Οι Δήμοι αποτελούν σπάταλους καταναλωτές ενέργειας

*του Λουκά Αν Καράντζαλη

Οι Δήμοι καταναλίσκουν τεράστιες ποσότητες ενέργειας για την υλοποίηση των αρμοδιοτήτων τους, στο δημοτικό φωτισμό, τον φωτισμό-θέρμανση και ψύξη των δημοτικών κτιρίων, την ύδρευση και την άρδευση, την λειτουργία των δημοτικών οχημάτων κλπ δραστηριότητες. Σε πολλές από αυτές τις περιπτώσεις  παρατηρείται μεγάλη σπατάλη, λόγω της χρήσης παλαιών τεχνολογιών, της παλαιότητας και της κακής συντήρησης, δείχνοντας  έτσι και τις τεράστιες δυνατότητες εξοικονόμησης στις οποίες θα οδηγήσει η ορθολογική διαχείρισή τους.

Για την αποτελεσματική  παρέμβαση των Δήμων στην ορθολογική και βιώσιμη διαχείριση της ενέργειας, οι Δήμοι θα πρέπει να εκπονήσουν Ολοκληρωμένο Σχέδιο Βιώσιμης διαχείρισης της Ενέργειας, το οποίο θα οδηγήσει σε σημαντική εξοικονόμηση, τόσο της ενέργειας που καταναλώνουν, όσο και των χρηματικών πόρων που δαπανούν.

Για να γίνει πιο κατανοητό από όλους τους ενδιαφερόμενους, αιρετούς και πολίτες, θα καταγράψω τις πιο βασικές ενέργειες  των Δήμων, στα πλαίσια ενός Ολοκληρωμένου Σχεδίου Βιώσιμης Ενέργειας,  στους παρακάτω τομείς:

1. Βελτίωση Ενεργειακής απόδοσης δημοτικών κτιρίων

Οι Δήμοι διαχειρίζονται πολλά δημοτικά κτίρια, δημαρχεία-σχολεία κλπ. Απλά μέτρα που βοηθούν στην καλύτερη ενεργειακή συμπεριφορά των κτιρίων, γνωστά από τα προγράμματα «Εξοικονομώ», που πολλοί πλέον πολίτες έχουν εφαρμόσει στα σπίτια τους,  είναι : 1. Βελτίωση της μόνωσης των πιο ενεργοβόρων δημοτικών κτιρίων, κατόπιν ιεράρχησης, 2. Προσθήκη διπλών υαλοστασίων, όπου δεν υπάρχουν, 3. Αντικατάσταση των λεβήτων κεντρικής θέρμανσης με αντλίες θερμότητας,  4. Βιοκλιματική σκίαση των κτιρίων και ανοιχτόχρωμα εξωτερικά επιχρίσματα.

2. Αντικατάσταση του φωτισμού των δημοτικών οδών

Οι δαπάνες  και η κατανάλωση ενέργειας για τον δημοτικό φωτισμό είναι μεγάλη. Η πολιτική μειωμένης κατανάλωσης της ενέργειας στο δημοτικό φωτισμό, πρέπει να περιλαμβάνει συνολική αντικατάσταση των σπάταλων  φωτιστικών σωμάτων παλαιάε τεχνολογίας, με την χρήση λαμπτήρων χαμηλής κατανάλωσης LED και την χρήση κεντρικού συστήματος παρακολούθησης της λειτουργίας των. Παρόλο που οι αποτελεσματικές αυτές ενεργειακά λύσεις έχουν μεγάλο αρχικό κόστος, αποδεικνύονται οικονομικά πιο συμφέρουσες, εξαιτίας της μεγάλης μείωσης στη κατανάλωση κατά 60-75% και οι οποίες τελικά οδηγούν στην άμεση και σταδιακή μείωση των ανταποδοτικών τελών που πληρώνουν οι δημότες.

 3. Δημοτικά οχήματα και μέσα μαζικής μεταφοράς χαμηλής ενεργειακής κατανάλωσης

Η κατανάλωση ενέργειας στον τομέα των μεταφορών αντιστοιχεί σε ένα  σημαντικό ποσοστό της συνολικής κατανάλωσης ενέργειας. Σε αυτή την κατεύθυνση, πρέπει  οι Δήμοι να προχωρήσουν στον εκσυγχρονισμό του στόλου των δημοτικών οχημάτων που επιβαρύνουν το περιβάλλον και στην εφαρμογή συστημάτων αντικατάστασης του πετρελαίου ή της βενζίνης, με καύσιμα πιο φιλικά στο περιβάλλον, τα οποία παράλληλα μειώνουν σημαντικά το κόστος λειτουργίας των.

Παράλληλα, η αποτελεσματική διεκδίκηση για την ανάπτυξη του Προαστιακού Σιδηρόδρομου Αθήνα-Λιβαδειά με τακτικά δρομολόγια, θα συμβάλλει στην ασφαλή, την οικονομική και την φιλική προς το περιβάλλον μετακίνηση των πολιτών της Βοιωτίας, μειώνοντας σημαντικά τις μεγάλες καταναλώσεις ορυκτών καυσίμων των ΙΧ αυτοκινήτων, για την μετακίνηση των πολιτών προς Αθήνα.

4. Τοπική παραγωγή ενέργειας από Α.Π.Ε.

Οι Δήμοι πρέπει να  ενθαρρύνουν την παραγωγή και την χρήση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας στις τοπικές κοινωνίες.  Οι Ενεργειακές Κοινότητες είναι ένα νέο θεσμικό εργαλείο για την ανάπτυξη ενεργειακών επενδύσεων από Τ.Α , Αγροτικούς φορείς (ΤΟΕΒ, Συνεταιρισμούς κλπ) και ομάδες πολιτών, για την παραγωγή της ενέργειας που καταναλώνουν, όπως  πχ στην άρδευση των χωραφιών. Σε κάθε ΤΟΕΒ, αλλά και σε άλλες περιοχές, οι Δήμοι και οι αγρότες πρέπει να υλοποιήσουν  συλλογικά ενεργειακά έργα,  για την παραγωγή της ενέργειας από ΑΠΕ που χρειάζονται οι αγρότες για να ποτίσουν τα χωράφια τους, μειώνοντας έτσι δραστικά τα κόστη άρδευσης.

5.  Περιβαλλοντική ευαισθητοποίηση  και εκπαίδευση

Σημαντικό ρόλο για την μείωση των ενεργειακών καταναλώσεων σε επίπεδο πόλεων, όχι μόνο στις δημοτικές δραστηριότητες, αλλά και σε ιδιωτικό επίπεδο, παίζει το εκπαιδευτικό επίπεδο των πολιτών. Με τη συνεργασία των Δήμων, των Σχολείων (δασκάλων-καθηγητών), των πολιτιστικών και κοινωνικών τοπικών φορέων,  πρέπει να σχεδιαστούν και να υλοποιηθούν ειδικά εκπαιδευτικά προγράμματα για την εξοικονόμηση ενέργειας σε όλες τις δραστηριότητες  και την αύξηση της παραγωγής και χρήσης «πράσινης» ενέργειας.

6.  Τρόποι χρηματοδότησης και χρηματοδοτικά εργαλεία

Όλες οι παραπάνω προτάσεις απαιτούν σημαντικές επενδύσεις και σημαντικά κεφάλαια για την χρηματοδότησή τους.  Στα πλαίσια του Ολοκληρωμένου Σχεδίου Βιώσιμης Ενέργειας που πρέπει να σχεδιάσει και να εφαρμόσει ένας Δήμος,  πρέπει να υπάρχει ένα σαφές χρηματοδοτικό πλαίσιο και σαφές χρονοδιάγραμμα με βάθος 10ετίας. Οι πηγές χρηματοδότησης μπορεί να είναι  δημόσιοι Εθνικοί και  Ευρωπαϊκοί πόροι  και συμπληρωματικά  τραπεζικά ή άλλα ιδιωτικά κεφάλαια.  Οι επενδύσεις αυτές είναι ιδιαίτερα ελκυστικές  και οι πηγές χρηματοδότησης πολλές, οι οποίες όμως θα αποφέρουν μεγάλη μείωση των δαπανών για ενέργεια στους Δήμους και θα οδηγήσουν σε μείωση των ανταποδοτικών τελών που πληρώνουν οι πολίτες.

Είναι εύκολα κατανοητό από όλους, ότι οι  Δήμοι έχουν σημαντικές δυνατότητες  για μια φιλικότερη διαχείριση  των ενεργειακών καταναλώσεων σε επίπεδο πόλεων, αλλά και των άλλων αναπτυξιακών δραστηριοτήτων στις τοπικές κοινωνίες και πρέπει να προχωρήσουν άμεσα στην υλοποίηση τέτοιων ολοκληρωμένων προγραμμάτων.  

*ο Λουκάς Καράντζαλης είναι Οικονομολόγος Msc Βιώσιμης Ανάπτυξης και Περιβαλλοντικής διακυβέρνησης,  με  εξειδίκευση σε θέματα Τοπικής Ανάπτυξης, Αυτοδιοίκησης και Επιχειρηματικότητας, Περιφερειακός Σύμβουλος Στερεάς Ελλάδας 2011-2014, Νομαρχιακός Σύμβουλος Βοιωτίας 2007-2010 και Δημοτικός Σύμβουλος Δήμου Κορωνείας 1999-2006