Παγκόσμια Ημέρα Νερού: Τι γίνεται με την σπατάλη νερού στην γεωργία;

Λύσεις - Προτάσεις για το πρόβλημα της Βοιωτίας

Του Γιώργο Ζιώγα*

Η 22 Μαρτίου, παγκόσμια ημέρα νερού, μας δίνει την ευκαιρία να θυμηθούμε το πολυτιμότερο ελεύθερο αγαθό της φύσης, έστω για μία ημέρα, μας το θυμίζουν τα Μ.Μ.Ε με τις ομιλίες τους οι ειδικοί, τα άρθρα κλπ με την θλιβερή διαπίστωση του κινδύνου της λειψυδρίας και της μόλυνσης των υδατικών πόρων. Όμως όλοι εμείς τις υπόλοιπες 364 ημέρες όχι μόνο δεν το προστατεύουμε αλλά κάνουμε ότι μπορούμε για να το μολύνουμε και να το κατασπαταλούμε.

Η μεγαλύτερη απειλή για τα υδάτινα αποθέματα της χώρας μας είναι η μόλυνση από τον άνθρωπο και η σπατάλη με το σημερινό μοντέλο της Ελληνικής γεωργίας και κτηνοτροφίας. Την μεγαλύτερη ευθύνη φέρνει το κράτος με τις πολιτικές του και όχι ο Έλληνας αγρότης.
Η γεωργία είναι ο μεγαλύτερος καταναλωτής νερού στη χώρα μας με το 84%, από αυτή την ποσότητα τα 2/3 περίπου χάνεται πριν φθάσει στο χωράφι ή χρησιμοποιείται σπάταλα, το 14% πηγαίνει στην αστική χρήση (ύδρευση) και το 2% στη βιομηχανία.
Το νερό ανέκαθεν υπήρξε βασική υποδομή για την ανάπτυξη της Ελληνικής γεωργίας.
Διότι γεωργία χωρίς νερό είναι σαν να έχουμε σπίτι σήμερα χωρίς ηλεκτρικό ρεύμα.
Η ορθολογική χρήση του νερού στη γεωργία όχι μόνο είναι άμεση προτεραιότητα που θα πρέπει να εφαρμόσει η Πολιτεία (όταν το μέσο όριο κατανάλωσης στις άλλες Μεσογειακές χώρες που χρησιμοποιείται στην γεωργία είναι το 60 έως 70% του νερού) αλλά πρέπει να διασφαλίσει την ποιότητας του.
Οι μεγάλες κλιματολογικές αλλαγές με τα έντονα καιρικά φαινόμενα, που απειλούν και την χώρα μας ( ξηρασία, έντονες καταιγίδες, πλημμύρες, ερημοποίηση κλπ) είναι αποτέλεσμα του ανθρώπου μη λαμβάνοντας κανένα μέτρο προστασίας του περιβάλλοντος και την διαχείριση των υδάτων και έτσι να αυξάνονται τα προβλήματα στην Ελληνική γεωργία.
Η διαχείριση των υδάτινων πόρων στον αγροτικό τομέα αποτελεί πολυσύνθετη δραστηριότητα αφενός χρειάζονται πολιτικές και μέτρα που στοχεύουν στην βιώσιμη ανάπτυξη με ορθολογική χρήση των πόρων και αφετέρου μελέτες και έργα αξιοποίησης των υδατικών πόρων.
Το θέμα της διαχείρισης των υδατικών πόρων αποτελεί μείζον πρόβλημα της περιοχής μας.
Η περιοχή της Λεκάνης του Βοιωτικού Κηφισού, της Υλίκης και της Παραλίμνης είναι από τις μεγαλύτερες Υδαταποθήκες της χώρας μας που μπορούν να ικανοποιούν τόσο τις ανάγκες ύδρευσης της Αττικής όσο και τις ανάγκες άρδευσης χιλιάδων στρεμμάτων του κάμπου της Κωπαίδας του παρακωπαϊδικού πεδίου αλλά και του κάμπου των Βαγίων και των Θηβών.
Όμως μέχρι σήμερα δεν έγινε ορθολογική αξιοποίηση του υδάτινου δυναμικού, δεν λήφθηκε υπόψη κανένα περιβαλλοντικό μέτρο αλλά δεν έγιναν και τα σπουδαία εκείνα εγγειοβελτιωτικά έργα, που προτάθηκαν από τους διαφόρους φορείς του Νομού μας και παραμένουν στα χαρτιά μόνο προτάσεις και μελέτες.
Εδώ και τώρα λοιπόν χρειάζεται άμεσα ένα ολοκληρωμένο σχέδιο διαχείρισης του υδάτινου δυναμικού της Βοιωτίας.
Είναι πια καιρός η Πολιτεία να λάβει τα αναγκαία μέτρα για την προστασία των υδάτων να σταματήσει η υπεράντληση νερού ( πολλές φορές άντληση από 400 μέτρα βάθος), η ρύπανση των επιφανειακών και υπογείων υδάτων ως και η υφαλμύρωση διότι το πρόβλημα δεν θα είναι μόνο ποσοτικό αλλά πολύ περισσότερο ποιοτικό.
Σε τοπικό επίπεδο για καλύτερη και ολοκληρωμένη διαχείριση του νερού και την ανακούφιση των αγροτών της Βοιωτίας από το μεγάλο κόστος άρδευσης η Πολιτεία οφείλει να προχωρήσει άμεσα στην υλοποίηση των κάτωθι:
1) Εφαρμογή της οδηγίας 2000/60 της Ε.Ε.
2) Να δημιουργηθεί ο ενιαίος φορέας διαχείρισης των υδάτων όπως προβλέπει και το χωροταξικό και την κατάργηση του Οργανισμού Κωπαϊδας με την σημερινή μορφή που έχει.
3) Να εφαρμοστούν, αφού τροποποιηθούν, οι μελέτες του ΥΠΕΧΩΔΕ και των άλλων φορέων για την διαχείριση των λεκανών του Βοιωτικού Κηφισού και των λιμνών Υλίκης- Παραλίμνης για την άρδευση όλων των περιοχών της Βοιωτίας ( κάμποι Κωπαϊδας, Βαγίων, Θηβών κλπ)
4) Κατασκευή κλειστών αγωγών μεταφοράς του νερού από την Υλίκη στην Κωπαϊδα, στον κάμπο των Βαγίων και Θηβών.
5) Εξοικονόμηση νερού έως 60%, άρδευση με κλειστά συστήματα (στάγδην άρδευσης) με χρηματοδότηση των για αντικατάσταση των σημερινών συστημάτων άρδευσής μέσω των προγραμμάτων του ΕΣΠΑ με παράλληλη ωφέλεια των αγροτών λόγου μείωσης του κόστους άρδευσης.
6) Κατάρτιση προγράμματος παρακολούθησης της ποιοτικής και ποσοτικής κατάστασης των επιφανειακών και υπογείων υδάτων σε όλη τη Βοιωτία.
7) Ενίσχυση και χωρίς άδεια κατασκευής μικρών δεξαμενών αποθήκευσης νερού από τους αγρότες. Επίσης τα κεντρικά αρδευτικά κανάλια να τσιμεντοστρωθούν.
8) Κατασκευή μικρών φραγμάτων στο Κηφισό ποταμό για αποθήκευση νερού ( είναι παράλογο να δαπανάμε τεράστια χρηματικά ποσά για να το μεταφέρουμε και πάλι πίσω από την λίμνη για την άρδευση).
9) Καθαρισμός του Μέλανα και του Βοιωτικού Κηφισού.
10)Κατασκευή δικτύου μεταφοράς ηλεκτρικού ρεύματος από την ΔΕΗ σε όλο τον κάμπο της Κωπαϊδας για την εγκατάσταση ηλεκτροκινητήρων από τους αγρότες για την στάγδην άρδευση των χωραφιών με διπλό όφελος αφενός μείωση του κόστους άρδευσης αφετέρου εξοικονόμηση νερού.
11)Απλούστευση των διαδικασιών και συνέχιση του προγράμματος νιτρορύπανσης ώστε να σταματήσει η ρύπανση των υδάτων από τα λιπάσματα.
Ας ξεκινήσουμε σιγά - σιγά να λύσουμε τα χρόνια προβλήματα του νομού μας που χρειάζεται τη βοήθεια όλων μας.
Το πρόβλημα δεν είναι μόνο η γεωργία, όπως αρκετοί διαλαλούν, το πρόβλημα είναι ο άνθρωπος με όλες τις δραστηριότητες του και φυσικά η μεγάλη κατασπατάληση νερού γίνεται, όταν ακόμη και σήμερα, όλα τα δίκτυα μεταφοράς είναι χωμάτινα χωρίς έργα υποδομής.
Πρέπει όλοι να κάνουμε ορθή χρήση και οικονομία νερού για 365 ημέρες το χρόνο.
Ως πολίτες έχουμε την δύναμη και οφείλουμε να διαφυλάξουμε το πολύτιμο αυτό αγαθό για τις επόμενες γενιές και καθίσταται περισσότερο εμφανή η συστηματική προσπάθεια που θα πρέπει να γίνει για την ορθολογική διαχείριση του υδάτινου δυναμικού της χώρας.

* Ο Γιώργος Γιώργος είναι Νομαρχιακός Σύμβουλος και τ. Αντινομάρχης.