“Συνδικαλισμός στην Εκπαίδευση, μια άλλη προσέγγιση”

Άρθρο του Σπύρου Βαζούρα*

Η φετινή εκπαιδευτική χρονιά που βρίσκεται στο τέλος της, αποτελεί κομβικό σημείο για το συνδικαλιστικό κίνημα, ιδιαίτερα των καθηγητών (ΟΛΜΕ), στη Δημόσια Εκπαίδευση.

Η εκπαιδευτική πολιτική που εφαρμόζεται σήμερα, υλοποιώντας την εξέλιξη των μνημονιακών «δεσμεύσεων» της Κυβέρνησης, αναπτύσσεται σε δύο παράλληλα επίπεδα, αφού ήδη -από την αρχική φάση του μνημονίου- έχει σταθεροποιήσει την οικονομική ανέχεια των εκπαιδευτικών (έχει τη σημασία του αυτό).

Στο πρώτο επίπεδο αναδεικνύεται, ξεκάθαρα, η πολιτική υποβάθμισης ενός δημόσιου αγαθού, όπως η Παιδεία, σε μια Αποικία Χρέους (δυσλειτουργία υποστηρικτικών δομών, υποχρηματοδότηση, περιοριστική καταγραφή εκπαιδευτικών αναγκών, δραστική μείωση προσωπικού). Το δεύτερο επίπεδο εστιάζεται στην ελαστικοποίηση των εργασιακών σχέσεων και την αποδόμηση της εργασιακής ασφάλειας των εκπαιδευτικών (υπηρεσιακές μεταβολές, αξιολόγηση, νέο πειθαρχικό δίκαιο Δ/Υ).

Την ίδια περίοδο η κυβέρνηση με μια επιθετική «επικοινωνιακού τύπου» πολιτική,  «εντός των τειχών» της εκπαιδευτικής κοινότητας, προσπαθεί να δημιουργήσει σοβαρά αναχώματα στην γενικευμένη δυσαρέσκεια. Ενδεικτικές περιπτώσεις αποτελούν, οι «αναγκαστικές» μετατάξεις 3.500 εκπαιδευτικών ειδικοτήτων από τη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση στην Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση που μετατρέπονται σε προνομιακές μετακινήσεις στον τόπο συμφερόντων των εκπαιδευτικών, καθώς και η έναρξη επανατοποθέτησης -μετά από μια επαίσχυντη ομηρία ενός έτους- της πλειονότητας των 2.500  εκπαιδευτικών της Τεχνικής Εκπαίδευσης που έχουν τεθεί σε διαθεσιμότητα.

Από την άλλη πλευρά, το συνδικαλιστικό κίνημα των εκπαιδευτικών –μάλλον αμήχανο- καλείται να απαντήσει στη νέα πραγματικότητα. Από το περσινό 16^ο Συνέδριο της ΟΛΜΕ οι συσχετισμοί έχουν διαμορφώσει μια νέα πλειοψηφία της συνδικαλιστικής Αριστεράς (ΣΥΡΙΖΑ–ΑΝΤΑΡΣΥΑ).

Οι «αριστερόστροφες» παρατάξεις καταφέρνουν (διότι περί κατορθώματος πρόκειται!!) να απεμπολήσουν τις πιο ευνοϊκές συνθήκες συνδικαλιστικής παρέμβασης στο χώρο της Δημόσιας Εκπαίδευσης με  όρους κινήματος (μαζική συμμετοχή σε συνελεύσεις, ριζοσπαστικοποίηση, ενότητα στη βάση) της τελευταίας τουλάχιστον 20ετίας.

Η μια προσπαθώντας να εντάξει κάθε δράση του κινήματος στη πολιτική στρατηγική και σκοπιμότητα του κομματικού της φορέα. Η άλλη εγκλωβισμένη σε έναν ιδιότυπο ιδεολογικό αυτισμό, αφού ο πιθηκισμός αναλύσεων και ορολογίας  περασμένων δεκαετιών  δεν αποτελεί, σήμερα, ούτε αξιόπιστη ούτε ελκυστική πρόταση. Από κοινού αδυνατούν να κερδίσουν σε αξιοπιστία και μετατρέπονται σε φορείς «συστημικής» συνδικαλιστικής ανευθυνότητας.   

Ενδεικτικό αλλά κραυγαλέο παράδειγμα αποτελεί η πολιτική απεργία «διαρκείας» στην οποία εισέρχεται τον περασμένο Σεπτέμβρη  ο κλάδος των καθηγητών (ΟΛΜΕ), χωρίς σχέδιο, χωρίς στόχους διεκδίκησης – διαπραγμάτευσης, χωρίς συμμαχίες.  Το μέσο γίνεται αυτοσκοπός. Η εντυπωσιακή απεργιακή συμμετοχή (90%) των τριών πρώτων ημερών καταρρέει τις επόμενες μέρες σε μονοψήφια ποσοστά, μαζί με την σοβαρότητα και την αξιοπιστία του εγχειρήματος. “Φίλος μεν Πλάτων, φιλτάτη δ’ αλήθεια”!!

Επίσης, πριν λίγες μέρες στο χώρο της Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης (83^η Γενική Συνέλευση ΔΟΕ) οι ίδιες δυνάμεις της συνδικαλιστικής ανευθυνότητας αρνήθηκαν την ψήφιση ενός νέου διεκδικητικού πλαισίου για τα θέματα της Ειδικής Αγωγής, καθώς οι θέσεις του κλάδου δεν έχουν επικαιροποιηθεί επί δεκαετία με συνέπεια να είναι εκτός της τρέχουσας πραγματικότητας  και να μην καλύπτουν τα σημερινά προβλήματα. Απαίτησαν μόνο να συμπεριληφθεί στο διεκδικητικό πλαίσιο, η κατάργηση όλων των νόμων της ειδικής αγωγής χωρίς να έχουν απάντηση στο αν καταργηθούν όλοι οι νόμοι, τι θα ισχύει τελικά!!

Είναι φανερό ότι ο «μηδενιστικός συνδικαλισμός» αδυνατεί να ανταποκριθεί στις σύγχρονες απαιτήσεις και τα πραγματικά προβλήματα των εκπαιδευτικών. Αδυνατεί όχι μόνο να συνδιαμορφώσει αλλά και να παρακολουθήσει τις νέες συνθήκες. Αδυνατεί να σχεδιάσει και να προτείνει λύσεις. Καμιά σοβαρή διανοητική προσπάθεια για την παραγωγή νέων εργαλείων, ιδεών, συνθέσεων. Η ξηρασία στο επίπεδο των προτάσεων τείνει να γενικευτεί στο συνδικαλιστικό χώρο των εκπαιδευτικών (με κάποιες σοβαρές εξαιρέσεις στη ΔΟΕ).

Τα προβλήματα, όμως, απαιτούν μια άλλη προσέγγιση του συνδικαλισμού στην Εκπαίδευση. Δεν μπορούν να περιμένουν μονοσήμαντα την όποια επίλυσή τους από μια αναζητούμενη εκλογική νίκη του ΣΥΡΙΖΑ και κυβερνητική αλλαγή (αν και πότε πραγματοποιηθεί) ούτε το εκπαιδευτικό κίνημα μπορεί αφελώς να αναιρεί την αυτονομία του και να δρομολογείται ή να συντονίζεται με κομματικούς εκλογικούς σχεδιασμούς.

Δεν μπορεί όμως, μάλλον να περιμένει κανείς, διαφορετικές και πιο σοβαρές προσεγγίσεις από τους ίδιους ιδεολογικοπολιτικούς μηχανισμούς που ισχυρίζονται στην κεντρική πολιτική σκηνή - με περισσή αφέλεια ή ανεπάρκεια- ότι το κυρίαρχο εθνομηδενιστικό τους πρόταγμα μπορεί να αποτελεί βάση «αντισυστημικής» πολιτικής !!

*Εκπαιδευτικός Π.Ε., πρώην Αιρετός ΠΥΣΔΕ και Πρόεδρος ΕΛΜΕ Ν. Βοιωτίας