Ολοκληρωμένα, βιώσιμα, λειτουργικά

       

                                                                                               *του Λουκά Αν Καράντζαλη

Πριν από λίγες μέρες προκηρύχτηκε από την Περιφέρεια Στερεάς Ελλάδας  η υποβολή ολοκληρωμένων προγραμμάτων  ανάπτυξης  στα πλαίσια  της εφαρμογής  Στρατηγικών Βιώσιμης Αστικής Ανάπτυξης (ΣΒΑΑ)  α)στο αστικό κέντρο του Δήμου Χαλκιδέων, β)στο αστικό κέντρο του Δήμου Λαμίας,  και γ) στην ενιαία Δια-δημοτική Αστική Λειτουργική Περιοχή που συγκροτείται από τα Αστικά Κέντρα των Δήμων Λεβαδέων, Θηβαίων και Αλιάρτου - Θεσπιέων.

Ζητείται με την προκήρυξη αυτή, ο σχεδιασμός  τριών  μεγάλων ολοκληρωμένων προγραμμάτων  ανάπτυξης αστικών περιοχών της Περιφέρειας , με πληθυσμό άνω των 70.000 κατοίκων, με κοινά χαρακτηριστικά ανάπτυξης  ή κοινά προβλήματα που πρέπει να αντιμετωπιστούν .  Για την Βοιωτία, για να καλυφθεί το ελάχιστο πληθυσμιακό κριτήριο των 70.000 κατοίκων, δημιουργήθηκε η ενιαία Δια-δημοτική Αστική Λειτουργική Περιοχή που συγκροτείται από τα Αστικά Κέντρα των Δήμων Λεβαδέων, Θηβαίων και Αλιάρτου – Θεσπιέων, για την οποία θα πρέπει να σχεδιαστεί και να υποβληθεί κοινή πρόταση αστικής ανάπτυξης και για τους τρείς Δήμους.

Οι Δημοτικές Αρχές των παραπάνω Δήμων, πρέπει να σχεδιάσουν και να υποβάλλουν ολοκληρωμένα προγράμματα,  που θα δίνουν απαντήσεις  και θα αντιμετωπίζουν με τον καλύτερο δυνατό τρόπο, αναλογικά των διαθέσιμων πόρων, τα κυριότερα προβλήματα και προκλήσεις της περιοχής (ανεργία, χαμηλά εισοδήματα, ελλείψεις σε υποδομές και υπηρεσίες, περιβαλλοντική υποβάθμιση, κλείσιμο επιχειρήσεων, κλπ.).

Οι δράσεις που θα προταχθούν για ένταξη σε αυτά τα προγράμματα, πρέπει να  εντάσσονται στην υλοποίηση ενός οράματος  και συγκεκριμένων στρατηγικών και να χαρακτηρίζονται από συγκεκριμένα ποιοτικά  χαρακτηριστικά, όπως:

1)      Σαφή περιγραφή του φυσικού αντικειμένου της κάθε δράσης , ως προς τα βασικά τεχνικά, λειτουργικά ή άλλα χαρακτηριστικά της . Να υπάρχουν δηλαδή επαρκείς τεχνικές μελέτες που να προσδιορίζουν πλήρως κάθε ενέργεια

2)      Σαφήνεια στην αποτύπωση του τι αναμένουμε να παραδοθεί στην τοπική κοινωνία, με την υλοποίηση της κάθε δράσης και πως αυτή θα συμβάλλει στην τοπική ανάπτυξη

3)      Βιωσιμότητα και σαφή λειτουργικότητα της κάθε δράσης μετά την ολοκλήρωσή της. Πολλές φορές ο μη σαφής προσδιορισμός  του τρόπου λειτουργίας  μιας δράσης μετά την ολοκλήρωσή της, οδηγεί στον μαρασμό αυτής της δράσης   και την απαξίωσή της

4)      Συνέργεια και συμπληρωματικότητα της κάθε δράσης με άλλες δράσεις,  που έχουν υλοποιηθεί από άλλα προγράμματα τα προηγούμενα χρόνια ή θα υλοποιηθούν από άλλα προγράμματα την αμέσως επόμενη περίοδο, ώστε όλες μαζί οι επενδύσεις του προγράμματος να συν-λειτουργήσουν στην αντιμετώπιση των προβλημάτων που επιδιώκει ο σχεδιασμός του ολοκληρωμένου αυτού προγράμματος.

Οι προτάσεις  που θα υποβληθούν  στα πλαίσια του προγράμματος  Στρατηγικές   Βιώσιμης Αστικής Ανάπτυξης  θα πρέπει  να λαμβάνουν υπόψιν και να δρούν συνδυαστικά με την Πολιτιστική/Τουριστική/Περιβαλλοντική Διαδρομή Στερεάς Ελλάδας,  για την ολοκληρωμένη ανάδειξη και δικτύωση σημαντικών αρχαιολογικών χώρων και τη διαμόρφωση ενός διακριτού και επώνυμου τουριστικού προϊόντος, η οποία παράλληλα σχεδιάζεται από την Περιφέρεια Στερεάς Ελλάδας, όπως επίσης και τις άλλες χρηματοδοτικές πηγές , από Τοπικούς, Περιφερειακούς, Εθνικούς και Ευρωπαικούς  πόρους.

Το κυριότερο όμως όλων, είναι η διασφάλιση της αποτελεσματικής λειτουργίας όλων των υποδομών που θα χρηματοδοτηθούν ή χρηματοδοτήθηκαν τα προηγούμενα χρόνια  και εκεί χωλαίνουμε σημαντικά ως χώρα , σε όλα τα επίπεδα διοίκησης και αυτοδιοίκησης ,  με αποτέλεσμα να μην παράγονται τα επιθυμητά αποτελέσματα για την βιώσιμη  οικονομική, περιβαλλοντική και κοινωνική  ανάπτυξη. 

Τέλος δεν θα πρέπει να διαφεύγει της προσοχής όλων, ότι οι ολοκληρωμένοι σχεδιασμοί, όπως της Βιώσιμης Αστικής Ανάπτυξης,  απαιτούν εκτεταμένες διαδικασίες διαβούλευσης  και δημοσιότητας , οι οποίες θα υποκινήσουν και θα ενθαρρύνουν τους φορείς των τοπικών κοινωνιών για την ενεργή συμμετοχή τους , τόσο στην αποτύπωση των πραγματικών τοπικών αναγκών , όσο και στην υποβολή καινοτόμων προτάσεων αναγέννησης και επανεκκίνησης  των τοπικών οικονομιών. 

 Ως παράδειγμα ιδιαίτερα επιτυχημένου συμμετοχικού σχεδιασμού «από τα κάτω προς τα πάνω» και την ενεργό συμμετοχή της κοινωνίας και των φορέων της, θα φέρω τις Πανελικώνιες Συνδιασκέψεις για την Προστασία και Ανάπτυξη του Ελικώνα της περιόδου 1987-1996, στις οποίες είχα την τύχη να συμμετέχω ενεργά και έχω ίδια άποψη. Επί μια δεκαετία,  έλαβε χώρα μια πρωτόγνωρη συμμετοχική διαδικασία,  από πλατεία σε πλατεία και από χωριό σε χωριό, σε όλα τα χωριά του Ελικώνα, με την συμμετοχή όλων των τοπικών κοινωνικών και πολιτιστικών φορέων και ως καρπός αυτής, σχεδιάστηκε το Ολοκληρωμένο πρόγραμμα Προστασίας και Ανάπτυξης του  ορεινού όγκου, το οποίο χρηματοδοτήθηκε με επιτυχία τα επόμενα χρόνια, από τα προγράμματα LEADER και όχι μόνο.

*ο Λουκάς Καράντζαλης είναι Οικονομολόγος Msc Βιώσιμης Ανάπτυξης και Περιβαλλοντικής διακυβέρνησης,  με  εξειδίκευση σε θέματα Τοπικής Ανάπτυξης, Αυτοδιοίκησης και Επιχειρηματικότητας, Περιφερειακός Σύμβουλος Στερεάς Ελλάδας 2011-2014, Νομαρχιακός Σύμβουλος Βοιωτίας 2007-2010 και Δημοτικός Σύμβουλος Δήμου Κορωνείας 1999-2006.