«Αναζήτηση πολιτικής ταυτότητας»

Άρθρο του Σπύρου Βαζούρα*

Τα αποτελέσματα  των τελευταίων διπλών εθνικών εκλογών (Μάϊος–Ιούνιος 2012) και οι νέοι κοινωνικοί και πολιτικοί συσχετισμοί που αποτυπώθηκαν σε αυτές, τα πολιτικά μηνύματα, η Κυβέρνηση «εθνικής συνευθύνης» που σχηματίστηκε και η πορεία του κυβερνητικού έργου, προσδιορίζουν ένα μεταβατικό στάδιο στο κοινωνικό και πολιτικό πεδίο αναφοράς. Ποια είναι τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά που σκιαγραφούν αυτή τη νέα μεταβατική φάση; Τι προσδιορίζει το παλιό που αποσύρεται και τι χαρακτηρίζει το νέο που κυοφορείται αλλά ακόμη δεν έχει γεννηθεί;

Στο κοινωνικό πεδίο, κύριο χαρακτηριστικό γνώρισμα αποτελεί η αναδιάταξη του κοινωνικού χάρτη (φτωχοποίηση μικροαστικών στρωμάτων, συρρίκνωση κοινωνικών δομών, νεόπτωχοι, άνεργοι, άστεγοι κ.α.) ενώ στο πολιτικό πεδίο, η ανάγκη επανατοποθέτησης σε σημαντικά και κυρίαρχα πολιτικά ζητούμενα: τι είναι σήμερα Αριστερά, Δεξιά, Κοινωνική δικαιοσύνη, Ανάπτυξη, Πατριωτισμός κ.α. Οι νέες δυναμικές κοινωνικές και πολιτικές αποτυπώσεις που εμφανίζονται, υπερβαίνουν τα ιδεολογικά οχυρώματα της παραδοσιακής πολιτικής ανθρωπογεωγραφίας αναζητώντας σύγχρονο και πειστικό περιεχόμενο σε έννοιες, σχήματα και κατηγορίες. 

Στο πλαίσιο αυτό,  η αποσύνθεση των κυβερνητικών κομμάτων της Μεταπολίτευσης που συντελείται (η Νέα Δημοκρατία βρίσκεται σε ιστορικό χαμηλό και το ΠΑΣΟΚ σε ολική κατάρρευση) σηματοδοτεί μια ισχυρή δομική κρίση της πολιτικής ταυτότητας και φυσιογνωμίας τους. Εκφράζει την αποχώρηση του «παλιού» καθώς και μια δίκαιη απόδοση ευθύνης για το πολύπλευρο πολιτικό και μορφωτικό έλλειμμα του «πολιτικού προσωπικού» που αντικατοπτρίζεται, σήμερα, στο μέγεθος του οικονομικού ελλείμματος της χώρας.

Αλλά η αποδοκιμασία του «παλιού» βρίσκει τον αντίκτυπό της σε όλο το πολιτικό φάσμα ακόμα και σε όσους συνέβαλλαν από θέση «άγονης αντιπολιτευτικής κριτικής και άρνησης» στη διαμόρφωση των σημερινών συνθηκών της κρίσης  (το ΚΚΕ βρίσκεται σε ελεύθερη πτώση - σε φάση έντονης καπιταλιστικής κρίσης !! – και εισπράττει το αντίδωρο του ιδεολογικοπολιτικού αυτισμού του).

Από την άλλη πλευρά, οι νέοι πολιτικοί σχηματισμοί που εμφανίστηκαν, διεκδικούν τη σταθεροποίησή τους στο πολιτικό σκηνικό: η ΔΗΜΑΡ ως υπεύθυνη κυβερνώσα Αριστερά, οι Ανεξάρτητοι Έλληνες ως συνεπής εθνική αντιμνημονιακή δύναμη, η Χρυσή Αυγή που η πολιτική της παρουσία δεν μπορεί να ιδωθεί, μονοσήμαντα, ως αντισυστημική ψήφος διαμαρτυρίας και τέλος ο νέος ΣΥΡΙΖΑ-ΕΚΜ που βρέθηκε αιφνιδιαστικά, πολιτικά «αιχμάλωτος» μιας νέας άτυπης γιγαντιαίας συνιστώσας του.

Τα χαρακτηριστικά της κινούμενης άμμου, με τις εύκολες και πολύδρομες μετακινήσεις στην επιλογή ψήφου, που εμφάνισε το εκλογικό σώμα στις τελευταίες δίδυμες εκλογές υπογραμμίζουν τόσο τις διεργασίες που εξελίσσονται δυναμικά στο πεδίο της κοινωνικής διαστρωμάτωσης όσο και τη ρευστότητα στην ανάγκη πολιτικής έκφρασης των νέων κοινωνικών αποτυπώσεων.

Έτσι, η αναζήτηση και η ανάκτηση σαφούς ιδεολογικής και πολιτικής ταυτότητας, φυσιογνωμίας και προσανατολισμού γίνεται επιτακτική ανάγκη για τα πολιτικά κόμματα, όρος επιβίωσης.

 Ενδεικτικά, ο νέος ΣΥΡΙΖΑ-ΕΚΜ προσπαθεί να μορφοποιηθεί ως ενιαίο κόμμα ενσωματώνοντας την τεράστια μετακίνηση των παραδοσιακών ψηφοφόρων του κοινωνικού ΠΑΣΟΚ που τόσο μεθοδικά και προκλητικά στοχοποιούνται ως «βαθύ» ΠΑΣΟΚ από αργυρώνητους υπαλληλίσκους των ΜΜΕ και της διαπλοκής. 

Επίσης, το ΠΑΣΟΚ αφού διέρρηξε με στρατηγικές πολιτικές επιλογές της ηγετικής του ελίτ κάθε σχέση με την ιστορική διαδρομή του και την κοινωνική του βάση προσπαθεί τώρα σε μια ύστατη απόπειρα πολιτικής παραπλάνησης να αυτοπαρουσιαστεί ως σοσιαλδημοκρατική εκδοχή!!

Τα πολιτικά κόμματα που θα μπορέσουν να ανταποκριθούν στα νέα κοινωνικά και πολιτικά δεδομένα και να εκφράσουν τις νέες ενσωματώσεις κοινωνικών και πολιτιστικών δυνάμεων του τόπου θα είναι εκείνα που θα αποφύγουν το νεφελώδη κομματικό λόγο – υπόδειγμα κενολογίας που άνθησε στη μεταπολίτευση και τις τετριμμένες γενικόλογες εύηχες διακηρύξεις. Θα είναι εκείνα που θα θέσουν προτεραιότητα την αληθινή Πολιτική ως μνήμη, γνώση, αξία, σχέδιο, πρόβλεψη, προοπτική (π.χ. θα μπορέσουν να αναδείξουν ένα ρεαλιστικό εθνικό σχέδιο οικονομικής και κοινωνικής ανασυγκρότησης). Θα είναι εκείνα που θα απαντήσουν σύγχρονα και πειστικά στο πολιτισμικό πρότυπο του παρασιτικού καταναλωτισμού, στις εθνοαποδομητικές προσεγγίσεις στην Παιδεία και τον Πολιτισμό, στην επικυριαρχία των αγορών προς την Αγορά της δημοκρατίας και του λόγου κ.α. 

Τέλος, παραθέτω μια επισήμανση: Στα πολιτικά κόμματα συνήθως συναντάς δύο γενικευμένους τύπους ανθρώπων. Ο πρώτος τύπος συνίσταται από φιλόδοξους πολιτικάντηδες σταδιοδρομιστές και ιδιοτελείς ισορροπιστές. Ο δεύτερος τύπος αποτελείται από ανιδιοτελείς ανθρώπους της προσφοράς, οραματιστές, πολιτικούς μαχητές μιας Ιδέας.  Το παρόν άρθρο αφιερώνεται σε αυτούς, στους δεύτερους, σε όσους τέτοιους συνάντησα από τα μαθητικά και φοιτητικά μου χρόνια μέχρι και σήμερα.

*Αιρετός στο Περιφερειακό Υπηρεσιακό Συμβούλιο Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης (ΠΥΣΔΕ)  Ν. Βοιωτίας.