Η λατρεία του Αγίου Γεωργίου στην Αράχωβα χάνεται στα βάθη του χρόνου

Η λατρεία του Αγίου Γεωργίου στην Αράχωβα, χάνεται στα βάθη του χρόνου και συνδέεται με τους θρύλους τις παραδόσεις τα τραγούδια και την ιστορία της.

 

Λαμπρή η εκκλησία του Αγίου στην κορυφή της Αράχωβας, εντυπωσίαζε 
πάντα τους ξένους. Γραπτές μαρτυρίες βεβαιώνουν πως υπήρχε ήδη στα 1676. Όμως είναι άγνωστο, πόσα χρόνια πριν, υπήρχε στον ίδιο χώρο.
Σε τούτη την πανέμορφη εκκλησία και στο γύρω χώρο γιορτάζουν οι Αραχωβίτες το πανηγυράκι, την τριήμερη γιορτή προς τιμήν του Αγίου Γεωργίου. Μία από τις 50 καλύτερες εκδηλώσεις χαρακτηρίζεται από τα διεθνή ΜΜΕ.
Ζωντανή η πίστη των Αραχωβιτών στον Αφέντη Άι Γιώργη, όπως τον αποκαλούν, εκφράζεται στο πανηγυράκι αυθόρμητα. Στη γιορτή αυτή έχουν ενσωματωθεί και διατηρούνται αμετάβλητα μέχρι σήμερα, παλαιότατα έθιμα των ελληνικών πανηγυριών με αρχαιότατες καταβολές. Πουθενά ίσως στην Ελλάδα δεν έχει διασωθεί τόσο αυθεντική, η εικόνα του ελληνικού Πανηγυριού, όπως γιορταζόταν στο Βυζάντιο και στα χρόνια της Τουρκοκρατίας.
Η λιτάνευση της Iερής Εικόνας του Αγίου Γεωργίου την παραμονή της εορτής με βυζαντινή μεγαλοπρέπεια και απαράβατη τάξη, ο χορός των γερόντων, τα αγωνιστικά έθιμα (ο ανηφορικός δρόμος γερόντων, ανδρών και νέων, η λιθοβολία, η σφαιροβολία, η διελκυστίνδα, η πάλη) το δρώμενο στη βρύση τ’ Αι Γιώργη, το έθιμο της προσφοράς αρνιών από τους κτηνοτρόφους που είναι τα έπαθλα των νικητών, το κοινό τραπέζι στην αυλή της εκκλησίας, το ρουμελιώτικο γλέντι και τέλος ο τελετουργικός χορός της λήξης του πανηγυριού την τρίτη μέρα, είναι έθιμα που συντηρήθηκαν αναλλοίωτα στο χρόνο.
Ίσως σε δύσκολους καιρούς και σε πολέμους, να επηρεάστηκε η λαμπρότητα του πανηγυριού, ωστόσο ποτέ δεν έπαψε να γιορτάζεται. Οι περιγραφές των πανηγυριώτικων εθίμων, όπως διασώθηκαν σε γραπτές μαρτυρίες από τα 1835 και εξής, από περιηγητές που ήρθαν στην Αράχωβα, επιβεβαιώνουν πόσο αυθεντικό έχει μείνει το πανηγυράκι μέχρι σήμερα. Ο επισκέπτης- προσκυνητής ζει πρωτόγνωρες και ανεξίτηλες καταστάσεις καθώς διαπιστώνει στην ομόψυχη συμμετοχή, το βιωματικό χαρακτήρα της γιορτής που δεν αλλοιώθηκε από την αλματώδη ανάπτυξη του τόπου.
Η ευσέβεια των Αραχωβιτών προς τον πολιούχο Άγιο της Αράχωβας σφυρηλατήθηκε μέσα στις ιστορικές δοκιμασίες του τόπου.
Πολλές παραδόσεις αναφέρονται στη σωτηριώδη επέμβαση του Αγίου στα χρόνια της Τουρκοκρατίας και στην επανάσταση. Στο ξεκίνημα του Αγώνα οι Αραχωβίτες ύψωσαν τη δική τους σημαία κεντημένη με τον προστάτη τους Άγιο Γεώργιο. Ήταν αυτή η πρώτη σημαία της επαναστατημένης Ρούμελης, το λάβαρο της Επανάστασης, που παραδόθηκε στον Αθανάσιο Διάκο. Δυστυχώς δε διασώζεται σήμερα.
Προ πάντων όμως το πανηγυράκι προσέλαβε και εθνικό χαρακτήρα μετά τη μάχη της Αράχωβας το Νοέμβριο του 1826. Ακλόνητη είναι η πίστη των Αραχωβιτών ότι ο Τροπαιφόρος Γεώργιος οδήγησε τους Έλληνες αγωνιστές και τον αρχηγό τους Γεώργιο Καραϊσκάκη στην περίλαμπρη νίκη κατά των Τουρκαλβανών του Μουστάμπεη. Η νίκη αυτή πέρασε στην ιστορία ως η «Ανάσταση της Επανάστασης». Με το γνώριμό τους παλιό ακριτικό τραγούδι του Άι Γιώργη, το «Πανηγυράκι», οι Αραχωβίτες συνέδεσαν και ερμήνευσαν συμβολικά τα δυνατά βιώματα του Αγώνα. Ο δράκος του τραγουδιού έγινε ο Τούρκος που στερούσε τη λευτεριά των Ελλήνων.
Το πανηγυράκι αποδείχνει ότι εδώ στην Αράχωβα η παράδοση δεν είναι ξεκομμένη από την πραγματικότητα, αλλά είναι έκφραση ψυχική και βίωμα του Αραχωβίτη κάθε ηλικίας.

Η σειρά αφιερωμάτων μας στο τριήμερο και ξακουστό πανηγυράκι μας, αρχίζει απ' το πρόγραμμα το οποίο διαμορφώνεται ως εξής:

Τετάρτη 22 Απριλίου 2015
18.00 Έναρξη του Πανηγυριού, Κανονιοβολισμοί, Κωδωνοκρουσίες
18.45 Χορός γερόντων στο προαύλιο του Ιστορικού Ναού
19.00 Εσπερινός χοροστατούντος του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου κ.κ. Γεωργίου και των συν αυτώ Μητροπολίτου Καρδίτσης και Μητροπολίτου Χαλκίδας.
20.15 Περιφορά της εικόνας του Αγίου Γεωργίου, που θα συνοδεύεται από Αραχωβίτες και Αραχωβίτισσες με τοπικές ενδυμασίες
22.15 Χοροί στην πλατεία Παπαϊωάννου

Πέμπτη 23 Απριλίου 2015
07.00 Εωθινό, Κανονιοβολισμοί, Κωδωνοκρουσίες
07.05 Όρθρος, Θεία Λειτουργία
11.00 Αγωνιστικά έθιμα : Aνηφορικός δρόμος νέων, ανδρών και γερόντων στο πεδίο της μάχης του Καραϊσκάκη
11.30 Το δρώμενο στη βρύση του Αγίου Γεωργίου
11.45 Τοπικοί χοροί στο προαύλιο του ιστορικού Ιερού Ναού Αγίου Γεωργίου με Αραχωβίτικες ενδυμασίες
19.30 Τερματισμός δρόμου 5000μ. Παραδοσιακοί χοροί στην πλατεία Λάκκας από το χορευτικό συγκρότημα του Λαογραφικού Ομίλου Αράχωβας

Παρασκευή 24 Απριλίου 2015
07.30 Εωθινό, Κανονιοβολισμοί, Κωδωνοκρουσίες
07.35 Όρθρος. Θεία Λειτουργία
11.00 Αγωνιστικά έθιμα: Άλμα απλούν χωρίς φόρα, άλμα απλούν, τριπλούν, σήκωμα πέτρας με τοπική ενδυμασία, άλμα εις ύψος (στο προαύλιο του Ι. Ναού)
18.00 Εσπερινός και Παράκληση Αγίου
21.00 Παραδοσιακή ορχήστρα δημοτικής μουσικής (πλατεία Παπαϊωάννου)
Σάββατο 25 Απριλίου 2015
07.30 Εωθινό, Κανονιοβολισμοί, Κωδωνοκρουσίες
07.35 Όρθρος, Θεία Λειτουργία
10.30 Επιμνημόσυνη δέηση στο μνημείο του Γ. Καραϊσκάκη
10.45 Αγωνιστικά έθιμα: σφαιροβολία, λιθοβολία με τοπική ενδυμασία, πάλη, διελκυστίνδα, (στο προαύλιο του Ι. Ναού)
15.00 Κοινό τραπέζι – Αραχωβίτικο γλέντι στο προαύλιο του Ιερού Ναού με τοπικές ενδυμασίες. Μετέχουν Αραχωβίτες καθώς και επισκέπτες.
17.30 Τέλος γλεντιού – «Χάλασμα» του Πανηγυριού. Εθνικοί χοροί στο προαύλιο του Ιερού Ναού και στην κεντρική πλατεία της πόλης (πλατεία Παπαϊωάννου).

Πηγή Δημοτική Ενότητα Αράχωβας