Ενεργειακές Κοινότητες - Οι αγρότες μπορούν να παράγουν το ρεύμα που χρειάζονται για να ποτίσουν

του Λουκά Αν Καράντζαλη

Οι αγρότες της Θεσσαλίας ήδη πρωτοπορούν και δημιουργούν Ενεργειακές Κοινότητες για να μειώσουν το κόστος καλλιέργειας. Αξιοποιούν ένα νέο θεσμό, δημιουργούν ένα νέο  εργαλείο  και συνεργάζονται για να επενδύσουν στην παραγωγή ενέργειας που χρειάζονται για να αρδεύσουν τα χωράφια τους, έτσι ώστε να μειώσουν το ενεργειακό κόστος της καλλιέργειάς των.

Ο θεσμός της ενεργειακής κοινότητας, που θεσμοθετήθηκε πριν από περίπου δέκα μήνες με τον Νόμο 4513/2018, υιοθετείται από τους παραγωγούς της Λάρισας, οι οποίοι την Παρασκευή 16/11/2018 έβαλαν τα θεμέλια για την αρχή μιας «πράσινης» γεωργίας που θα καλύπτει τις ενεργειακές της ανάγκες από τον ήλιο και τον άνεμο.

Στην περιοχή της Κοιλάδας Λαρίσης, στο Κάτω Λιβάδι, σε ειδική εκδήλωση, η θεσσαλική κοινωνία εγκαινίασε την 1η αγροτική ενεργειακή κοινότητα της χώρας. Στη συγκεκριμένη τοποθεσία θα κατασκευαστεί ένα φωτοβολταϊκό πάρκο 950 κιλοβάτ, σε έκταση περίπου 40 στρεμμάτων που έχει παραχωρήσει ο Δήμος Τυρνάβου. Το έργο θα ολοκληρωθεί με την εγκατάσταση μιας μικρής ανεμογεννήτριας των 50 κιλοβάτ, για την οποία αναζητείται η κατάλληλη θέση για την εγκατάσταση.

Η Α' Ενεργειακή Κοινότητα ΟΕΒ (Οργανισμών Εγγείων Βελτιώσεων) δημιουργήθηκε στη Θεσσαλία από το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων (ΥΠΑΑΤ), τον Γενικό Οργανισμό Εγγείων Βελτιώσεων (ΓΟΕΒ) Θεσσαλίας και εννιά τοπικούς Οργανισμούς Εγγείων βελτιώσεων (ΤΟΕΒ) από τη Λάρισα, την Καρδίτσα και τα Φάρσαλα (Πηνειού, Ταουσάνης, Ενιπέα, Σελλάνων, Σοφάδων, Τιτανίου, Δαµασίου, Ματιού Τυρνάβου, Αγ. Σοφίας). Αξίζει να αναφερθεί ότι οι εννιά τοπικοί ΤΟΕΒ εκπροσωπούν περισσότερους από 25.000 αγρότες.

Βασικός στόχος είναι μέσα στα επόμενα χρόνια να μειωθεί το κόστος παραγωγής για άρδευση στις θεσσαλικές καλλιέργειες κατά 80%. Οι εκτιμήσεις των διοικούντων την Α΄ Ενεργειακή Κοινότητα της Θεσσαλίας είναι ότι τον Μάρτιο 2019  θα έχει τελειώσει το πρώτο φωτοβολταϊκό πάρκο και το 2020 ότι θα είναι αυτόνομοι ενεργειακά.  Από τον πρώτο κιόλας χρόνο, κλιμακωτά, οι αγρότες που συμμετέχουν στην πρότυπη αυτή ενεργειακή κοινότητα θα δουν τα αρδευτικά τους τέλη να μειώνονται. Η επένδυση ανέρχεται στις 700.000 ευρώ και θα ικανοποιήσει το 80% των ενεργειακών αναγκών για άρδευση, των περίπου 5.000 αγροτών της πρώτης κοινότητας, η οποία θα λειτουργήσει ως πιλότος για τις επόμενες. Το εν λόγω ενεργειακό έργο θα μπορεί να εξυπηρετεί καταναλώσεις (π.χ. πομόνες) σε πολλά διαφορετικά σημεία-χωράφια του κάθε παραγωγού, που συμμετέχει στην ενεργειακή κοινότητα.

Η Ενεργειακή Κοινότητα  δίνει τη δυνατότητα στους αγρότες που συμμετέχουν, να συμψηφίζουν την παραγόμενη ηλεκτρική ενέργεια με το σύνολο της κατανάλωσής τους, ανεξάρτητα από τον χώρο που αυτή παράγεται και καταναλώνεται.

Το πλαίσιο ίδρυσης και λειτουργίας των Ενεργειακών Κοινοτήτων  διαμορφώθηκε με τον Ν 4513/2018 και δίνει τη δυνατότητα σε  Δήμους και Περιφέρειες, Αγροτικούς Συνεταιρισμούς, Τοπικούς Οργανισμούς Εγγείων Βελτιώσεων (ΤΟΕΒ), σε επιχειρήσεις, αλλά και σε μεμονωμένους πολίτες και γεωργούς να συνεργαστούν για να φτιάξουν μία Ενεργειακή Κοινότητα και να εμπλακούν στην παραγωγή της ενέργειας που οι ίδιοι έχουν ανάγκη να καταναλώσουν, για τη μείωση του ενεργειακού κόστους.

Για την χρηματοδοτική στήριξη των επενδύσεων των Ενεργειακών Κοινοτήτων το Υπουργείο προχωρεί στην αναδιάταξη των πόρων του ΕΣΠΑ, προκειμένου να δοθούν τα απαραίτητα χρηματοδοτικά κίνητρα για την ανάπτυξή τους. Παράλληλα και συμπληρωματικά μπορεί να υπάρξει τραπεζική δανειοδότηση και βεβαίως ίδια κεφάλαια των συμμετεχόντων, ανάλογα με την ενέργεια που καταναλώνει στις αγροτικές του δραστηριότητες.

Μέλη μιας Ενεργειακής Κοινότητας μπορεί να είναι: α) Φυσικά πρόσωπα  β) νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου ή νομικά πρόσωπα ιδιωτικού δικαίου  γ) Δήμοι  και δ) Περιφέρειες.  Ο ελάχιστος αριθμός μελών μιας Ενεργειακής Κοινότητας είναι: α) Πέντε (5), αν τα μέλη είναι νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου ή νομικά πρόσωπα ιδιωτικού δικαίου ή φυσικά πρόσωπα, β) τρία (3), αν τα μέλη είναι νομικά πρόσωπα δημοσίου ή ιδιωτικού δικαίου ή φυσικά πρόσωπα, από τα οποία τα δύο (2) τουλάχιστον είναι Ο.Τ.Α (Δήμοι ή Περιφέρειες).

 Πεδίο δόξης λαμπρόν,  για τους Δήμους, τις Περιφέρειες, τους φορείς των αγροτών, για τις επιχειρήσεις, αλλά και για μεμονωμένους πολίτες, αγρότες κλπ που επιθυμούν να μειώσουν το ενεργειακό κόστος των αγαθών ή των υπηρεσιών που παράγουν, να αξιοποιήσουν το νέο εργαλείο των Ενεργειακών Κοινοτήτων  και του net metering,  για την αυτοπαραγωγή με παράλληλο συμψηφισμό της παραχθείσας ενέργειας από Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (ΑΠΕ) με την καταναλωθείσα ενέργεια σε κτίρια και υποδομές φωτισμού, ύδρευσης, άρδευσης κλπ.   

*ο Λουκάς Καράντζαλης είναι Οικονομολόγος Msc Βιώσιμης Ανάπτυξης και Περιβαλλοντικής διακυβέρνησης,  με  εξειδίκευση σε θέματα Τοπικής Ανάπτυξης, Αυτοδιοίκησης και Επιχειρηματικότητας, Περιφερειακός Σύμβουλος Στερεάς Ελλάδας 2011-2014, Νομαρχιακός Σύμβουλος Βοιωτίας 2007-2010 και Δημοτικός Σύμβουλος Δήμου Κορωνείας 1999-2006