Καρκίνος: Η πρώιμη, έγκαιρη διάγνωση σώζει!

Των Ιωάννη Π. Μπράμη και Ελένης Καραφωκά*

Επικρατεί η άποψη ότι, ο καρκίνος είναι πρόβλημα της εποχής μας και ότι στις προηγούμενες γενιές οι άνθρωποι πέθαιναν μόνο από βαθιά γεράματα. Λάθος! Ο καρκίνος συντροφεύει την ανθρώπινη ύπαρξη από την εποχή που εμφανίστηκε στον πλανήτη, όπως εξάλλου και κάθε μορφή ζωής, με την προϋπόθεση ότι θα ζήσει ικανό χρονικό διάστημα, όσο χρειάζεται για να προλάβει να αναπτυχθεί ο καρκίνος. Εστίες καρκίνου βρέθηκα ακόμα και σε μούμιες.

Η διαφορά του τότε με το τώρα, είναι ότι εμείς έχουμε προσθέσει άπειρους επιβαρυντικούς παράγοντες στο περιβάλλον μας και στον τρόπο που ζούμε, ενώ ταυτόχρονα καταφέραμε να παρατείνουμε σχεδόν στο διπλάσιο τον μέσο όρο ζωής. Με λίγα λόγια, ζούμε περισσότερα χρόνια και προλαβαίνουμε να δούμε τα αποτελέσματα της επίδρασης των καρκινογόνων παραγόντων στο σώμα μας.

Το ανθρώπινο σώμα είναι ένα απίστευτο θαύμα. Ξεκινάει από ένα γονιμοποιημένο κύτταρο το οποίο πολλαπλασιάζεται για να καταλήξει να γίνει ένας ολοκληρωμένος άνθρωπος. Από την στιγμή της γονιμοποίησης μέχρι και την στιγμή του θανάτου, κάθε λεπτό, κάθε δευτερόλεπτο, εκατομμύρια κύτταρα σε όλο το σώμα γεννιούνται και πεθαίνουν. Κάθε φορά που ένα κύτταρο πολλαπλασιάζεται υπάρχει η πιθανότητα να γίνει κάποιο λάθος (μια μετάλλαξη στο γενετικό υλικό – DNA), με πιθανό αποτέλεσμα να γεννηθεί ένα ελαττωματικό και ίσως καρκινικό κύτταρο. Μην βιάζεστε να τρομοκρατηθείτε, η φύση έχει μεριμνήσει! Το σώμα διαθέτει μηχανισμούς αναγνώρισης και επιδιόρθωσης του λάθους, που επίσης δουλεύουν ασταμάτητα. Όσα λάθη δεν μπορεί να διορθώσει, τα καταστρέφει. Στατιστικά, οι πιθανότητες να επιβιώσει ένα ελαττωματικό κύτταρο είναι ελάχιστες…. ωστόσο υπάρχουν!

Ας πάρουμε λοιπόν την περίπτωση που η διαδοχή των γεγονότων οδηγεί τελικά στην δημιουργία καρκίνου. Εκεί αρχίζει ο συνειδητός ρόλος του καθενός από μας. Σήμερα η ιατρική διαθέτει αρκετά όπλα πρώιμης ανίχνευσης του καρκίνου και των προκαρκινικών αλλοιώσεων, με την προϋπόθεση ότι θα ζητήσουμε την βοήθεια της, που και αυτό με την σειρά του προϋποθέτει να έχουμε αποδεχτεί το πρόβλημα. Δεν εννοούμε βέβαια να γίνουμε αρρωστοφοβικοί και υποχόνδριοι. Ανάμεσα στην υπερβολή και στην πλήρη αδιαφορία και άρνηση, που δυστυχώς είναι συνηθισμένες, ακραίες και αναποτελεσματικές αντιδράσεις στον ελληνικό πληθυσμό, η ιατρική κοινότητα προτείνει την ενημέρωση και την πρόληψη.

Ασχοληθείτε με το σώμα σας και ακούστε τα μηνύματα που σας στέλνει. Αν κάτι έχει αλλάξει στις λειτουργίες του, είσαστε οι πρώτοι και πιθανότατα οι μόνοι που το γνωρίζετε. Εμπιστευθείτε τον γιατρό σας και αφήστε αυτόν να αποφασίσει αν το “σύμπτωμα” που σας απασχολεί χρειάζεται έλεγχο. Κοιτάξτε με ειλικρίνεια τις καθημερινές σας συνήθειες και αν κάποιες από αυτές είναι κακές, ή πολύ κακές, προσπαθήστε να τις περιορίσετε ή να τις τροποποιήσετε έστω. Ενημερωθείτε για την επικινδυνότητα των πρόσθετων χημικών (βελτιωτικά, συντηρητικά, χρώματα ) που περιέχονται στις τροφές που καταναλώνετε και βγάλτε τα από την ζωή σας. Ενημερωθείτε για επιβαρυντικούς παράγοντες στο εργασιακό σας περιβάλλον και φροντίστε να προστατευθείτε. Ρωτήστε στο συγγενικό σας περιβάλλον και μάθετε αν υπάρχουν συγγενείς πρώτου βαθμού με ιστορικό κακοήθειας, γιατί αυτό σας ανεβάζει την πιθανότητα κινδύνου για ορισμένες μορφές κακοήθειας.

Ο κλάδος της ιατρικής βιοτεχνολογίας μας έχει εφοδιάσει με διαγνωστικά εργαλεία υψηλής ακρίβειας . Με τα κάθε διαμετρήματος εύκαμπτα και άκαμπτα ενδοσκόπια, έχουμε την δυνατότητα να ελέγξουμε υπό άμεση όραση κάθε φυσική κοιλότητα του σώματος. Μας δίνουν την δυνατότητα να δούμε από κοντά και σε μεγέθυνση ακόμα και χιλιοστομετρικές αλλοιώσεις στην εσωτερική επιφάνεια των οργάνων και να πάρουμε μικρά κομματάκια για βιοψία. Εάν προστεθεί στο ενδοσκόπιο και η τεχνολογία των υπερήχων μπορούμε να έχουμε ακριβή εικόνα για το μέγεθος και την φύση μιας βλάβης , για την επέκταση της, ενώ με την βοήθεια τους μπορούμε να πάρουμε κατευθυνόμενη βιοψία με βελόνα. Οι τελευταίας γενιάς αξονικοί και μαγνητικοί τομογράφοι μας δίνουν σε πολύ σύντομο χρονικό διάστημα εικόνες υψηλής διαγνωστικής ακρίβειας. Η χρήση σκιαγραφικών ουσιών αυξάνει ακόμα περισσότερο την διαγνωστική τους ικανότητα ακόμα και για βλάβες μεγέθους ενός εκατοστού που πριν μερικά χρόνια ήταν “αόρατες”. Το υπερηχογράφημα που συνεχίζει να είναι το διαγνωστικό εργαλείο πρώτης γραμμής, σήμερα ενισχύθηκε με μηχανήματα υψηλής ευκρίνειας και με σκιαγραφικά φάρμακα που αυξάνουν ακόμα περισσότερο τις δυνατότητες τους για πρώιμη και έγκαιρη διάγνωση. Για οποιαδήποτε βλάβη είναι προσβάσιμη με μία βελόνα, έχουμε την δυνατότητα να πάρουμε υλικό για βιοψία και να έχουμε διάγνωση της νόσου σε όσο πιο πρώιμο στάδιο γίνεται.

Αλλά και στις περιπτώσεις που οι βλάβες μπορεί να μην είναι “ορατές”, το εργαστήριο μπορεί να μας δώσει την απάντηση. Η κυτταρολογική εξέταση από δείγματα διαφόρων υγρών (π.χ. ούρων), μπορεί να αποκαλύψει στο μικροσκόπιο ανώμαλα κύτταρα ή πολύ πρώιμες μορφές κακοήθειας. Η εξέταση δείγματος κοπράνων (Mayer κοπράνων) μπορεί να αποκαλύψει την παρουσία ακόμα και ελάχιστης ποσότητας αίματος στον αυλό του εντέρου, ενδεικτικό της παρουσία κάποιας βλάβης που αιμορραγεί και χρειάζεται περισσότερη διερεύνηση. Και το βιοχημικό εργαστήριο έχει σήμερα να μας προσφέρει πολλά και σημαντικά στο αγώνα για έγκαιρη διάγνωση. Η εμφάνιση ενός καρκινικού δείκτη σε παθολογικά επίπεδα στο αίμα μπορεί να είναι για μεγάλα χρονικά διαστήματα το μόνο σημάδι για την παρουσία μια κακοήθειας σε μερικά όργανα όπως το πάγκρεας.

Είναι βέβαιο ότι σήμερα διαθέτουμε την τεχνολογία και την γνώση που απαιτείται για την πρώιμη και έγκαιρη διάγνωση και αντιμετώπιση του καρκίνου. Η αναγνώριση των ομάδων υψηλού κινδύνου ανάμεσα στον γενικό πληθυσμό μπορεί να κάνει την έρευνα πιο στοχευμένη και πιο αποδοτική. Ωστόσο από την πιθανότητα να αναπτύξει κάποια κακοήθεια σε κάποιο σημείο δεν εξαιρείται κανένας.

Δώσε την ευκαιρία στο γιατρό σου να κάνει σωστά την δουλειά του. Ο καρκίνος δεν είναι τόσο τρομακτικός όσο πιστεύουμε. Εάν αντιμετωπισθεί σε πρώιμα στάδια μιλάμε για 95% πλήρη ίαση. Είναι απαράδεκτο σήμερα να πεθαίνουν άνθρωποι από όγκους για τους οποίους έχουμε την δυνατότητα να κάνουμε πρώιμη διάγνωση.

Η «Επιστημονική Ομάδα Διάγνωσης και Αντιμετώπισης Καρκίνου Συμπαγών Οργάνων και Δέρματος της Ευρωκλινικής Αθηνών» ξεκίνησε σε συνεργασία με το Εμπορικό επιμελητήριο Βοιωτίας μία εκστρατεία ενημέρωσης για την πρώιμη – έγκαιρη διάγνωση του καρκίνου των συμπαγών οργάνων και του δέρματος. Ακολουθήστε μας στο ταξίδι της ενημέρωσης. Στρατευθείτε και εσείς στην μάχη κατά του καρκίνου.

Αφουγκράσου το σώμα σου! Άκου το σύμπτωμα σου!

Εάν ο ασθενής το θέλει ο γιατρός μπορεί! Ενημερώσου!

*Ο Ιωάννης Π. Μπράμης είναι Ομότιμος καθηγητής Χειρουργικής του Πανεπιστημίου Αθηνών και η Ελένη Καραφώκα Μαύρου είναι Χειρουργός. Απόψε μαζί με την ομάδα τους θα βρίσκονται στην εσπερίδα που διοργανώνει μαζί τον Ιατρικό Σύλλογο Λιβαδειάς το Επιμελητήριο Βοιωτίας. Πατήστε δίπλα για τις λεπτομέρειες του προγράμματος.