Τιμή και στα θύματα του ναζισμού σε Κυριάκι και Ζερίκι στο Μαυσωλείο Διστόμου

Μια πρωτοτυπία είχε φέτος η 71η επέτειος της Σφαγής του Διστόμου το 1944 που έγινε παρουσία του Προέδρου της Δημοκρατίας κ Πρ Παυλόπουλου - που ανακυρήχθηκε Επίτιμος Δημότης - και της Προέδρου της Βουλής κ Ζωής Κωνσταντοπούλου. 

 Το Μαυσωλείο όπου έγινε το Μνημόσυνο των 218 Διστομιτών έγινε το σημειο ανάδειξης και Μνημης και άλλων δυο σφαγών κατοικων γειτονικών χωριών, του Κυριακιου και του Ζερικίου. Οικογένειες θυμάτων από τα δυο χωριά παρεστησαν στο Μνημοσυνο και ανήρτησαν πανώ με τα ονοματα των δικών τους νεκρών από τα  στρατευματα κατοχής:

- Στην Κατοχή, το Κυριάκι υπήρξε κέντρο συμμαχικής στρατιωτικής οργάνωσης, γι’ αυτό δεν έλειψαν  τα αντίποινα. Το χωριό κάηκε ολοκληρωτικά τρεις φορές. Στις 25.5.1943 απ’ τους Ιταλούς, και στις 3.10.1943 και 26.4.1944 από τους Γερμανούς. Τα υπάρχοντα των φτωχών Κυριακιωτών έγιναν στάχτη και πολλοί οδηγήθηκαν στο εκτελεστικό απόσπασμα.

-Τα ίδια και το Ζερικι το οποίο είχε 14 εκτελεσθεντες  (στις 25 Μαίου 1942) από ιταλο-γερμανικά στρατεύματα. 

Η ιδέα για την μορφή αυτή αναδειξης των δικων τους σφαγών κατα την διάρκεια τωνεκδηλώσεων στο Διστομο - που έχει καταστεί διεθνώς σημειο αναφοράς και συμβολο του αγ΄βνα για την δικαιωση - προήλθε από απογόνους θυματων από ενα άλλο χωριο, έξω από την Λειβαδια, το Καλάμι : Εκεί όπου την επομενη της Σφαγης του Διστόμου οι γερμανική μονάδα έσφαξε τους 28 από τους 45 κατοικους του χωριου...Εριξαν λοιπόν προ μερικών εβδομαδων  την ιδέα περαν από τον Μνημοσυνο που με όλες τος τιμές γινεται στο Καλάμι, να αναδειξουν με αναρτηση πλακατ στο Διστομο , την δική τους σφαγή. Η ιδέα κυκλοφόρησε στην Λειβαδια και μεταφέρθηκε σε παράγοντες της αυτοδιοίκησης  του Κυριακίου όπως έγινε γνωστή και σε Ζερικιώτες  από συμπατριώτη τους που βρέθηκε σε εκδήλωση για το Διστομο ( παρουσιαση βιβλίου Αργυρη Σφουντουρη) στην Αθηνα. 

Ετσι στο Μαυσωλείο Διστόμου για πρώτη φορά, σε πανώ και πλακατ, υπήρχαν τα ονόματα των θυμάτων του φασισμού και του ναζισμού σε Κυριακι και Ζερίκι ( Φωτογραφία). Δεν έγινε γνωστό, μεσα στην πολυκοσμια προσκυνητών  στο Διστομο, αν τελικά συγγενεις θυματων από το Καλάμι και αν ανηρτησαν το πανώ με τα ονοματα των θυματων. 

Η μορφή αναδειξης των δικών τους θυματων  σε άλλες ίδιου τυπου αλλά μεγαλύτερες ή πιο προβεβλημΈνες είναι κατι που γινεται και σε άλλες περιοχές της Ελλάδας και του εξωτερικού.