και εν τέλει να επιστρέψουμε στη συνύπαρξη, εγκαταλείποντας την τεχνολογική και κάθε λογής μοναξιά.

Μάνος Βαβαδάκης

Ο Πλούτος από το Εθνικό Θέατρο

1965 σε μετάφραση Κώστα Βάρναλη και σκηνοθεσία Λεωνίδα Τριβιζά στο Ωδείο Ηρώδου του Αττικού και στο Expo Theatre στο Μόντρεαλ του Καναδά.
1982 σε μετάφραση Κώστα Βάρναλη και σκηνοθεσία Κανέλλου Αποστόλου στο Αρχαίο Θέατρο Επιδαύρου και στο Ωδείο Ηρώδου του Αττικού.
1985 σε μετάφραση Κώστα Βάρναλη και σκηνοθεσία Λούκα Ρονκόνι στο Αρχαίο Θέατρο Επιδαύρου.
1994 σε μετάφραση Κώστα Γεωργουσόπουλου και σκηνοθεσία Σταμάτη Φασουλή στο Ωδείο Ηρώδου του Αττικού, στον Αρχαιολογικό Χώρο Ελευσίνας και στο Αρχαίο Θέατρο Οινιαδών.

Περιοδεία

Σημείωση: Η είσοδος σε όλους τους χώρους είναι δωρεάν με δελτία εισόδου, που θα διανέμονται μια ώρα πριν την έναρξη των παραστάσεων. Στους χώρους που σημειώνονται με αστερίσκο (*) θα καταβάλλεται το αντίτιμο του αρχαιολογικού χώρου (6€, μειωμένο 3€.)

Περισσότερες πληροφορίες για τις ημερομηνίες των παραστάσεων θα ανακοινωθούν σύντομα. Επισκεφθείτε n-t.gr.

Συντελεστές

Μετάφραση – Διασκευή: Δημοσθένης Παπαμάρκος
Σκηνοθεσία – Δραματουργική επεξεργασία: Μάνος Βαβαδάκης
Σκηνικά – Κοστούμια: Τζίνα Ηλιοπούλου – Λίνα Σταυροπούλου
Πρωτότυπη μουσική σύνθεση: Δημήτρης Τάσαινας
Κίνηση: Μυρτώ Γράψα
Βοηθός σκηνοθέτη: Άρης Λάσκος
Βοηθός σκηνογράφου – ενδυματολόγου: Αλεξάνδρα Φτούλη

Παίζουν: Νίκος Γιαλελής, Κατερίνα Παπανδρέου, Κατερίνα Πατσιάνη, Ελίνα Ρίζου, Βασίλης Σαφός

Φωτογραφίες: Ελίνα Γιουνανλή

Διάρκεια: 60 λεπτά

Θερμές ευχαριστίες στους Δήμους Θηβαίων, Μαρώνειας-Σαπών, Νάουσας, Φιλιατών, Πρεβέζης, Αρταίων, Ιεράς Πόλης Μεσολογγίου, Αιγιαλείας, Τριπόλεως, Μεσσήνης, Γυθείου, Ορχομενού Βοιωτίας, Λαυρεωτικής, Ερέτριας, Πειραιά, Ελευσίνας και στην Περιφέρεια Θεσσαλίας.