Η ΔΙΑΛΕΚΤΙΚΗ ΤΟΥ ΣΤΑΥΡΟΥ*

Τόν Τίμιον Σταυρό προβάλλει αὐτές τίς μέρες, μπροστά στά ράθυμα μάτια μας ἡ Ἁγία μας Ἐκκλη-σία. Τόν  ὑψώνει μέ δέος, καί ἐμεῖς, μέ ταπείνωση, τόν  προσκυνοῦμε.

 Καί  ὁ  Χριστός  μᾶς καλεῖ  μέσα  ἀπό τόν εὐαγγε-λικό λόγο Του, ''ὅστις θέλει ὁπίσω μου ἀκολουθεῖν,  ἀπαρνησάσθω ἑαυτόν  καί  ἀράτω  τόν σταυρόν αὐτοῦ καί ἀκολουθείτω μοι''.

          Ἡ διαλεκτική τοῦ Σταυροῦ θησαυρισμένη μέσα σέ μιά σύντομη φράση, ἡ  ὁποία  ἀποκαλύπτει τήν κα-θολική διάσταση καί τήν ἀληθινή ποιότητά του.

          Ἄς σκύψουμε, λοιπόν, γιά λίγο, μέ μαθητεία καί στοχασμό στό σημερινό γεγονός τῆς Κυριακῆς μετά τήν Ὕψωση, ὅπως ὀνομάζεται στήν ἐκκλησιαστική γλῶσσα ἡ σημερινή ἡμέρα, γιά  νά  ἀνακαλύψουμε τά χαράγματα καί τά  τυπώματα αὐτοῦ τοῦ σταυροῦ· τοῦ δικοῦ μας σταυροῦ, τόν ὁποῖον πρέπει νά σηκώσουμε στούς ὤμους μας,  γιατί αὐτή  ἡ ἄρση εἶναι ἡ μόνη ἀν-ταπόκριση  γνησίας  ἀγάπης  καί ἀληθινῆς  λατρείας  στό  Θεανθρώπινο  πρόσωπο τοῦ Ἐσταυρωμένου Κυρί-ου μας.

          Ἀγαπητοί  πατέρες καί ἀδελφοί,

          ''Ὅποιος  θέλει νά  μέ ἀκολουθήσει, λέγει ὁ Κύρι-ος,  ἄς  ἀπαρνηθεῖ  προηγουμένως  τόν ἑαυτό του...''. Βασική προϋπόθεση γιά νά ἀκολουθήσουμε τόν  Χρι-στό εἶναι ἡ ἐλεύθερη βούληση· ''ὅστις θέλει''. Κάθε κα-ταπίεση  καί  καταναγκασμός  εἶναι ἀδιανόητα  γιά  τόν  Χριστό καί  τήν Ἐκκλησία Του.  Κανείς  δέν μπορεῖ νά ἐπιβάλει στόν συνάνθρωπό του νά κάνει κάτι χωρίς τήν θέλησή του. Ἄλλωστε ''Χριστός ἀπέθανεν ὑπέρ τῶν ἁμαρτιῶν ἡμῶν'', καί πότισε μέ τό τίμιο Αἷμα Του τό ξύλουτοῦ Σταυροῦ. Παρά ταῦτα, δέν ὑποχρεώνει κανέναν μας. Μᾶς ἀφήνει ἐντελῶς ἐλευθέρους νά ἀπο-φασίσουμε.Ὅταν ὅμως ὁ ἄνθρωπος ἐλεύθερα καί ὑπεύθυνα ἀποφασίσει νά ἀκολουθήσει τό Χριστό, πρέ-πει νά ἀποδεχθεῖ  κατ᾿  ἀρχήν, καί στή  συνέχεια νά βιώσει, δύο βασικά πράγματα.

Τό πρῶτο· ''ἀπαρνησάσθω''. Ἡ ἀπάρνηση τοῦ ἑαυτοῦ μας ὅπως τήν προβάλλει καί ὅπως τήν ζητάει ὁ Κύριος, δέν εἶναι μιά συνηθισμένη κίνηση ὑπερβά-σεως τοῦ ἐγωϊσμοῦ μας, καί  ἕνα  ἄνοιγμα ἀγάπης πρός τόν πλησίον μας. Δέν εἶναι αὐτό τό ὁποῖο  στήν καθημερινή μας ζωή χαρακτηρίζουμε ὡς θυσία τῶν προσωπικῶν μας ἐπιθυμιῶν καί συμφερόντων, πρός χάριν τοῦ ἄλλου.

 Ἡ ἀπάρνηση, γιά τήν  ὁποία μᾶς μιλάει μέ τόση σαφήνεια  ὁ Κύριος, εἶναι μιά καθολική ἀλλαγή,  μία ὁδοιπορία ἀπό τόν σταυρό  στόν ἐνταφιασμό, στήν προοπτική καί τή δυνατότητα τῆς Ἀναστάσεως.

          Μιά καθολική ἀλλαγή, μιά νέα προσωπικότητα,  μέσα στήν  ὁποία δέν  θά ζεῖ πλέον ὁ Ἀδάμ τῆς ἁμαρ-τίας, ἀλλά ὁ Χριστός.  Καί γιά τόν λόγο αὐτό, ἀκούσα-με σήμερα τόν Ἀπόστολο Παῦλο νά γράφει πρός τούς Γαλάτες ''ζῶ  δέ ο᾿ύκέτι ἐγώ,  ζῇ  δ᾽  ἐν ἐμοί Χριστός''. Ὁ Χριστός, ὁ Ὁποῖος ζεῖ μέσα μας, ἀνακαινίζει τήν ὕπαρξή μας, ἀπομακρύνει ἀπό  ἐπάνω μας τόν φθαρ-μένο ἀπό τήν ἁμαρτία χιτῶνα μας.

Αὐτό εἶναι,  ἄρνηση τοῦ  παλαιοῦ ἑαυτοῦ μας

καί περπάτημα στά ἴχνη τοῦ Χριστοῦ.

         

Ἄς δοῦμε τώρα, τό  δεύτερο ''εἰδοποιό'' στοιχεῖο τῆς διαλεκτικῆς τοῦ σταυροῦ, τό ὁποῖο εἶναι τό ''ἀράτω....''.

Ἐκείνη τήν ἐποχή, κατά τήν ὁποία ἡ γῆ μαςαὐλακώθηκε ἀπό τά βήματα τοῦ Θεανθρώπου, καί

ὁ Σταυρός ὑψώθηκε στόν Γολγοθᾶ, ὑπῆρχε μία συ-νήθεια. Ὅταν  κάποιος  καταδικαζόταν  στόν διά σταυροῦ φρικτό θάνατο, ὑποχρεωνόταν νά σηκώσει τό ὄργανο τῆς καταδίκης του, καί νά τό φέρει μόνος του στόν τόπο, ὅπου θά γραφόταν ὁ τραγικός ἐπίλογος τῆς ζωῆς του. Αὐτή, λοιπόν ἡ  συνήθεια, ἔκανε τόν Πιλᾶτο καί τούς  Ρωμαίους  στρατιῶτες νά φορτώσουν στούς ὤμους τοῦ Κυρίου μας τό ξύλο τῆς ὀδύνης. Ἔτσι ὁ Υἱός τοῦ  Θεοῦ ''βαστάζων τόν  σταυ-ρόν  αὐτοῦ  ἐξῆλθεν εἰς τόν λεγόμενον κρανίου τό-πον''. Ἐκεῖνος ὁ σταυρός ἦταν τό σύνολο  τῶν  ἁμαρτι-ῶν μας,  τῶν ἁμαρτιῶν ὁλοκλήρου τοῦ ἀνθρωπίνου γένους.

 Ἀπό  τότε  ἕως τή συντέλεια τῶν αἰώνων, ὁ κάθε χριστιανός σηκώνει στούς ὤμους του τόν δικό του σταυρό.

 Ἀπό τότε ἀναρίθμητα πλήθη ἀνθρώπων ἀκο-λούθησαν μέ ἀγάπη  καί  ὑπομονή  τά  ἴχνη  τοῦ Χρι-στοῦ. Περπάτησαν τόν μακρύ καί δύσβατο δρόμο,  ὁ ὁποῖος περνᾶ ἀπό τόν Γολγοθᾶ, καταλήγει ὅμως στή Βασιλεία τῶν οὐρανῶν.

Σ᾿  αὐτόν τόν δρόμο, σ᾿  αὐτήν  τήν σταυρική πο-ρεία, βλέπουμε ἀναριθμήτους σταυρούς. Σ᾿  αὐτή τήν ἱερή λιτανεία δέν ὑπάρχει τέλος...!  Βαδίζουμε ὅλοι,  σηκώνοντας  ὁ καθένας τόν προσωπικό του σταυρό, γνωρίζοντας ὅτι  ὁ  Χριστός εἶπε ''ἐν  τῷ κόσμῳ θλίψιν ἔξετε· ἀλλά θαρσεῖτε, ἐγώ νενίκηκα τόν κόσμον''.

          Στό σημεῖο αὐτό  πρέπει  ὅλοι μας νά ὁμολογή-σουμε μιά παρεξήγηση,  τήν ὁποία συχνά-πυκνά κά-νουμε. Συνδέουμε  τήν  χριστιανική ζωή μέ μιά προνο-μιακή μεταχείρηση ἐκ μέρους τοῦ Θεοῦ-Πατέρα μας. Θέλουμε νά  ἔχουμε  καλές σχέσεις  μέ τόν  Θεό, γιά  νά  μᾶς  ἀπαλάσσει,  ἀπό τή μία πλευρά, ἀπό τά δυσάρε-στα καί τίς δοκιμασίες, καί γιά νά  μᾶς ἐκπληρώνει τίς ἐπιθυμίες μας καί τό θέλημά μας, ἀπό  τήν  ἄλλη. Ἄν συμβεῖ καί χτυπήσει τήν πόρτα μας κάποια  δοκιμα-σία,  ἀμέσως ἀνεβαίνει στά χείλη μας τό παράπονο· ''Γιατί, Θεέ μου, σέ μένα; Τί ἔκανα;''.

 Πίσω ἀπό μία τέτοια νοοτροπία κρύβεται ἡ ἐσφαλμένη  πεποίθηση, ὅτι  οἱ δοκιμασίες καί οἱ θλί-ψεις στέλνονται ἀπό τόν Θεό μόνο στούς ἁμαρτωλούς γιά τιμωρία.

          Ἀλλά μᾶς διαφεύγει τό γεγονός, ὅτι οἱ ἐκλεκτοί τοῦ Θεοῦ, οἱ Ἅγιοι τῆς Ἐκκλησίας μας εἶναι ἐκεῖνοι οἱ ὁποῖοι σήκωσαν βαρύ  σταυρό  καί ''ἐβάστασαν τό ὄνομα Κυρίου ἐνώπιον  ἐθνῶν  καί βασιλέων''. Οἱ Ἅγιοι ἀγάπησαν τόν  σταυρό. Ἐπωμίσθηκαν  τόν σταυρό, καί ἔδωσαν μαρτυρία αἵματος γιά τή δύναμη τοῦ σταυροῦ.

Ὁ Χριστός λοιπόν, δέν  ἀπαλάσσει  ἀπό τήν ἄρση  τοῦ σταυροῦ τά παιδιά Του, τά ὁποῖα  Τόν ἀκολου-θοῦν·  ἀλλά τούς δίνει δύναμη, εὐλογία καί ὑπομονή γιά νά τόν  σηκώσουν, καί  νά τόν λιτανεύσουν μέσα στόν σύγχρονο κόσμο.

Τώρα ὅμως εὔλογα θά ρωτήσει κανείς.

Ποιό σταυρό σηκώνουμε; Τί σημαίνει γιά μᾶς ''ἄρ-ση τοῦ σταυροῦ'', τήν ὁποία μᾶς ζητᾶ  ὁ εὐαγγελικός λόγος σήμερα;

          Βεβαίως, δέν σημαίνει ἁπλᾶ καί μόνο νά ὑπο-φέρω στωϊκά ὅ,τι μοῦ συμβαίνει. Ἀσφαλῶς  κάτι εἶναι καί αὐτό...

          Ἀλλά  αὐτό τό  ὁποῖον μᾶς ζητᾶ ὁ Χριστός, ὡς  βασική προϋπόθεση γιά νά Τόν  ἀκολοθήσουμε,  εἶναι κάτι πολύ περισσότερο ἀπό μιά στωϊκή ἀπάθεια!

          Ὁ κάθε χριστιανός σηκώνει τόν σταυρό τοῦ προ-σωπικοῦ   πνευματικοῦ του ἀγώνα. Εἶναι ἕνας καθημε-ρινός σταυρός κατά τῶν ἁμαρτιῶν μας.

          Σταυρός εἶναι,  ὁ  πνευματικός πόλεμος κατά τῶν παθῶν μας.

Σταυρός  εἶναι, οἱ  καθημερινές  περιπέτειες τῆς  ζωῆς, μέ τίς  ἀναρίθμητες  ἀντιξοότητες καί δυσκολί-ες.

Σταυρός εἶναι, οἱ διάφορες ἀσθένειες, οἱ ὁποῖες μᾶς ἐπισκέπτονται.

Σταυρός ἀκόμη  εἶναι,  ὁ κακός σύζυγος, ἡ ἀχαρι-στία τῶν παιδιῶν μας, ὁ πόνος, ὁ θάνατος,καί τόσα ἄλλα...!, τά ὁποῖα συγκροτοῦν τόν προσωπικό μας σταυρό, αὐτόν τόν ὁποῖον πρέπει νά σηκώνουμε καθη-μερινά, χωρίς γογγυσμούς καί παράπονα.

          Νά παρακαλοῦμε τόν Χριστό, ὄχι νά μᾶς τόν ἀφαιρέσει, ἀλλά νά μᾶς δίνει δύναμη καί ὑπομονήν νά  τόν  σηκώνουμε  καί νά συνοδοιποροῦμε μέσα στά δύσβατα μονοπάτια τῆς  ἐμπόνου  ὁδοιπορίας μας.

          Ἄς  μή  ξεχνοῦμε  ποτέ,  ὅτι ἡ ζωή μας ἐδῶ στή  γῆ εἶναι μιά ἀφετηρία πορείας μέ τέρμα ὄχι τό Σταυρό, ἀλλά  τήν Ἀνάσταση.  Ἡ προσωπική ἐμπειρία ἀναριθ-μήτων Ἁγίων ἀγωνιστῶν  μᾶς βεβαιώνει ὅτι στή ζωή κανείς τους δέν νίκησε χωρίς νά ἀγωνισθεῖ· κανείς τους δέν  χάρηκε  χωρίς  νά πονέσει, καί δέν ἀναστή-θηκε χωρίς νά πεθάνει...!

         

Ἀδελφοί μου,

Μπροστά σ᾿  αὐτά τά ζωντανά  παραδείγματα, ἐμεῖς ἄς  μήν λιποψυχήσουμε, ἄς μήν ἀπελπισθοῦμε κάτω ἀπό τό βάρος τοῦ προσωπικοῦ μας σταυροῦ.

Ἴσως σέ μιά δύσκολη στιγμή νά γονατίσουμε, ἀλλά  ποτέ  νά  μήν λιποτακτήσουμε, γιατί μετά τόν σταυρό  ἀκολουθεῖ ἡ Ἀνάσταση. Αὐτό μᾶς τό βεβαιώ-νει ὁ πρῶτος Σταυροφόρος, ὁ  Ὁποῖος διάβηκε  τό  δρό-μο  αὐτό,   ὁ ''Ἀναστάς ἐκ νεκρῶν'' Κύριος.

Ἔτσι, λογική συνέπεια καί ἀποτέλεσμα τῶν δύο ὄψεων τῆς ''διαλεκτικῆς'' τοῦ Σταυροῦ (''ἀπαρνησά-σθω'' καί ''ἀράτω''),  εἶναι  τό   ''ἀκολουθείτω μοι'', τό ὁποῖο καί ὁριοθετεῖ τήν  προσωπική  μας σχέση μέ τόν Χριστό.

          ''Ἀκολουθείτω μοι'',  ὄχι μόνο στόν Γολγοθᾶ, ἀλλά καί στήν Ἀνάσταση· μέχρι  νά  ὁδηγήσουμε τήν ὕπαρ-ξή μας στόν Θεό, μέχρι νά γίνουμε ''κοινωνοί θείας φύσεως''.

          Οἱ προστακτικές τῆς ''διαλεκτικῆς'' τοῦ Σταυροῦ ἀλληλοσυνδέονται ''ἀπαρνησάσθω καί  ἀράτω'' καί προσδιορίζουν τήν τρίτη ''ἀκολουθείτω''.

          Ἔτσι πρέπει νά  τίς  βλέπουμε  καί  νά τίς στοχα-ζόμαστε.

Δέν  γίνεται  νά  ἀπαρνηθοῦμε τόν ἑαυτό μας, χωρίς συνεχῆ ἄρση τοῦ σταυροῦ.

 Καί  δέν μποροῦμε νά λέμε, ὅτι ἀκολουθοῦμε τόν Χριστό,  ἐάν  προηγουμένως δέν ἔχουμε ἐπιλέξει νά λέμε·  ΟΧΙ στό ''ἐγώ'' μας!    

          Ὅλα αὐτά ἀλληλοπεριχωροῦνται  καί καθορί-ζουν μία στάση ζωῆς.

  

          Ἀδελφοί μου,

          Στή σημερινή ἐποχή καί ἐμεῖς τά παιδιά τοῦ Ἐσταυρωμένου ἀγαποῦμε τόν Τίμιο Σταυρό. Ἀρεσκό-μαστε νά τόν φιλοτεχνοῦμε ἀπό ἀτόφιο χρυσό,νά  τόν στολίζουμε μέ  πολύτιμες πέτρες, καί νά τόν κρεμοῦμε μέ αὐταρέσκεια στό στῆθος μας.

          Οἱ συμβολικές αὐτές πράξεις εἶναι ὡραῖες καί ἐκφραστικές. Ἐλλοχεύει ὅμως ὁ κίνδυνος τῆς διαδικα-σίας  τοῦ ἀποχρωματισμοῦ, καί πολλές  φορές καταν-τοῦν ξηροί τύποι, χωρίς πνευματικό ἀντίκρυσμα.

          Δυστυχῶς,  γιά  πολλούς ἀπό ἐμᾶς ὁ Σταυρός τοῦ  Χριστοῦ  ἔχει  καταντήσει ἕνα ὁμοίωμα ἀπό πολύτιμο μέταλλο, ἕνα ἀκριβό κόσμημα, τό ὁποῖο θυμίζει τό ἀρχέτυπο κάλλος του.

          Φοροῦμε τόν Τίμιο Σταυρό, μά δέν τόν σηκώ-νουμε.

          Τόν προβάλλουμε ὡς στολίδι, μά δέν τόν βιώνου-με ὡς τρόπο ζωῆς, μέ τήν διαχρονική διαλεκτική του.

Αὐτές τίς μέρες, πού ἔχουμε τήν εὐλογία τοῦ Τιμίου Σταυροῦ στήν πόλη μας, ἄς Τόν προσεγγίσουμε μέ ταπείνωση καί ἄς Τόν προσκυνήσουμε. Ἄς ἀγκα-λιάσουμε μέ ὅλη τήν εὐλάβειά μας τό ζωηφόρον Ξύ-λον καί ἄς ἀναφωνήσουμε μέ ὅλη τή δύναμη τῆς ψυ-χῆς μας ʺΣταυρέ τοῦ Χριστοῦ σῶσον ἡμᾶς τῇ δυνάμει σουʺ. Ἀμήν!

 

* Κήρυγμα τοῦ Σεβ. Μητροπολίτου Κυδωνιῶν  κ. Ἀθηναγόρου,

κατά τή Θεία Λειτουργία τῆς Κυριακῆς μετά τήν Ὕψωση,

στόν Ἱερό Ναό Ναό Κοιμήσεως τῆς Θεοτόκου

(Παναγία ἡ Σκριποῦ) Ὀρχομενοῦ, στίς 15 Σεπτεμβρίου 2013.