Ο Κλήδονας είναι ένα πολύ παλιό έθιμο και το συναντάμε σε πολλά μέρη της Ελλάδας, αλλά και σε πολλές Ευρωπαϊκές Χώρες. Η λέξη Κλήδονας είναι πανάρχαια (Ιωνική λέξη) και σημαίνει τον ήχο που προαναγγέλλει το μέλλον, σαν ένα είδος προφητείας με λόγια που έχουν προφητική σημασία. Όμως, το έθιμο του Κλήδονα , όπως μας το μάθανε οι γονείς μας και το αναβιώνουμε και σήμερα, συνδέεται βέβαια με την αρχαία μαντική κληδόνα αλλά δεν έχει, αλλά έχει τον χαρακτήρα της μαντικής γενικά. Έχει περιοριστεί μόνο σε ερωτικούς χρησμούς. Την παραμονή του Αγιαννιού ( 24 Ιουνίου) τα αγόρια της γειτονιάς ανάβανε στα σταυροδρόμια φωτιές (τις μπουμπούνες) μόλις σουρούπωνε. Για προσανάμματα χρησιμοποιούσαν τα Μαγιάτικα στεφάνια που έφερναν οι κοπέλες. Πάνω από τις φωτιές πηδούσαμε όλοι, αγόρια και κορίτσια και παντρεμένες. Λέγανε πως αν πηδούσες τρείς φορές ήταν καλό για την υγεία σου και επιπλέον θα έφευγαν οι ψύλλοι και οι κοριοί. Αμέσως μετά, οι κοπέλες έπαιρναν τα σταμνιά (πήλινα μικρά δοχεία νερού) και πήγαιναν στη βρύση ή το πηγάδι να γεμίσουν νερό και να το φέρουν στο προκαθορισμένο σπίτι, όπου είχαν προετοιμάσει το ειδικό χάλκινο δοχείο (την μπακίρα) για να το ρίξουν μέσα. Το νερό αυτό το λέμε "αμίλητο" γιατί κατά την μετάβαση των κοριτσιών στην βρύση και την επιστροφή, δεν έπρεπε να μιλήσουν, παρά τα έντονα πειράγματα από τα αγόρια. Αν κάποια υπέκυπτε και μιλούσε, έπρεπε να χύσει το νερό και να πάει να το ξαναγεμίσει. Στην μπακίρα με το αμίλητο νερό, έβαζε κάθε κοπέλα το ριζικάρι της (μικρή ανθοδέσμη) που είχε προετοιμάσει και για να το ξεχωρίζει από τα άλλα, έδενε ένα σημάδι που ήταν δακτυλίδι ή σκουλαρίκι, χάνδρα κ.α.
Στην Κρήτη το αμίλητο νερό το έφερναν δυο κοπέλες σε δυο στάμνες. Στη μια, υπήρχαν τα μήλα των αγοριών και στην άλλη τα μήλα των κοριτσιών. Στο άνοιγμα του Κλήδονα δίπλα στη στάμνα των κοριτσιών καθόταν ένα μικρό κοριτσάκι και στη στάμνα των αγοριών ένα μικρό αγόρι. Έπρεπε και τα δυο να είναι πρωτοπαίδια και να έχουν ζωντανούς γονείς. Το άνοιγμα του Κλήδονα άρχιζαν οι νέοι λέγοντας:
Ανοίξετε τον Κλήδονα στ’ Αι-Γιαννιού τη χάρη
κι από ‘να καλορίζικο το μήλο του ας πάρει.
Το αγόρι τραβάει πρώτο μήλο από το δοχείο του και λέει την πρώτη μαντινάδα:
Ανοίξετε τον Κλήδονα με τση μερτιάς το φύλλο
κι απού ‘ναι καλορίζικο να πρωτοβγεί το μήλο.
Μετά έβγαζαν μήλο από το σταμνί των κοριτσιών. Όλοι πρόσεχαν τη σειρά που έβγαιναν τα μήλα, δηλαδή το μήλο του κάθε νεαρού με ποιάς κοπελιάς το μήλο συνέπιπτε, αλλά και τί έλεγε η μαντινάδα. Τα μήλα του Κλήδονα, επίσης, πολλοί τα έβαζαν κάτω από το μαξιλάρι τους και πρόσεχαν τί όνειρο θα δουν
Ανοίξετε τον Κλήδονα στ’ Αι-Γιαννιού τη χάρη
κι από ‘να καλορίζικο το μήλο του ας πάρει.
Το αγόρι τραβάει πρώτο μήλο από το δοχείο του και λέει την πρώτη μαντινάδα:
Ανοίξετε τον Κλήδονα με τση μερτιάς το φύλλο
κι απού ‘ναι καλορίζικο να πρωτοβγεί το μήλο.
Μετά έβγαζαν μήλο από το σταμνί των κοριτσιών. Όλοι πρόσεχαν τη σειρά που έβγαιναν τα μήλα, δηλαδή το μήλο του κάθε νεαρού με ποιάς κοπελιάς το μήλο συνέπιπτε, αλλά και τί έλεγε η μαντινάδα. Τα μήλα του Κλήδονα, επίσης, πολλοί τα έβαζαν κάτω από το μαξιλάρι τους και πρόσεχαν τί όνειρο θα δουν
Ακολουθεί χορός γύρω από τον Κλήδονα μέχρι τη δύση του ήλιου.
Περιγραφή Ανέστη Μορφίδη
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου