Πέμπτη 12 Οκτωβρίου 2017

Χρήστος Παπανικολάου: Ένας «El Greco» στο πλευρό του Αρχιεπισκόπου Τιράνων και πάσης Αλβανίας

Ο Χρήστος Παπανικολάου, ο «El Greco» των Τιράνων

Η μορφή του Μακαριωτάτου κκ. Αναστασίου, έτσι όπως την οραματίστηκε ο κ. Παπανικολάου,
να ορθοδομεί την Ορθόδοξη πίστη στη γειτονική Αλβανία
Για το έργο του Μακαριωτάτου Αρχιεπισκόπου Τιράνων, Δυρραχίου και πάσης Αλβανίας έχουμε όλοι  ακουστά. Πολλές συνεντεύξεις του έχουν φιλοξενηθεί στα εγχώρια ΜΜΕ και δημοσιογραφικές αποστολές έχουν γίνει κατά καιρούς στη γειτονική μας χώρα για να καταγράψουν το έργο της αγάπης ενός αληθινού «ιεραπόστολου» της Ορθόδοξης Πίστης. Ένα έργο που έχει πίσω της πολύ κόπο, πολύ προσπάθεια αλλά και πολλές ακόμη ψυχές που «ασπάζονται»  αυτό το όραμα του κκ. Αναστασίου και μαζί του «χτίζουν» την εικόνα αυτής της χώρας εδώ και χρόνια.
  

Ένας από αυτούς, τους «αφανείς», είναι και ο – Θεσσαλός στην καταγωγή - ζωγράφος – αγιογράφος κ. Χρήστος Παπανικολάου, ένας από τους πολλούς διακριτικούς συνεργάτες του Αρχιεπισκόπου Αλβανίας, τον οποίο – εάν είσαι τυχερός – θα τον συναντήσεις στα Τίρανα, ιδιαίτερα, δε, εάν δεν παραλείψεις να προσκυνήσεις στον περικαλλή Ναό της Αναστάσεως του Χριστού, στο κέντρο της πρωτεύουσας της Αλβανίας, στην «καρδιά των Τιράνων».
Το εντυπωσιακό κωδωνοστάσιο, μέρος ενός εξίσου εξαιρετικής αισθητικής
Συνοδικού Μεγάρου της Ιεράς Αρχιεπισκοπής Αλβανίας
Ναός που ανοικοδομήθηκε σύμφωνα με το πρότυπα της σύγχρονης ναοδομίας, με πάμπολλους συμβολισμούς (σσ. όπως το ιδιαίτερο κωδωνοστάσιο βασισμένο στις τέσσερις λαμπάδες της Αναστάσεως, όπως και οι τέσσερις Απόστολοι), μ` ένα υπερσύγχρονο πολιτιστικό κέντρο, ένας χώρος λατρείας και παράλληλα συνάντησης των Ελλήνων ομογενών αλλά και των εκατοντάδων Αλβανών Ορθοδόξων. Πίσω από το Ναό, χτίστηκε και το - εξίσου εντυπωσιακής αρχιτεκτονικής - Συνοδικό Μέγαρο .
Ο Καθεδρικός Ναός των Τιράνων εγκαινιάστηκε επίσημα την 01/06/2014 προεξάρχοντος του Οικουμενικού Πατριάρχη Βαρθολομαίου με τη συμμετοχή των Πατριαρχών Ιεροσολύμων Θεοφίλου, Σερβίας Ειρηναίου, Ρουμανίας Δανιήλ, των Αρχιεπισκόπων Κύπρου Χρυσοστόμου, Αθηνών Ιερωνύμου, Βαρσοβίας Σάββα και του επιχώριου Ποιμενάρχη, Αρχιεπισκόπου Τιράνων Αναστασίου. Επίσης συμμετέχουν εκπρόσωποι των Πατριαρχείων Αλεξανδρείας, Αντιοχείας και Μόσχας (μεταξύ των οποίων και ο Ορχομενίος Επίσκοπος Κυδωνιών κκ. Αθηναγόρας Χρυσάνης). 
Ο Καθεδρικός Ναός της Αναστάεως του Χριστού εξωτερικά.
Λειτουργεί κάθε Κυριακή,  χοροστατούντος ( τις περισσότερες Κυριακές και γιορτές) του κκ. Αναστασίου, ενώ παράλληλα προχωρά η αγιογράφησή του, πάλι από τον κ. Παπανικολάου.
Στιγμιότυπο από τη Θεία Λειτουργία χοροστατούντος του Αρχιεπισκόπου Αναστασίου. 
Ο κ. Παπανικολάου συνεχίζει την αγιογράφηση στον Καθεδρικό Ναό των Τιράνων

Αρχικά ο Ναός χτίστηκε το 1865, αλλά κατεδαφίστηκε το 1967, προκειμένου να κτιστεί στη θέση του πολυόροφο ξενοδοχείο. Μετά από πολλούς αγώνες με τις Αλβανικές Αρχές, ο Αρχιεπίσκοπος Τιράνων, Δυρραχίου και πάσης Αλβανίας Αναστάσιος, κατάφερε να του παραχωρήσουν σε παρακείμενο (πέριξ της Πλατείας Σκεντέρμπεη) σημείο, παρόμοιο χώρο, προκειμένου να οικοδομήσει εκ νέου Ορθόδοξη εκκλησία, αυτή που βλέπουμε σήμερα , δίπλα από το  Υπουργείο Άμυνας της χώρας και πλησίον από το κτήριο της Κεντρικής Τράπεζας Αλβανίας.

Δια χειρός του «El Greco» των Τιράνων …
 
Το Παρεκκλήσιο της Γέννησης του Χριστού εξωτερικά.
Στον περίβολο του Ναού, από την αριστερή του πλευρά, εδώ και μερικούς μήνες έχει ολοκληρωθεί στο σύνολό του, νωρίτερα δηλαδή, η αγιογράφηση του παρεκκλησιού, αφιερωμένο στη Γέννηση του Χριστού, η οποία έγινε εξ` ολοκλήρου από τον «El Greco» κ. Χρήστο Πανανικολάου.
Η εικόνα της Γέννησης του Θεανθρώπου... δια χειρός Πανανικολάου




Ο  Αρχιεπίσκοπος Αναστάσιος τον προσκάλεσε πριν από 16 χρόνια  να οργανώσει, το τμήμα Νωπογραφίας και Φορητής Εικόνας, στη Σχολή Τεχνών στα Τίρανα. Κι` από τότε, ήρθε κι` έμεινε.
Δέος, κατάνυξη, σε κυριεύουν με το πατάς στο κατώφλι του, ενώ  ξεχωριστή χαρά και ευλογία αποτέλεσε για εμάς η προσωπική ξενάγηση που μας έγινε από τον ίδιο τον δημιουργό του.
Ο Πανανικολάου χρησιμοποιεί την τεχνική της γραμμικής φωτοσκίασης σε μονοχρωμία, η οποία κινείται στο χώρο της «παραθετικής» ζωγραφικής και  αποτελεί παγκόσμια τομή στην βυζαντινή αγιογραφία. Σύμφωνα με τα λεγόμενά του, «εκκινά από την αρχή της διαφάνειας, μίας λευκής δηλαδή επιφάνειας πάνω στην οποία παραθέτει γραμμές, όπου κάθε γραμμή είναι μία πινελιά» … Εντυπωσιακό!
Την ιδιαιτερότητα αυτής της τεχνικής μπορεί να την διακρίνει και ο πλέον αδαής περί της ζωγραφικής τέχνης. «Αυτή η τελεσίδικη ακροβασία δεν συγχωρεί την ελάχιστη διόρθωση, χρειάζεται να ξύσεις όλη την επιφάνεια και να εργαστείς από την αρχή» θα μας πει, καθώς το βλέμμα περιπλανιέται στο παρεκλλήσι, που δεν τρούλο, αλλά… «παρά μόνο ένα τεταρτοθόλιο». Δεν αντικρίζεις Παντοκράτορα, παρά μόνο το γαλάζιο, που κυριαρχεί στο έργο του καταξιωμένου εικαστικού, αφού ο προσδιορισμός… αγιογράφος, δεν τον χαρακτηρίζει!
Ξεφεύγοντας από μια αντιγραφική διαδικασία, ο Παπανικολάου βασίζεται στην  παράδοση αλλά χρησιμοποιεί τα απεριόριστα περιθώρια της προσωπικής του έκφρασης. 
Μ` άλλα λόγια, ο καλλιτέχνης Χρήστος Παπανικολάου  και το έργο του στα Τίρανα, καταγράφονται πλέον στην παγκόσμια ιστορία της τέχνης, με την πρωτότυπη τεχνική του (σσ. τη «γραμμική φωτοσκίαση σε μονοχρωμία»),  μια πραγματική παρέμβαση στο χώρο της βυζαντινής ζωγραφικής, γεγονός που τον κάνει και τον ίδιο, ιδιαίτερο, μοναδικό!!!
«Αν ήσασταν στην Ελλάδα, δεν θα μπορούσατε εύκολα να τα κάνετε αυτά»… σχολίασα και πήρα ως απάντησή του, τη σιωπή. Δεν θα περίμενα κάτι άλλο.
 Ο ταλαντούχος Χρήστος, μιλάει μόνο με τα έργα του.

Η ακτινοβολία της προσωπικότητας του, κλείνεται μέσα σ` αυτό το Ναό, των λίγων τετραγωνικών, το οποίο όμως σηματοδοτεί όλο το καλλιτεχνικό έργο στην καρδιά των Τιράνων.
Εδώ μέσα – στο παρεκκλήσιο της Γέννησης του Θεανθρώπου – συντελέστηκε η …γέννηση ενός σύγχρονου καλλιτεχνικού θαύματος, η γέννηση μιας νέας εικαστικής γραφής στη Βυζαντινή εικονογραφία, η γέννηση του δικού του έργου. 
Πόσο τυχερός νοιώθω, Θεέ μου! Λ.Ρ. 

Δεν υπάρχουν σχόλια: