H M. Εβδομάδα ως ευκαιρία για την Ανάσταση της δικής μας αμαυρωθείσας εικόνας

Του Αρχιμ. Αλεξίου Σαμαρτζή

Μέσα στον ορυμαγδό των διαφόρων γεγονότων – επώδυνων καταστάσεων που βιώνουμε το τελευταίο διάστημα, οι Ορθόδοξοι χριστιανοί, απανταχού της γης, καλούμαστε να ζήσουμε τη Μεγάλη Εβδομάδα, την Εβδομάδα των Παθών του Χριστού. Κι ενώ η Εβδομάδα αυτή, λόγω του περιεχομένου της, απαιτεί ησυχία, σιωπή, περισυλλογή, επάνοδο στον εαυτό μας, ώστε να βιώσουμε τα μεγάλα για την πίστη μας γεγονότα, όλα γύρω μας σαν να έχουν ενορχηστρώσει την εκτροπή μας από το νόημα των ημερών, σαν να θέλουν να μας αποτρέψουν από τη βίωση αυτού του νοήματος.

Σε μια εποχή υλισμού και έντονης φαυλοκρατίας οι υπέρτατες αξίες της χριστιανοσύνης αναδύονται και πάλι μέσα από την ανοδική σταυροαναστάσιμη πορεία της Αγίας και Μεγάλης Εβδομάδας. Εύκολα κατονομάζονται, δύσκολα συνειδητοποιούνται. Όταν η πτωτική ανθρώπινη φύση μας εμμένει σε μια εμπαθή κατάσταση, πως να επιτευχθεί η συνοδοιπορία μας με τον «Υιό του ανθρώπου» επί του Σταυρού; Μπορείς να γίνεις συγκυρηναίος, όταν δεν έχεις ενσταλάξει την σημασία της σταυρικής θυσίας στη ζωή σου;

Οι ημέρες αυτές απαιτούν προσέγγιση με μια άλλη λογική, με άλλες πνευματικές προϋποθέσεις. Διότι δεν πρόκειται απλώς για μια επέτειο. Πρόκειται για γεγονότα με σωτηριολογική σημασία για κάθε άνθρωπο, ενώ η βίωσή τους δεν είναι τίποτε άλλο από μια συμπόρευση με το Χριστό στην πορεία Του προς το Πάθος και το Σταυρό.

Η συμπόρευση και συσταύρωση με το Χριστό, στην οποία καλεί η Εκκλησία δια του υμνογράφου τους πιστούς, αποτελεί σαφή καταδήλωση του νοήματος της Μ. Εβδομάδας: πρόκειται για την κλήση μας σε μια άλλη προσέγγιση της ζωής, σε μια άλλη νοηματοδότηση από αυτήν που υπαγορεύει ο «ρεαλισμός» και η επιδερμική θέαση των πραγμάτων. Η Μ. Εβδομάδα είναι μια πρόσκληση να ξεφύγουμε από τη φαινομενικότητα  υπέρ της ουσίας, να ζήσουμε με ήθος σταυρικό, να δούμε τη ζωή όχι δεμένη στο άρμα του ποικιλόμορφου κακού, που δείχνει να έχει καταγάγει περιφανή νίκη πάνω στην ανθρώπινη ζωή (ατομική και συλλογική) και ιστορία, αλλά να τη δούμε σε σχέση με κάτι που την υπερβαίνει, που ανοίγει τα όρια της ανθρώπινης ελευθερίας, που μαρτυρεί πως ζωή χωρίς θυσιαστική, μέχρι σταυρού αγάπη, είναι καταδικασμένη να αλλοτριώνεται, να διαστρέφεται και να διαλύεται σε ονειροφαντασίες δύναμης και επιβολής. 

Η πορεία του Χριστού προς το Πάθος (αλλά και όλη η επίγεια ζωή Του) είναι πορεία κενωτική: ο Χριστός, αν και Θεός, «αδειάζει» από την παντοδυναμία Του, αρνείται να χρησιμοποιήσει τη βία και τη δύναμη, για να αποτρέψει το Πάθος και το Σταυρό. Δεν συμπεριφέρεται, δηλαδή, όπως οι κοσμικοί άρχοντες, οι οποίοι επιβάλλονται με τη βία και το δίκαιο της πυγμής. Και το κάνει εθελούσια, δηλαδή με πλήρη γνώση του τι θα ακολουθήσει, από τη στιγμή που αποδέχεται να μη κάμει χρήση της θεϊκής παντοδυναμίας. Διότι το σπουδαίο δεν είναι απλώς να υποχωρείς και να συγχωρείς, όταν δεν μπορείς να επιβληθείς, επειδή είσαι αδύναμος, αλλά να δείχνεις αγάπη και συγχωρητικότητα, ενώ μπορείς να επιβληθείς με τη δύναμη. 

Στη Μ. Εβδομάδα και στο Πάθος του Χριστού καθρεπτιζόμαστε και βλέπουμε ποιοι είμαστε αλλά και ποιοι μπορούμε να γίνουμε, σε ποια ποιότητα ζωής μπορούμε να φτάσουμε. Η Μ. Εβδομάδα αποκαλύπτει τον αληθινό «ρεαλισμό» της ζωής: ότι δηλαδή η ζωή μας δεν μπορεί να είναι και δεν είναι ένας αδιάφορος ή ωραίος και απρόσκοπτος περίπατος, αλλ’ ότι η κατάκτηση της βαθύτερης ελευθερίας, ήτοι η πραγμάτωση του ανθρώπινου δυναμικού ή, για να το πούμε με θεολογικούς όρους, η ενεργοποίηση του «καθ’ ομοίωσιν» και η ανακάλυψη και αποκατάσταση της θείας εικόνας που κρύβουμε μέσα μας, απαιτεί την αγάπη, που στα έσχατα όριά της φτάνει ως τη θυσία, στην απώλεια των θεωρουμένων ως σημαντικών (δύναμης, εξουσίας, δημοσιότητας, υλικού πλούτου) υπέρ του άλλου, του πλησίον μας. Δεν μπορεί  κανείς να φτάσει στην Ανάσταση, αν προηγουμένως δεν ζήσει την εμπειρία του Σταυρού.

Καλή Ανάσταση!