Κείμενα Εκπαιδευτικής Αυτογνωσίας : Το Δικαίωμα στην εργασία και η υποχρέωση στην επιμόρφωση

Του Γιάννη Τσούρα*

Το ΥΠΔΒΜΘ με την 97911 / Γ1 / 31 Αυγούστου 2011 Υπουργική απόφαση, όρισε τα 21 Νηπιαγωγεία, 99 Δημοτικά και 68 Γυμνάσια, που θα συμμετέχουν στην Πιλοτική Εφαρμογή του Νέου Προγράμματος Σπουδών. Στη Δ. Δ. Ε. Νομού Βοιωτίας ορίστηκε το 1^ο Γυμνάσιο Θηβών. Ο ορισμός του σχολείου έγινε κεντρικά από το ΥΠΔΒΜΘ, χωρίς να ερωτηθεί ούτε το σχολείο, ούτε η Διεύθυνση. Αυτό όμως δεν αλλάζει την ουσία του πιλοτικού προγράμματος, αφού είτε εθελοντικά (και απουσιάζοντος του εθελοντισμού με ορισμό) είτε με κλήρωση θα συμμετείχε ένα Γυμνάσιο της Δ. Δ. Ε. Νομού Βοιωτίας, σύμφωνα με την πολιτική βούληση του ΥΠΔΒΜΘ. Συνεπώς ό,τι αναφέρεται στο 1^ο Γυμνάσιο Θηβών, αφορά και στα άλλα Γυμνάσια της Δ. Δ. Ε. Νομού Βοιωτίας, που θεωρητικά θα μπορούσαν να συμμετέχουν στο πιλοτικό πρόγραμμα.

Ο ορισμός εξάλλου ενός σχολείου ως πιλοτικού δεν είναι ποινή, αλλά πολύ τιμητική επιλογή, με την προϋπόθεση βέβαια ότι η κοινωνία μας έχει αξίες, αφού ένα πιλοτικό σχολείο είναι πρωτοπόρο στην εφαρμογή νέων και καινοτόμων προγραμμάτων. Η επιτυχία ενός καινούργιου προγράμματος προσθέτει φήμη στο σχολείο και αίγλη στο διδακτικό προσωπικό. Για την εφαρμογή όμως των νέων προγραμμάτων είναι αναγκαία και η επιμόρφωση του διδακτικού προσωπικού στις καινούργιες μεθόδους διδασκαλίας.

Ο βασικός νόμος 1566 / 1985 στο άρθρο 28, αναφέρει για ετήσιες, εισαγωγικές και περιοδικές επιμορφώσεις, οι οποίες πραγματοποιούνται κατά την διάρκεια του διδακτικού έτους σε περιφερειακή ή και πανελλαδική κλίμακα, όταν πρόκειται για αλλαγή σχολικών προγραμμάτων και για εισαγωγή νέων μαθημάτων, νέων διδακτικών μεθόδων και σχολικών βιβλίων.

Το δικαίωμα στην εργασία, που σήμερα με την ανεργία αμφισβητείται έμπρακτα, έχει και υποχρεώσεις. Μια τέτοια υποχρέωση, έστω ηθική και δεοντολογική, είναι και η επιμόρφωση, ιδιαίτερα των εκπαιδευτικών. Η επιμόρφωση είναι η αδιάκοπη ανανέωση και η συνεχής επαφή με τις εξελίξεις στο χώρο της επιστήμης. Είναι το ξεδίψασμα του ανήσυχου πνεύματος. Ποιος σοβαρός οργανισμός δεν μπορεί να καλέσει τους εργαζόμενούς του να επιμορφωθούν στις νέες μεθόδους δουλειάς; Ποιος υγιής οργανισμός αφήνει στην «τύχη» την εκπαίδευση του προσωπικού του;

Αν ανατρέξουμε στα κείμενα και συγκεκριμένα στο 1^ο εκπαιδευτικό συνέδριο καθηγητών μέσης εκπαίδευσης (Αθήνα 1981), που οργάνωσε η ΟΛΜΕ και του οποίου εκδόθηκαν τα πρακτικά, θα διαβάσουμε: «Επιμόρφωση του συνόλου των καθηγητών (σελ. 204), η επιμόρφωση είναι ανάγκη του συνόλου των καθηγητών, και μάλιστα περισσότερο από μια φορά στη διάρκεια της διδακτικής σταδιοδρομίας (σελ. 205), κάθε φορά που θα σημειώνεται στην εκπαίδευση ουσιαστική αλλαγή – προσθήκη μαθήματος, μεταβολή σε μεθόδους διδασκαλίας ή βασική διαφοροποίηση στη δομή του αναλυτικού προγράμματος – πρέπει να πραγματοποιείται ειδική επιμόρφωση λίγων ημερών – 5 έως 15 ( σελ. 207 ), η επιμόρφωση δεν πρέπει να έχει προαιρετικό χαρακτήρα. Γιατί δεν είναι υπόθεση του καθενός, αλλά είναι υπόθεση της πολιτείας, της παιδείας και του λαού. ( σελ. 211 – Σύμβουλος Δ. Ν. Σακκάς)». Νομίζουμε δηλαδή ότι και το δευτεροβάθμιο συνδικαλιστικό όργανο, σε στιγμές νηφάλιες, έχει επισημάνει αυτό που σήμερα η υπηρεσία ζητάει από τους καθηγητές /- τριες του 1^ου Γυμνασίου Θηβών. Όσα γράφονται στις λίγες αυτές γραμμές, αφορούν στην επιμόρφωση της Παρασκευής 2 Μαρτίου 2012, με απαλλαγή από τα διδακτικά καθήκοντα. Η επιμόρφωση του Σαββάτου 3 Μαρτίου 2012 και γενικώς κάθε Σαββάτου, έχει και άλλες παραμέτρους, και δεν μας απασχολεί προς το παρόν.

Επομένως νομικά, ηθικά, δεοντολογικά, αλλά και συνδικαλιστικά, από το δικαίωμα στην εργασία απορρέει και η υποχρέωση της επιμόρφωσης. Μια υγιής κοινωνία στηρίζεται στο δίπολο «δικαιώματα και υποχρεώσεις» των μελών της. Αν κυριαρχήσουν μόνα τα «δικαιώματα», σύντομα θα διολισθήσουμε σε κοινωνία με συρρίκνωση των δικαιωμάτων, με υποτυπώδη δικαιώματα ή και οιονεί δικαιώματα.

Αν θέλουμε να κοιτάμε το φεγγάρι και όχι το δάκτυλο, οι πρώτες παράμετροι που πρέπει να μας απασχολήσουν είναι η δομή του νέου σχολείου, ακολούθως η επάρκεια της επιμόρφωσης και τέλος η συνάφεια των δύο. Οι συνάδελφοι του 1^ου Γυμνασίου Θηβών έχουν την πλήρη υποστήριξη της Δ. Δ. Ε. Νομού Βοιωτίας στην αντιμετώπιση των προβλημάτων. Να είναι σίγουροι ότι θέλουμε να είμαστε χρήσιμοι και όχι « ευχάριστοι », για να γίνουμε τελικά και ευχάριστοι.

Η οικονομική παράμετρος επίσης δεν είναι σωστό να προσδιορίζεται αποσπασματικά στα οδοιπορικά έξοδα ενώ το βασικό μας πρόβλημα είναι η βίαιη περικοπή των αποδοχών μας, χωρίς μείωση του κόστους ζωής, με δυσμενές αποτέλεσμα τα χρήματα να μην επαρκούν, ακόμα και για τις βασικές μας ανάγκες. Είναι επίσης γνωστό ότι τα οδοιπορικά πληρώνονται σε ύστερο χρόνο, ενώ η μισθοδοσία προκαταβάλλεται.

Ακολούθως, δεν χρειάζεται αγκύλωση και δογματισμός για τον τόπο της επιμόρφωσης, αλλά επίμονη αναζήτηση έγκυρης και ποιοτικής επιμόρφωσης. Ο τόπος άλλωστε μπορεί να αλλάζει, ανάλογα με τον αριθμό των επιμορφούμενων και των επιμορφωτών. Δεν νομίζουμε ότι είναι εμπόδιο αξεπέραστο τα οδοιπορικά έξοδα ή ότι λύθηκε το οικονομικό πρόβλημα, αν αντί για την πόλη της Λαμίας, γίνει η επιμόρφωση στη Χαλκίδα. Έπειτα από σχετικό ερώτημά μας στον ΟΣΕ, πληροφορηθήκαμε ότι από Θήβα και Λιβαδειά μέχρι το σταθμό στο Λιανοκλάδι (Λαμία) τα κόμιστρα είναι κάτω των 8 €. Εάν πάλι κάποιος /- α έχει οικονομική δυσπραγία, ας μας ενημερώσει και να είναι σίγουρος /- η προκαταβολικά ότι υπάρχει κατανόηση και συνεπώς λύση.

Η Δ. Δ. Ε. Νομού Βοιωτίας είναι υποχρεωμένη να εκδίδει εντολές μετακίνησης για όλους τους μετακινούμενους σε αποστολές. Δεν ανήκει στην διακριτική της ευχέρεια η παραπάνω υποχρέωση. Είναι συμβατικό της καθήκον. Συνεπώς, εξέδωσε υποχρεωτικά εντολές μετακίνησης για τους καθηγητές /- τριες που είχαν υποχρέωση να επιμορφωθούν, σύμφωνα με τη γραπτή οδηγία της Περιφερειακής Διεύθυνσης Α/θμιας & Β/θμιας Εκπαίδευσης Στερεάς Ελλάδας και του Π. Ε. Κ. Λαμίας. Άρα, όσοι είχαν εντολή μετακίνησης για επιμόρφωση, απλά και χωρίς ύστερες σκέψεις, εξαιρέθηκαν από το διδακτικό πρόγραμμα της ημέρας, διότι δε συνάδει ο καθηγητής / - τρια να έχει εντολή μετακίνησης στην Λαμία και ταυτόχρονα διδακτικά καθήκοντα στη Θήβα. Κανέναν δεν τιμά ένα σχολείο, σαν αυτό που αποκαλεί ο λαός μας, με την οινόφιλη μεταφορά του, ξέφραγο αμπέλι.

Αν, λοιπόν, συνάδελφοι του 1^ου Γυμνασίου Θηβών, «φοβηθήκατε», «τρομοκρατηθήκατε», «ζήσατε εφιαλτικό κλίμα», ρωτήστε καλύτερα τη συνείδησή σας και μην αιτιάσθε θεσμούς και πρόσωπα που επανδρώνουν τους θεσμούς. Μέλημά μας είναι η υπηρεσία της εκπαιδευτικής κοινότητας, αλλά και η υπηρεσία της κοινωνίας και της παιδείας των παιδιών της. Αν μια κοινωνία χαρακτηρίζεται όχι από τις απαντήσεις, αλλά από τα ερωτήματα που θέτει στον εαυτό της, διακινδυνεύουμε ένα ερώτημα : Καθηγητές / - τριες κλεισμένοι μέσα στο συντεχνιακό μας εαυτό, πείθουμε τελικά την κοινωνία;

Οφείλουμε να φανταζόμαστε το σχολείο σαν ένα μικρό Πανεπιστήμιο και παράλληλα πολιτιστικό κέντρο που διαχέει τον πολιτισμό του στην κοινωνία, και τη διοίκηση σαν ανθρώπινη κυψέλη και έτσι να λειτουργούμε.

Συνάδελφοι καθηγητές και καθηγήτριες του 1^ου Γυμνασίου Θηβών, ως πρωτεργάτες, σηκώστε το μερίδιο της ευθύνης του μέλλοντος που σας αναλογεί, γιατί κάθε δικαίωμα, ακόμη και απαράγραπτο, όπως είναι η εργασία, εδράζεται πάνω σε ένα πλέγμα καθηκόντων και υποχρεώσεων, που οφείλουμε τουλάχιστον να εκπληρώνουμε, αν όχι να τιμούμε.

Λιβαδειά 20 Μαρτίου 2012

* Ο κ. Γιάννης Σ. Τσούρας είναι Διευθυντής Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης Νομού Βοιωτίας.