Μεταξύ Ορχομενού - Πύργου θα ξαναστηθεί το Τρόπαιο του Σύλλα - Εντός του 2017 η οριστική δημοσίευση των ευρημάτων από την κα Έλενα Κουντρούρη και την ομάδα της

Το 2004, στον Ορχομενό Βοιωτίας παραδόθηκε μεγάλο λίθινο θραύσμα γλυπτού, το οποίο αμέσως ταυτίστηκε με τμήμα τροπαίου (μνημείου που ιδρυόταν στον χώρο μιας μάχης από τον νικητή). Ηταν το τρόπαιο του Σύλλα, του Ρωμαίου ανθυπάτου που έναν χρόνο μετά κατέστρεψε και κατέσκαψε την Αθήνα.

Ο Λεύκιος Κορνήλιος Σύλλας (138-78 π.Χ.) ανέλαβε πόλεμο κατά του βασιλιά του Πόντου, Μιθριδάτη ΣΤ' του Ευπάτορος την άνοιξη του 87 π.Χ. και στο πλαίσιο αυτού του πολέμου, εκστράτευσε εναντίον της Ελλάδας. Για τα μέτρα των αρχαίων, και οι δύο πλευρές είχαν επιδείξει ανίερες συμπεριφορές: Οι δυνάμεις του Μιθριδάτη είχαν λεηλατήσει το ιερό νησί της Δήλου για χρήματα. Ο δε Σύλλας απέσπασε τα πολυτιμότερα των αναθημάτων από την Επίδαυρο και την Ολυμπία, όπως και από αθηναϊκούς ναούς.

Οι μάχες της Χαιρώνειας και του Ορχομενού που ακολούθησαν σήμαναν την οριστική και συντριπτική υπεροχή του ρωμαϊκού στρατού και απέδειξαν τις στρατιωτικές ικανότητες του Σύλλα, ο οποίος κατόπιν επέστρεψε στη Ρώμη και ανακηρύχτηκε ισόβιος δικτάτορας.

Οπως ανέφερε στο Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο η διευθύντρια Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων Ελενα Κουντούρη, το τμήμα είχε έρθει στο φως κατά τη διάρκεια αγροτικών εργασιών και η αρχαιολογική διερεύνηση του αγρού απέδωσε σχεδόν το σύνολο των αρχιτεκτονικών μελών. Η επιγραφή που αποκαλύφθηκε κατά τον καθαρισμό των μελών επιβεβαίωσε την ασφαλή ταύτιση. Το συνολικό ύψος του μνημείου μαζί με το τρόπαιο εκτιμήθηκε ότι ξεπερνούσε τα 6 μέτρα.

Οπως φαίνεται, το μνημείο απέληγε σε τμήμα με σχήμα οβελίσκου και έφερε κυκλικές ασπίδες ηττημένων εχθρών και ξόανο επάνω στο οποίο αναρτάται πολεμική εξάρτυση.

Η κ. Κουντούρη, που διενήργησε την ανασκαφή, έχει συγκροτήσει ομάδα δημοσίευσης, στην οποία μετέχουν επίσης οι Νίκος Πετρόχειλος, αρχαιολόγος στην ΕΦΑ Φωκίδας, Σοφία Ζουμπάκη, ερευνήτρια στο Εθνικό Ιδρυμα Ερευνών και οι δύο αρχιτέκτονες που έκαναν τη μελέτη αναστήλωσης, Θέμης Μπιλής και Μαρία Μαγνήσαλη. Η πρώτη παρουσίαση του μνημείου έγινε σε συνέδριο για τη ρωμαϊκή Ελλάδα το φθινόπωρο του 2015, ενώ η οριστική δημοσίευση αναμένεται εντός του 2017.

Σπάνιο
Το λίθινο τρόπαιο είναι μνημείο με μεγάλη ιστορική και αρχαιολογική αξία. Τα δεδομένα του μνημείου και του περιβάλλοντος χώρου που διαμόρφωσαν και την πρόταση είναι τα εξής: Το σύνολο των λίθων που έχουν αποκαλυφθεί, είτε σε ακέραια είτε σε θραυσματική μορφή, είναι ικανοποιητικό και το ποσοστό διατήρησης του μνημείου είναι μεγάλο.

Το μνημείο είναι σπάνιο και αποτελεί εξαιρετική μαρτυρία ιστορικού γεγονότος. Η θέση του σηματοδοτεί το πεδίο της μάχης των στρατευμάτων στο τοπίο της Κωπαΐδας.Λόγω της μακροχρόνιας επίχωσης της ευρύτερης περιοχής η σημερινή στάθμη του εδάφους βρίσκεται τουλάχιστον 1μ. ψηλότερα από τη στάθμη του στη θέση που εδραζόταν το μνημείο κατά την αρχαιότητα με αποτέλεσμα το θεμέλιο να βρίσκεται, κατά τη διάρκεια του χειμώνα, κάτω από τη στάθμη του υδροφόρου ορίζοντα.

Σχέδιο όπου απεικονίζεται η μορφή του μνημείου, στην οποία διακρίνονται οι κυκλικές ασπίδες (στη μέση) και το ξόανο με την πολεμική εξάρτυση (στην κορυφή)

Ετσι, η νέα θεμελίωση θα γίνει σε υψηλότερη στάθμη. Η προτεινόμενη αναστηλωτική δράση στην περιοχή θα ενταχθεί ιδανικά στο δίκτυο των αναστηλωτικών δράσεων των αρχαίων μνημείων του Ορχομενού (αρχαιολογικό πάρκο Ορχομενού).

Η δυνατότητα προσέλκυσης μεγάλου αριθμού επισκεπτών είναι εφικτή. Επίσης, έργα θα γίνουν στον περιβάλλοντα χώρο. Η ΕΦΑ Βοιωτίας συμφωνεί με τη μελέτη κρίνοντας ότι αντιμετωπίζει επιτυχώς όλα τα θέματα (αρχαιολογική τεκμηρίωση, στατική επάρκεια, δομική αποκατάσταση, διαμόρφωση περιβάλλοντος χώρου) που άπτονται της αποκατάστασης και ανάδειξης του σημαντικού αυτού μνημείου. Επίσης, θεωρεί ότι το έργο της αποκατάστασης/αναστήλωσης του Τροπαίου κατά χώραν και της ανάδειξης του περιβάλλοντος χώρου είναι δυνατόν να αποτελέσει έναν ακόμη πόλο ενδιαφέροντος των μελετητών και επισκεπτών της περιοχής.

Αγγελική Κώττη

Αγγελική Κώττη