Σταύρος Μπένος: Συνέντευξη για τα αρχαία θέατρα και το σωματείο Διάζωμα, για την πολιτική και τη ζωή του. Πηγή: Athens Voice
Ως δήμαρχος Καλαμάτας, ο Σταύρος Μπένος έκλεισε τις πληγές της πόλης μετά τους καταστροφικούς σεισμούς, διέσωσε τον πολιτιστικό πλούτο της και δρομολόγησε μεγάλα έργα αναγεννώντας την μέσα από τα συντρίμμια της. Ως Υφυπουργός και Υπουργός Πολιτισμού διεύρυνε το Εθνικό Πολιτιστικό Δίκτυο Πόλεων (ΕΠΔΠ), το εμπλούτισε με δημοτικούς κινηματογράφους και εργαστήρια εικαστικών τεχνών και εκπόνησε προγράμματα αναστήλωσης μνημείων και ανάδειξης αρχαιολογικών χώρων.
Ως Υπουργός Αιγαίου, μεταξύ άλλων, εφάρμοσε το πρόγραμμα Αστερίας για τη διοικητική εξυπηρέτηση των νησιών. Ως Υφυπουργός Εσωτερικών ξεκίνησε την υλοποίηση της γραμμής εξυπηρέτησης 1502 για την τηλεφωνική εξυπηρέτηση των πολιτών που κέρδισε το πρώτο παγκόσμιο βραβείο του ΟΗΕ, εκπόνησε Χάρτες Δικαιωμάτων των Πολιτών και ίδρυσε τα ΚΕΠ δίνοντας το πρώτο καθοριστικό χτύπημα στη γραφειοκρατία.
— Τα αρχαία θέατρα και οι αναπλάσεις τους έγιναν το πρώτο σκαλοπάτι; Ένα δοκιμαστικό στάδιο;
Το είπες καλύτερα από μένα. Το Διάζωμα ξεκίνησε το 2000, το καταστατικό έγινε το 2008. Οκτώ χρόνια συζητούσαμε με ένα κομμάτι πολύ σημαντικών ανθρώπων της χώρας προκειμένου να επιλύσουμε αυτά τα ζητήματα, με πρώτο ζήτημα τις συνέργειες. Εκεί λοιπόν μας ήρθε η ιδέα, και ήταν του συγχωρεμένου του Πέτρου Θέμελη του μεγάλου αρχαιολόγου ο οποίος ήταν και ο νονός του Διαζώματος, να δώσουμε ένα δείγμα γραφής. Διαλέξαμε λοιπόν την πιο δημοφιλή κατηγορία μνημείων που είναι τα αρχαία θέατρα και που υπήρχε μια τεράστια δυσκολία του Υπουργείου Πολιτισμού να μπορέσει να αποσπάσει χρηματοδοτήσεις από την Ευρώπη λόγω του περίφημου θέματος της ωρίμασης.
— Να εξηγήσουμε ότι αυτό σημαίνει πως πρέπει να έχεις έτοιμες τις εγκεκριμένες μελέτες αν θέλεις να χρηματοδοτηθείς από την ΕΕ.
Ακριβώς. Για να φτάσεις όμως στις μελέτες πρέπει να περάσεις από τέσσερις φάσεις. Η πρώτη φάση είναι οι γεωφυσικές έρευνες, επειδή έχεις μαρτυρίες ότι στην περιοχή αυτή υπάρχει ένα αρχαίο θέατρο. Τις μαρτυρίες μπορεί να τις έχεις από φιλολογικές πηγές, από περιηγητές κλπ. Οπότε πρέπει να σκάψεις. Σήμερα δεν χρειάζεται να σκάψεις βέβαια γιατί υπάρχουν καταπληκτικά εργαστήρια στην Ελλάδα με ακτίνες λέιζερ και ηλεκτρομαγνητικά κύματα που βλέπουν τι γίνεται κάτω από το έδαφος. Αυτή είναι η πρώτη φάση και είναι πολύ χαμηλού προϋπολογισμού. Με 10.000 ευρώ κάνεις μια γεωσκόπηση.
Μετά πας στη δεύτερη φάση που είναι και το ελληνικό παράδοξο. Οι απαλλοτριώσεις. Γιατί τα αρχαία θέατρα μπορεί να είναι σε ιδιωτικούς χώρους. Η τρίτη φάση είναι η ανασκαφή. Η τέταρτη φάση είναι η μελέτη, την οποία επιβλέπει το Υπουργείο. Αυτές τις τέσσερις φάσεις, που δίνουμε σε ένα πολύ ωραίο γράφημα στην ιστοσελίδα μας, αναλαμβάνει το Διάζωμα με ιδιωτικούς πόρους. Δεν παίρνουμε λεφτά ούτε από το κράτος, ούτε από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Μετά το Υπουργείο, αφού έχει ήδη έτοιμες μελέτες από εμάς, αποσπά πόρους από την ΕΕ.
— Για να εξασφαλίσετε τις συνέργειες για τα αρχαία θέατρα περιοδεύσατε σε όλη την Ελλάδα. Είχαν αποτέλεσμα αυτές οι περιοδείες;
Τον πρώτο χρόνο ήμουν σαν τον Βέγγο. Πήγαινα για να τα δω, να δω πως είναι οι τοπικές κοινωνίες και σε κάθε επίσκεψη δεν πήγαινα αν δεν είχα δίπλα μου όλους τους. Τον Δήμαρχο, την Εφορεία, τον εκπρόσωπο της Νομαρχίας ή της Περιφέρειας αργότερα, τους τοπικούς συλλόγους, τους τοπικούς χορηγούς, ήμασταν όλοι εκεί. Τότε, αυτές οι περιοδείες ήταν αναγνωριστικές. Ήθελα να κινητοποιήσω τις τοπικές κοινωνίες οι οποίες δεν ήξεραν τον ρόλο τους, να τους φέρω όλους μαζί για να αναπτύξουμε από κοινού προγράμματα με απόλυτη συνέργεια και τη συμμετοχή όλων. Αυτή λοιπόν η συνέργεια απέδωσε μαγικά πράγματα! Υπήρχε απίστευτη διάθεση από την πλευρά των τοπικών παραγόντων. Το πιο καταπληκτικό ήταν το crowdfunding, με το σύνθημα «θέλουμε λίγα από πολλούς και όχι πολλά από λίγους». Ανοίξαμε τραπεζικό λογαριασμό σε κάθε θέατρο. Και έβαζαν οι πολίτες, οι θεσμοί και οι επιχειρηματίες το ποσό που ήθελαν. Και με αυτό τον τρόπο καλύπτονταν τα έξοδα των τεσσάρων φάσεων που περιέγραψα πριν.
— Αυτές οι συνέργειες σε πόσες αναπλάσεις αρχαίων θεάτρων μεταφράστηκαν;
Η απόδοση μέσα στην πρώτη δεκαετία λειτουργίας του Διαζώματος ήταν ότι «βάλαμε μπροστά» πενήντα αρχαία θέατρα. Όταν το κράτος μόνο του σε διακόσια χρόνια είχε κάνει τριάντα. Δεκαπέντε έχουν ήδη τελειώσει, τα εικοσιπέντε είναι ήδη εργοτάξια και άλλα δέκα θα μπουν το νέο έτος. Αυτό όλο λοιπόν που κάναμε έδειξε την αξία και τη μαγεία των συνεργειών οπότε ανοίξαμε το δρόμο για την επόμενη φάση που ήταν πιο δύσκολη. Γνωρίζοντας καλά τις ιδιαιτερότητες της πολιτικής, ήξερα ότι θέλεις να φτάσεις τον κόσμο με ένα μήνυμα που θα το καταλάβει και θα το υπερασπιστεί. Έτσι μετά από αυτό το πρώτο βήμα, τα πράγματα στη δεύτερη και πιο δύσκολη φάση ήρθαν όλα πολύ όμορφα και πολύ ήρεμα.
— Το Διάζωμα έχει ήδη ασχοληθεί με τα 50 από τα 125 περίπου καταγεγραμμένα θέατρα. Σκοπεύετε να εντάξετε στη δράση σας και κάποια από τα υπόλοιπα;
Υπάρχουν κι άλλα αλλά ο κυρίως όγκος έχει αντιμετωπιστεί. Όμως υπάρχει η δυναμική ό,τι καινούργιο μπαίνει στην πορεία μας να το υποστηρίζουμε. Γιατί η συνταγή της επιτυχίας για τα θέατρα είναι να βρεθεί κάποιος να «το πάρει πάνω του». Γιατί δεν ήταν σχεδιασμός που έγινε από κάποιο γραφείο. Υπαγορεύτηκε από τη δυναμική του κάθε τόπου. Για αυτό άλλωστε έκανα αυτά τα ταξίδια. Ήθελα να δω, υπάρχει ενδιαφέρον από το Δήμαρχο; πως το βλέπει η τοπική εφορεία; Βέβαια ο πρώτος δείκτης ήταν και είναι πάντα το Υπουργείο Πολιτισμού, από εκεί ξεκινάμε, με σεβασμό στο Υπουργείο και στην οικογένεια του και δεν εννοώ μόνο την κοινότητα των αρχαιολόγων αλλά και των αρχιτεκτόνων, των συντηρητών, όλη την οικογένεια.
Υπήρχαν φορές που ένας πολίτης δυναμικός έβαζε μπροστά τη διαδικασία. Γιατί οι πιο ενθουσιασμένοι ήταν οι απλοί πολίτες. Είναι αυτό που λέμε «κοινωνικοποίηση των μνημείων». Το μνημείο τους ήταν δίπλα τους αλλά δεν το ένιωθαν μέχρι τότε έτσι. Ξέρεις πόσο μεγάλο πράγμα είναι να λέει ο άλλος το μνημείο «μου», να νιώθει περήφανος, να το καμαρώνει και να γυρίζει η ζωή του γύρω από αυτό;
— Επομένως ένα μνημείο μπορεί να αλλάξει την καθημερινότητα και τη μελλοντική προοπτική μιας περιοχής.
Κορυφαίο παράδειγμα είναι η Λάρισα που έχει ένα τεράστιο αρχαίο θέατρο μέσα στην καρδιά της! Όλη η πόλη ζει στον αστερισμό του θεάτρου. Ένα άλλο παράδειγμα είναι ο Ορχομενός Βοιωτίας όπου υπάρχει το αρχαιολογικό πάρκο, τρία μνημεία διαφορετικών εποχών δίπλα δίπλα. Ο θολωτός τάφος του Μινύα, το αρχαίο θέατρο του Ορχομενού και η Παναγία της Σκριπούς. Ξέρεις πόσα χρήματα μαζεύτηκαν από τους ανθρώπους που τα αγαπούν στον κουμπαρά που του κάναμε; 200.000 ευρώ! Και κάναμε όλες τις μελέτες και τώρα άρχισε ήδη η εξέλιξη του έργου.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου